ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಗ್ರಾಮ ಮತ್ತು ಅದರ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಳೆದ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ನಡೆದಿರುವ ನಿಗೂಢ ಸಾವುಗಳು, ಕಾಣೆಯಾದ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಹಾಗೂ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಹೊರಬಂದ ಸ್ಫೋಟಕ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಇಡೀ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಸಂಚಲನ ಮೂಡಿಸಿವೆ. 2012ರ ಸೌಜನ್ಯ ಅತ್ಯಾಚಾರ ಮತ್ತು ಕೊಲೆ ಪ್ರಕರಣದ ತನಿಖೆಯಲ್ಲಿನ ವೈಫಲ್ಯಗಳು ಪ್ರಸ್ತುತ “ನೂರಾರು ಮೃತದೇಹಗಳನ್ನು ಹೂತುಹಾಕಿದ ಪ್ರಕರಣ”ದ ಮೇಲೆ ದಟ್ಟವಾಗಿ ಆವರಿಸಿದ್ದು, ಸಾರ್ವಜನಿಕರಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯದ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಆತಂಕ ಎರಡೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿವೆ. ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯನವರು ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ತನಿಖಾ ತಂಡ (SIT) ರಚನೆಗೆ ಹಿಂದೇಟು ಹಾಕಿದ್ದರೂ, ಈ ಪ್ರಕರಣದ ಸಂಕೀರ್ಣತೆ, ಸೂಕ್ಷ್ಮತೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಒತ್ತಡ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ಸವಾಲಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿದೆ. ನ್ಯಾಯಕ್ಕಾಗಿ ದಶಕಗಳಿಂದ ನಡೆದಿರುವ ಹೋರಾಟ ಇದೀಗ ಮತ್ತೊಂದು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಘಟ್ಟ ತಲುಪಿದೆ.
ಆತಂಕಕಾರಿ ಆರೋಪ: ನೂರಾರು ಶವಗಳ ರಹಸ್ಯ
ಈ ಪ್ರಕರಣದ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿರುವುದು ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ದೇಗುಲದಲ್ಲಿ 1995ರಿಂದ 2014ರವರೆಗೆ ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಕಾರ್ಮಿಕನಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದ ಮಾಜಿ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯೊಬ್ಬರು ನೀಡಿರುವ ಸ್ಫೋಟಕ ಹೇಳಿಕೆಗಳು. ಜುಲೈ 11ರಂದು ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಇಡೀ ರಾಜ್ಯದ ಜನತೆಗೆ ಆಘಾತ ಮೂಡಿಸಿವೆ. ತಮ್ಮ 16 ವರ್ಷಗಳ ಸುದೀರ್ಘ ಸೇವಾವಧಿಯಲ್ಲಿ, “ನೂರಾರು ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯರ ಶವಗಳನ್ನು ಹೂತುಹಾಕುವಂತೆ ತಮಗೆ ಬಲವಂತ ಮಾಡಲಾಯಿತು” ಎಂದು ಅವರು ಆರೋಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ತಮ್ಮ ಆರೋಪಕ್ಕೆ ಪುಷ್ಟಿ ನೀಡಲು ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಮಾನವ ಅಸ್ಥಿಪಂಜರದ ಭಾಗವೊಂದನ್ನು ತಂದು ಹಾಜರುಪಡಿಸಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಕರಣದ ಗಂಭೀರತೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದೆ.
ದೂರುದಾರರ ಹೇಳಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಹೂತುಹಾಕಿದವರಲ್ಲಿ ಶಾಲಾ ಸಮವಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿದ್ದ ಶಾಲಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯರು, ಲೈಂಗಿಕ ದೌರ್ಜನ್ಯಕ್ಕೊಳಗಾದ ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಆಸಿಡ್ ದಾಳಿಗೆ ಒಳಗಾದವರು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಈ ವಿಚಾರ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಲು ಅವರು ದೀರ್ಘಕಾಲ ಭಯದಲ್ಲಿದ್ದರು. “ಶವಗಳನ್ನು ಹೂಳದಿದ್ದರೆ ನನ್ನನ್ನೂ ಕೊಲ್ಲುವುದಾಗಿ ಬೆದರಿಕೆ ಹಾಕಿದ್ದರು. ಈಗ ನಾನು ಒಂದು ರಾತ್ರಿಯಾದರೂ ನೆಮ್ಮದಿಯಾಗಿ ನಿದ್ರಿಸಬೇಕು ಅಷ್ಟೇ” ಎಂದು ಅವರು ಮಾಧ್ಯಮಗಳಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಇವು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯ ಪ್ರಕರಣಗಳೆಂದು ನಂಬಿದ್ದರೂ, ನಂತರ ಇವೆಲ್ಲವೂ ಕೊಲೆಗಳಾಗಿದ್ದು, ಅಪರಾಧದ ಕುರುಹುಗಳನ್ನು ಅಳಿಸಲು ಶವಗಳನ್ನು ಹೂತುಹಾಕಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅವರಿಗೆ ಅರಿವಾಗಿದೆ. 2014ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಂಬಂಧಿಕರು ಲೈಂಗಿಕ ದೌರ್ಜನ್ಯಕ್ಕೊಳಗಾದ ನಂತರ ಕೆಲಸ ತೊರೆದು, ಅಂದಿನಿಂದ ಅಪರಾಧ ಮತ್ತು ಭಯದೊಂದಿಗೆ ಬದುಕುತ್ತಿರುವುದಾಗಿ ಅವರು ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ತಮ್ಮ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಪುಷ್ಟೀಕರಿಸಲು ಶವಗಳ ಅವಶೇಷಗಳ ಫೋಟೋಗಳನ್ನೂ ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ನೂರಾರು ಶವಗಳನ್ನು ಹೂತುಹಾಕಿದ ಆರೋಪ ಮತ್ತು ಸಾಕ್ಷಿಯ ಸ್ಥಿತಿ – ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ:
ಈ ಸ್ಫೋಟಕ ಹೇಳಿಕೆಯು ಕೇವಲ ಒಂದು ಆರೋಪವಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ದಶಕಗಳಿಂದಲೂ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಗ್ರಾಮದ ಸುತ್ತಲೂ ನಡೆದಿರಬಹುದಾದ ಆಳವಾದ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಅಪರಾಧಗಳ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ. ದೂರುದಾರರು ಮಾಜಿ ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಕಾರ್ಮಿಕನಾಗಿದ್ದು, ತಮ್ಮ ಜೀವಕ್ಕೆ ಅಪಾಯವಿದೆಯೆಂದು ಅರಿವಿದ್ದರೂ, ನ್ಯಾಯದ ಬಗೆಗಿನ ತಮ್ಮ ಬದ್ಧತೆಯಿಂದಾಗಿ ಸತ್ಯವನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಲು ಮುಂದೆ ಬಂದಿರುವುದು ಅವರ ಧೈರ್ಯಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಜುಲೈ 11ರಂದು ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ನೀಡಿದ 164 ಹೇಳಿಕೆಗಳು (ಮ್ಯಾಜಿಸ್ಟ್ರೇಟ್ ಮುಂದೆ ನೀಡಿದ ರಹಸ್ಯ ಹೇಳಿಕೆಗಳು) ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದ್ದು, ಮುಂದಿನ ತನಿಖೆಯ ದಿಕ್ಕನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತವೆ.
ದೂರುದಾರರು ತಮ್ಮ ಹೇಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ಶವಗಳನ್ನು ಹೂತುಹಾಕುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಹೇಗೆ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು, ಯಾವ ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಇಂತಹ ಘಟನೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದವು, ಮತ್ತು ಯಾರ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಮಣಿದು ತಾವು ಈ ಕೆಲಸ ಮಾಡಬೇಕಾಯಿತು ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ವಿವರಣೆ ನೀಡಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. ಅವರು ನೂರಾರು ಶವಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಿರುವುದರಿಂದ, ಇದು ಕೇವಲ ಒಂದೆರಡು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅಪರಾಧಗಳಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಸಂಘಟಿತ ಅಪರಾಧ ಜಾಲದ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಜಾಲದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಹೂತುಹಾಕುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ವ್ಯಕ್ತಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಕೊಲೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದವರು, ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಲು ಆದೇಶ ನೀಡಿದವರು ಮತ್ತು ಇಡೀ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದ ಪ್ರಭಾವಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳೂ ಸೇರಿಕೊಂಡಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.
ದೂರುದಾರರು “ಶವಗಳನ್ನು ಹೂಳದಿದ್ದರೆ ನನ್ನನ್ನೂ ಕೊಲ್ಲುವುದಾಗಿ ಬೆದರಿಕೆ ಹಾಕಿದ್ದರು” ಎಂದು ಹೇಳಿರುವುದು, ಈ ಅಪರಾಧಗಳ ಹಿಂದಿರುವ ಶಕ್ತಿಗಳು ಎಷ್ಟು ಪ್ರಬಲವಾಗಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. 2014ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಂಬಂಧಿಕರು ಲೈಂಗಿಕ ದೌರ್ಜನ್ಯಕ್ಕೊಳಗಾದ ನಂತರವೇ ತಾವು ಈ ಕೆಲಸದಿಂದ ಹೊರಬಂದೆ ಮತ್ತು ಅಂದಿನಿಂದ ಅಪರಾಧ ಮತ್ತು ಭಯದೊಂದಿಗೆ ಬದುಕುತ್ತಿರುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿರುವುದು, ಅವರು ದೀರ್ಘಕಾಲದಿಂದ ಅನುಭವಿಸಿದ ಮಾನಸಿಕ ಯಾತನೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಅವರು ತಂದಿರುವ ಮಾನವ ಅಸ್ಥಿಪಂಜರದ ಭಾಗ ಮತ್ತು ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಿರುವ ಶವಗಳ ಅವಶೇಷಗಳ ಫೋಟೋಗಳು ಅವರ ಹೇಳಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬಲವಾದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಪುರಾವೆಗಳು ತನಿಖೆಯ ಆರಂಭಿಕ ಹಂತದಲ್ಲಿಯೇ ಗಂಭೀರತೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯಕವಾಗಿದ್ದು, ತನಿಖಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊರಿಸುತ್ತವೆ.
ಪ್ರಕರಣದ ಮತ್ತೊಂದು ಗಂಭೀರ ಅಂಶವೆಂದರೆ, ದೂರುದಾರರು ತಮ್ಮನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಾಕ್ಷಿಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಪೊಲೀಸರಿಂದ ತಕ್ಷಣ ಸಾಕ್ಷಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ನೀಡಿದರೆ ಮಾತ್ರ, ಹೂತುಹಾಕಿದ ನೂರಾರು ಶವಗಳ ನಿಖರ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಲು ಸಿದ್ಧವಿರುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಪ್ರಕರಣದ ತನಿಖೆಗೆ ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿದ್ದು, ಸಾಕ್ಷಿಯ ಜೀವಕ್ಕೆ ಅಪಾಯವಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ಷಿ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ನಿಯಮಾವಳಿಗಳು (Witness Protection Rules, 2020) ಜಾರಿಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ, ಅವುಗಳ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಜಾರಿ ಮತ್ತು ಸಾಕ್ಷಿಗೆ ತಕ್ಷಣದ ಭದ್ರತೆ ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿನ ವಿಳಂಬವು ಆತಂಕಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಸಾಕ್ಷಿಯ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸದೆ, ಆತನು ಒದಗಿಸುವ ಅಮೂಲ್ಯ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು ಅಸಾಧ್ಯ. ಪೊಲೀಸರು ದೂರುದಾರರ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಂಡ ಆರು ದಿನಗಳ ನಂತರವೂ ಶವಗಳನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಏಕೆ ಮುಂದಾಗಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಲ್ಲಿ ಮೂಡಿದೆ. ಈ ವಿಳಂಬವು ಪುರಾವೆಗಳ ನಾಶಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ಪ್ರಕರಣದ ದಿಕ್ಕು ತಪ್ಪಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ ಎಂಬ ಆತಂಕವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದೆ.
ಈ ಪ್ರಕರಣವು ಕೇವಲ ಹಿಂದಿನ ಅಪರಾಧಗಳ ತನಿಖೆಯಾಗಿರದೆ, ಸಾಕ್ಷಿಗಳ ರಕ್ಷಣೆ, ಕಾನೂನು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಮೀರಿ ನ್ಯಾಯ ಒದಗಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ಘಟ್ಟವಾಗಿದೆ.
SIT ಬೇಡಿಕೆ: ಸೌಜನ್ಯ ಪ್ರಕರಣದ ಕಹಿ ಅನುಭವ
ಪ್ರಸ್ತುತ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ತನಿಖಾ ತಂಡ (SIT) ತನಿಖೆಗೆ ವ್ಯಾಪಕ ಒತ್ತಡ ಬರಲು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣ, 2012ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸೌಜನ್ಯ ಅತ್ಯಾಚಾರ ಮತ್ತು ಕೊಲೆ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಅನುಭವಿಸಿದ ಕಹಿ ಪಾಠವಾಗಿದೆ. ಆ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ದೇಶದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ತನಿಖಾ ಸಂಸ್ಥೆ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಸಿಬಿಐ ತನಿಖೆ ನಡೆಸಿದರೂ, 2023ರಲ್ಲಿ ಏಕೈಕ ಆರೋಪಿ ಸಂತೋಷ್ ರಾವ್ ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಖುಲಾಸೆಗೊಂಡರು. ಇದು ತನಿಖೆಯಲ್ಲಿ ಗಂಭೀರ ಲೋಪಗಳಾಗಿವೆ, ನಿಜವಾದ ಅಪರಾಧಿಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂಬ ವ್ಯಾಪಕ ಆರೋಪಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಸೌಜನ್ಯ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಸಿಬಿಐ ತನಿಖೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗದ ಕಾರಣ, ಪ್ರಸ್ತುತ “ಮೃತದೇಹಗಳನ್ನು ಹೂತುಹಾಕಿದ ಪ್ರಕರಣ”ಕ್ಕೆ ಸ್ವತಂತ್ರ ಮತ್ತು ನಿಷ್ಪಕ್ಷಪಾತ SIT ತನಿಖೆಯೇ ಸೂಕ್ತ ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಲ್ಲಿ ಬಲವಾಗಿದೆ.
ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ನಿವೃತ್ತ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ವಿ. ಗೋಪಾಲಗೌಡರಂತಹ ಹಿರಿಯ ನ್ಯಾಯವಾದಿಗಳು SIT ತನಿಖೆಗೆ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದ್ದು, ಇದು ಹಾಲಿ ಅಥವಾ ನಿವೃತ್ತ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಅಥವಾ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯಬೇಕು ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ದೂರುದಾರರಿಗೆ ಪೊಲೀಸರಿಂದ ಒತ್ತಡ ಎದುರಾಗುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಖಾಸಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಸೋರಿಕೆಯಾಗುತ್ತಿವೆ ಎಂಬ ಗಂಭೀರ ಆರೋಪವನ್ನೂ ಅವರು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ದೂರು ದಾಖಲಾಗಿ ಹಲವು ದಿನಗಳಾದರೂ ಶವಗಳನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯಲು ಪೊಲೀಸರು ಯಾವುದೇ ಆತುರ ತೋರಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ತನಿಖೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ದೂರಿದ್ದಾರೆ. ADGP ಶ್ರೇಣಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಯ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ, ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ SIT ರಚನೆಗೆ ಅವರು ಬಲವಾಗಿ ಆಗ್ರಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.
SIT ಹೇಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ? ಒಂದು ವೇಳೆ ಸರ್ಕಾರವು SIT ರಚನೆಗೆ ಒಪ್ಪಿದರೆ, ಅದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪೊಲೀಸ್ ಇಲಾಖೆಯ ಅತ್ಯಂತ ಸಮರ್ಥ, ನಿಷ್ಠಾವಂತ ಮತ್ತು ನಿಷ್ಪಕ್ಷಪಾತ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹಿರಿಯ ಐಪಿಎಸ್ ಅಧಿಕಾರಿ (ಡಿಐಜಿ, ಐಜಿಪಿ ಅಥವಾ ಎಡಿಜಿಪಿ ಶ್ರೇಣಿಯವರು) ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. SITಗೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ತನಿಖೆ ನಡೆಸಲು ಅಗತ್ಯವಾದ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆ ಮತ್ತು ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಸ್ಥಳೀಯ ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಯ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಹೊರಗಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರಕರಣದ ಗಂಭೀರತೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ, SITಗೆ ವಿಶಾಲವಾದ ಕಾರ್ಯವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ಮರುಪರಿಶೀಲಿಸುವ, ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ತನಿಖೆ ನಡೆಸುವ, ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅಥವಾ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ವಿಚಾರಣೆಗೊಳಪಡಿಸುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, SIT ನೇರವಾಗಿ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ (ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ, ಗೃಹ ಸಚಿವರಿಗೆ) ಅಥವಾ ಉನ್ನತ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ (ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಅಥವಾ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್) ವರದಿ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ. ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೆ, ತನಿಖೆಯ ಪ್ರಗತಿ ವರದಿಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು, ಇದು ಪಾರದರ್ಶಕತೆ ಮತ್ತು ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಮತ್ತು ಸಂಕೀರ್ಣ ಪ್ರಕರಣಗಳಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ವಿಶೇಷ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು, ವಿಧಿವಿಜ್ಞಾನ ತಜ್ಞರು, ಸೈಬರ್ ತಜ್ಞರು, ಮತ್ತು ಇತರ ತನಿಖಾ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು SITಗೆ ಒದಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಮಹಿಳಾ ಆಯೋಗದ ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ನಾಗಲಕ್ಷ್ಮಿ ಚೌಧರಿಯವರು ಸಹ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗೆ ಪತ್ರ ಬರೆದು, ದಶಕಗಳಿಂದ ನಡೆದಿರುವ ಮಹಿಳೆಯರ ಕಾಣೆಯಾದ ಪ್ರಕರಣಗಳು, ಅಸಹಜ ಸಾವುಗಳು ಮತ್ತು ಲೈಂಗಿಕ ದೌರ್ಜನ್ಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ SIT ತನಿಖೆಗೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹಿರಿಯ ವಕೀಲರಾದ ಸಿ.ಎಸ್.ದ್ವಾರಕನಾಥ್ ಮತ್ತು ಎಸ್. ಬಾಲನ್ ಅವರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿ, ಹಿಂದಿನ ತನಿಖೆಗಳ ವೈಫಲ್ಯಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ SIT ತನಿಖೆಗೆ ಆಗ್ರಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಅಪರಾಧಗಳು ಪ್ರಭಾವಿ ಮತ್ತು ಬಲಿಷ್ಠ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಂದ ನಡೆದಿರಬಹುದು ಎಂಬ ಆತಂಕವನ್ನು ಅವರು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸೋಷಿಯಲ್ ಡೆಮಾಕ್ರಟಿಕ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (SDPI) ಸಹ ಈ ಪ್ರಕರಣದ ಸಮಗ್ರ ತನಿಖೆಗೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಒತ್ತಡಗಳು ಸರ್ಕಾರದ ಮೇಲೆ SIT ರಚನೆಗೆ ತೀವ್ರ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಹೇರಿವೆ.
ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳ ನಿಲುವು ಮತ್ತು ತನಿಖೆಗೆ ಸವಾಲುಗಳು
ಈ ಎಲ್ಲಾ ಒತ್ತಡಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯನವರು ಸದ್ಯಕ್ಕೆ SIT ರಚನೆಗೆ ಒಪ್ಪಿಲ್ಲ. ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಮಾಧ್ಯಮದವರೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡಿದ ಅವರು, “ಸರ್ಕಾರದ ಮೇಲೆ ಯಾವ ಒತ್ತಡವೂ ಇಲ್ಲ. ಒತ್ತಡ ಹಾಕಿದರೂ ನಾವು ಯಾರ ಮಾತನ್ನೂ ಕೇಳುವುದಿಲ್ಲ. ಕಾನೂನು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಏನು ಮಾಡಬೇಕೋ ಅದನ್ನು ಮಾಡುತ್ತೇವೆ. ಅಗತ್ಯ ಬಿದ್ದರೆ SIT ರಚಿಸಲು ಸಿದ್ಧ” ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಪೊಲೀಸ್ ತನಿಖೆಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಿದ್ದು, ಅವರ ವರದಿ ಬಂದ ನಂತರವೇ ಮುಂದಿನ ನಿರ್ಧಾರ ಕೈಗೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಅವರು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ದೂರುದಾರರ 164 ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಪೊಲೀಸರು ಕಾನೂನು ಪ್ರಕಾರ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಿದ್ದಾರೆ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.
ಆದರೆ, ಈ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಪೊಲೀಸರು ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಸವಾಲುಗಳು ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಆತಂಕ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸುವಂತಿಲ್ಲ. ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ದೂರುದಾರರ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷತೆ ದೊಡ್ಡ ಸವಾಲಾಗಿದೆ. ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ದೂರುದಾರರು ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿರುವುದು ಮತ್ತು “ಸಾಕ್ಷಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆ” ನೀಡಿದರೆ ಮಾತ್ರ ಸ್ಥಳ ತೋರಿಸುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿರುವುದು ತನಿಖೆಗೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಗಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ಷಿ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ನಿಯಮಾವಳಿಗಳು (Witness Protection Rules, 2020) ಜಾರಿಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ, ಅವುಗಳ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಜಾರಿ ಪ್ರಶ್ನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ. ಸಾಕ್ಷಿಗೆ ಬೆದರಿಕೆ ಇರುವಾಗ ತಕ್ಷಣ ಭದ್ರತೆ ನೀಡುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ.
ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ಕಾಲದ ಅಂತರ ಮತ್ತು ಪುರಾವೆಗಳ ಸವಾಲು ತನಿಖೆಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ದೊಡ್ಡ ಅಡ್ಡಿಯಾಗಿದೆ. ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ಘಟನೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಶವಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವುದು, ಅವುಗಳನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಹೊರತೆಗೆದು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸುವುದು ದೊಡ್ಡ ಸವಾಲು. ಮೃತದೇಹಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿಘಟನೆಗೊಂಡಿದ್ದರೆ, ಗುರುತು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವುದು ಮತ್ತು ಸಾವಿನ ಕಾರಣ ನಿರ್ಧರಿಸುವುದು ಮತ್ತಷ್ಟು ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ಫೋರೆನ್ಸಿಕ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಜ್ಞರ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.
ಮೂರನೆಯದಾಗಿ, ಪೊಲೀಸ್ ತನಿಖೆಯ ಮೇಲಿನ ಅನುಮಾನ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಲ್ಲಿ ಮನೆ ಮಾಡಿದೆ. ದೂರುದಾರರ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ ಆರು ದಿನಗಳ ನಂತರವೂ ಶವಗಳನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಆರಂಭವಾಗದಿರುವುದು, ಮತ್ತು ತನಿಖೆಯನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯ SI/DySP ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ನಡೆಸುವುದು ಸೂಕ್ತವಲ್ಲ ಎಂಬ ಆರೋಪಗಳು ಪೊಲೀಸ್ ಇಲಾಖೆಯ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ ಮತ್ತು ಕ್ಷಮತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿವೆ.
ನಾಲ್ಕನೆಯದಾಗಿ, ಮಾಹಿತಿ ಸೋರಿಕೆ ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಪಾತ್ರವೂ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿದೆ. ದೂರುದಾರರ ಹೇಳಿಕೆಗಳ ಮಾಹಿತಿ ಖಾಸಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಸೋರಿಕೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ಆರೋಪಗಳು ದೂರುದಾರರ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ತನಿಖೆಯ ಗೌಪ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಆತಂಕ ಮೂಡಿಸಿವೆ. ಕೆಲವು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಬಳಕೆದಾರರ ವಿರುದ್ಧ “ತಪ್ಪು ಮಾಹಿತಿ” ಹರಡಿದ್ದಕ್ಕೆ ಪ್ರಕರಣಗಳು ದಾಖಲಾಗಿರುವುದು, ಈ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಡುವಿನ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
ಅಪರಾಧಿಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುವ ಮಾರ್ಗಗಳು: ವಿಧಿವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತನಿಖಾ ತಂತ್ರಗಳು
ನೂರಾರು ಶವಗಳ ಅವಶೇಷಗಳು ದೊರೆತರೆ, ಅತ್ಯಾಚಾರ ಮತ್ತು ಕೊಲೆ ಮಾಡಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ವಿಧಿವಿಜ್ಞಾನ (Forensic Science) ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ತನಿಖಾ ತಂತ್ರಗಳು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಇದು ಅತಿ ಸಂಕೀರ್ಣ ಕಾರ್ಯವಾದರೂ, ಈ ಹಿಂದಿನ ಅನೇಕ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸು ಸಾಧಿಸಲಾಗಿದೆ.
ವಿಧಿವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪಾತ್ರವು ಮಾನವ ಅವಶೇಷಗಳ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (Forensic Anthropology), ಡಿಎನ್‌ಎ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (DNA Analysis), ಟಾಕ್ಸಿಕಾಲಜಿ (Toxicology), ಆಸಿಡ್ ದಾಳಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ, ಮತ್ತು ಡಿಜಿಟಲ್ ಫೋರೆನ್ಸಿಕ್ಸ್ ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ವಿಧಿವಿಜ್ಞಾನ ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಮೂಳೆಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಮಾನವ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವಯಸ್ಸು, ಲಿಂಗ, ಎತ್ತರ, ಜನಾಂಗೀಯ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಮತ್ತು ಗಾಯಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಡಿಎನ್‌ಎ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಮೃತದೇಹಗಳ ಗುರುತು ಪತ್ತೆಗೆ ಮತ್ತು ಅಪರಾಧಿಗಳ ಡಿಎನ್‌ಎ ಕುರುಹುಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಅವರನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಪ್ರಬಲ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ. ಟಾಕ್ಸಿಕಾಲಜಿ ವಿಷ ಅಥವಾ ಮಾದಕ ವಸ್ತುಗಳ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿ ಸಾವಿನ ಕಾರಣ ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಆಸಿಡ್ ದಾಳಿಗೆ ಒಳಗಾದವರ ಶವಗಳಾದರೆ, ಆಸಿಡ್ ಬಗೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿ ಮಾಹಿತಿ ಪಡೆಯಬಹುದು. ಡಿಜಿಟಲ್ ಫೋರೆನ್ಸಿಕ್ಸ್ ಹಳೆಯ ಫೋಟೋಗಳು, ವಿಡಿಯೋಗಳು, ಕರೆ ವಿವರಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ ಮಾಹಿತಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತದೆ.
ಅಪರಾಧಿಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ತನಿಖಾ ತಂತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳ ಮರು-ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ, ಕ್ರೈಮ್ ಪ್ಯಾಟರ್ನ್ ಅನಾಲಿಸಿಸ್ (Crime Pattern Analysis), ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಕರಣಗಳ ಹೋಲಿಕೆ ಮತ್ತು ಮರುಪರಿಶೀಲನೆ ಸೇರಿವೆ. ದೂರುದಾರರ ಹೇಳಿಕೆಗಳು, ಅವರು ನೀಡಿದ ಫೋಟೋಗಳು ಮತ್ತು ಅವರು ತೋರಿಸುವ ಸ್ಥಳಗಳ ಪರಿಶೀಲನೆಯು ಮೊದಲ ಹಂತ. ಕಾಣೆಯಾದ ಅಥವಾ ಅಸಹಜ ಸಾವುಗಳ ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿ, ಅಪರಾಧದ ಮಾದರಿ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಅಪರಾಧಿಗಳ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಹುದು, ಇದು ಸರಣಿ ಅಪರಾಧಗಳ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಬಹುದು. 2003ರಲ್ಲಿ ಕಾಣೆಯಾದ ಎಂಬಿಬಿಎಸ್ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿ ಅನನ್ಯ ಭಟ್ ಅವರ ಕುಟುಂಬವು ಹೊಸ ದೂರು ದಾಖಲಿಸಿರುವುದರಿಂದ, ಈ ಎರಡು ಪ್ರಕರಣಗಳ ನಡುವೆ ಯಾವುದೇ ಸಂಪರ್ಕವಿದೆಯೇ ಎಂದು ತನಿಖೆ ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಕೇವಲ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅಪರಾಧಗಳಾಗಿರದೆ, ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಒಂದು ಸಂಘಟಿತ ಅಪರಾಧದ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕುವಂತಿಲ್ಲ. ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಕಾಣೆಯಾದ ಅಥವಾ ಅಸಹಜವಾಗಿ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ ಎಲ್ಲ ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಕರಣಗಳ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪುನಃ ತೆರೆದು, ದೂರುದಾರರ ಹೇಳಿಕೆಗಳ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಮರು-ತನಿಖೆ ಮಾಡಬೇಕು. ನಿತಾರಿ ಸರಣಿ ಕೊಲೆ ಪ್ರಕರಣ (2006)ದಂತಹ ಯಶಸ್ವಿ ಪ್ರಕರಣಗಳು, ಹಳೆಯ ಅವಶೇಷಗಳಿಂದಲೂ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ, ಸರಣಿ ಕೊಲೆಗಳನ್ನು ಭೇದಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಪ್ರಬಲ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಗ್ರಾಮದ ಪ್ರಕರಣವೂ ಇದೇ ರೀತಿಯ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ವಿವರಣೆ ಕೊಡುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವೂ ಇದೆ. ಹತ್ತಾರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ನಡೆದಿರುವ ಕೊಲೆ, ಅತ್ಯಾಚಾರಗಳ ಘಟನೆಗಳಿಗೆ ನಾಗರೀಕ ಸಮಾಜವು ತನಿಖೆಗೆ ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇದು ಹಲವು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುಹಾಕುತ್ತಿದೆ. ಅಷ್ಟು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಪ್ರಕರಣಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಅಪರಾಧಿಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲು ಸಾಧ್ಯವೆಂಬುದಕ್ಕೆ ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ವಿವರಣೆ ನೀಡಬೇಕಾಯಿತು.
ಸೌಜನ್ಯ ಪ್ರಕರಣ: ನ್ಯಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಹೋರಾಟದ ಹಾದಿ
ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಗ್ರಾಮ ಪ್ರಕರಣದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಚರ್ಚೆಗೆ 2012ರ ಸೌಜನ್ಯ ಅತ್ಯಾಚಾರ ಮತ್ತು ಕೊಲೆ ಪ್ರಕರಣದ ನ್ಯಾಯದ ವಿಳಂಬ ಮತ್ತು ತನಿಖೆಯ ಲೋಪಗಳು ನೇರವಾಗಿ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ. ಈ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಆದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು, ನ್ಯಾಯಕ್ಕಾಗಿ ನಡೆದ ಹೋರಾಟಗಳು ಮತ್ತು ತನಿಖೆಯ ವೈಫಲ್ಯಗಳು ಪ್ರಸ್ತುತ “ಮೃತದೇಹಗಳ ಹೂತುಹಾಕಿದ ಪ್ರಕರಣ”ದಲ್ಲಿ SIT ಬೇಡಿಕೆಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ.
ಸೌಜನ್ಯ ಪ್ರಕರಣದ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಮತ್ತು ಸಿಬಿಐ ತನಿಖೆ ಆರಂಭ: ಸೌಜನ್ಯ ಎಂಬ 17 ವರ್ಷದ ಪಿಯುಸಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿ, ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಸಮೀಪದ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದರು. 2012ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 9ರಂದು ಅವರು ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ಮನೆಗೆ ಹಿಂದಿರುಗುವಾಗ ಕಾಣೆಯಾಗಿದ್ದರು. ಮರುದಿನ, ಅಕ್ಟೋಬರ್ 10ರಂದು, ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಗ್ರಾಮ ಬಳಿಯ ಮಂಜುನಾಥ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದ ಬಂಡಾರ ಮನೆ ಸಮೀಪದ ಅರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವರ ಮೃತದೇಹ ಕೊಳೆತ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ವಿವಸ್ತ್ರಗೊಂಡ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆಯಾಯಿತು. ಮರಣೋತ್ತರ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಾಚಾರ ಮತ್ತು ಕೊಲೆ ನಡೆದಿರುವುದು ದೃಢಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ ಪೊಲೀಸರು ಪ್ರಕರಣದ ತನಿಖೆ ನಡೆಸಿದರು. ಆದರೆ, ಈ ತನಿಖೆಯಲ್ಲಿ ಲೋಪಗಳಿವೆ ಎಂಬ ಆರೋಪಗಳು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಕೇಳಿಬಂದವು. ಪೊಲೀಸರು ಸರಿಯಾದ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ತನಿಖೆ ನಡೆಸುತ್ತಿಲ್ಲ, ಪ್ರಭಾವಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ಅನುಮಾನಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡವು. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಸೌಜನ್ಯ ಕುಟುಂಬ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರು ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಸಂಘಟನೆಗಳಿಂದ ತೀವ್ರ ಒತ್ತಡ, ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು ನಡೆದ ನಂತರ, ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು 2013ರ ನವೆಂಬರ್ 7ರಂದು ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಯ ತನಿಖಾ ದಳ (CBI) ಕ್ಕೆ ವಹಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ನವೆಂಬರ್ 11, 2013ರಂದು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಪ್ರಕರಣ ಸಿಬಿಐಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಸಿಬಿಐ ತನಿಖೆಯು 2014ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು.
ಸೌಜನ್ಯ ಪ್ರಕರಣದ ಪ್ರಮುಖ ಹೋರಾಟಗಾರರು ಮತ್ತು ಸಂಘಟನೆಗಳು: ಸೌಜನ್ಯ ಪ್ರಕರಣಕ್ಕೆ ನ್ಯಾಯ ಒದಗಿಸಲು ರಾಜ್ಯಾದ್ಯಂತ ವ್ಯಾಪಕ ಹೋರಾಟಗಳು ನಡೆದವು. ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಾದ ಮಹೇಶ್ ತಿಮರೋಡಿ ಅವರು “ಸೌಜನ್ಯ ಹೋರಾಟ ಸಮಿತಿ”ಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ, ಈ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದರು. ಅವರು ಪ್ರಕರಣದ ಲೋಪಗಳನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದರು. ಸಿಬಿಐ ತನಿಖೆಯನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುತ್ತಾ, ಅದು ಪ್ರಭಾವಿಗಳ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಮಣಿಯಲಿದೆ ಎಂದು ಮೊದಲೇ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ಅವರೊಂದಿಗೆ ಗಿರೀಶ್ ಮಟ್ಟಣ್ಣನವರ್ ಅವರೂ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಪ್ರಕರಣದ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ತನಿಖೆಗೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು ಮತ್ತು ತನಿಖೆಯಲ್ಲಿನ ಲೋಪಗಳನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಟೀಕಿಸಿದರು. ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ (ಸಿಪಿಎಂ) ಸಹ ಸೌಜನ್ಯ ಪ್ರಕರಣಕ್ಕೆ ನ್ಯಾಯ ಒದಗಿಸಲು ಆರಂಭದಿಂದಲೂ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿತ್ತು. ರಾಜ್ಯಾದ್ಯಂತ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು, ಮೆರವಣಿಗೆಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿ, ಸರ್ಕಾರದ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡ ಹೇರಿತು. ಹಲವು ಮಹಿಳಾ ಸಂಘಟನೆಗಳು, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಂಘಟನೆಗಳು, ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ಮತ್ತು ಪ್ರಗತಿಪರ ಚಿಂತಕರು ಸೌಜನ್ಯ ಪ್ರಕರಣಕ್ಕೆ ನ್ಯಾಯ ಒದಗಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿ ನಿರಂತರ ಹೋರಾಟಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರು. ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹಲವು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮುದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಘಟನೆಗಳು ಸೌಜನ್ಯ ಪರ ನಿಂತು ಧರಣಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದವು.
ಸಂತೋಷ್ ರಾವ್ ಬಂಧನ, ಖುಲಾಸೆ ಮತ್ತು ಸಿಬಿಐ ತನಿಖೆಯ ವೈಫಲ್ಯ: ಸಿಬಿಐ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡ ನಂತರ, 2014ರಲ್ಲಿ ಸಂತೋಷ್ ರಾವ್ ಎಂಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಸೌಜನ್ಯ ಅತ್ಯಾಚಾರ ಮತ್ತು ಕೊಲೆ ಆರೋಪದ ಮೇಲೆ ಬಂಧಿಸಿತು. ಸಂತೋಷ್ ರಾವ್ ಮಾನಸಿಕ ಅಸ್ವಸ್ಥ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಘಟನೆ ನಡೆದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಆತ ಪತ್ತೆಯಾದ ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಪೊಲೀಸರು ಆತನನ್ನು ಪ್ರಮುಖ ಆರೋಪಿಯನ್ನಾಗಿ ಬಿಂಬಿಸಿದರು. ಸಿಬಿಐ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ತನಿಖೆ ನಡೆಸಿ, ಸಂತೋಷ್ ರಾವ್ ವಿರುದ್ಧ ಚಾರ್ಜ್‌ಶೀಟ್ ಸಲ್ಲಿಸಿತು.
ಈ ಸೌಜನ್ಯ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ 11 ವರ್ಷಗಳ ಸುದೀರ್ಘ ವಿಚಾರಣೆಯ ನಂತರ, 2023ರ ಜೂನ್ 16ರಂದು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಸಿಬಿಐ ವಿಶೇಷ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಸಂತೋಷ್ ರಾವ್ ಅವರನ್ನು ಪ್ರಕರಣದಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಖುಲಾಸೆಗೊಳಿಸಿ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿತು. ಸಂತೋಷ್ ರಾವ್ ಖುಲಾಸೆಗೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ನೀಡಿದ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳು ಹೀಗಿವೆ: ಸಿಬಿಐ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಆರೋಪಿಯನ್ನು ದೋಷಿ ಎಂದು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಲು ಬಲವಾದ, ನಿರ್ವಿವಾದದ ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ವಿಫಲವಾಯಿತು. ಘಟನಾ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಪುರಾವೆಗಳು, ವೈದ್ಯಕೀಯ ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಕ್ಷಿಗಳ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಸಂತೋಷ್ ರಾವ್ ಅವರ ವಿರುದ್ಧದ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸಲಿಲ್ಲ. ಸೌಜನ್ಯ ಮೃತದೇಹದ ಮೇಲೆ ಸಿಕ್ಕಿದ್ದ ಜೈವಿಕ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು (ವೀರ್ಯದ ಕಣಗಳು) ಸರಿಯಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ, ಸಂರಕ್ಷಿಸಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಆರೋಪವಿತ್ತು. ಮರಣೋತ್ತರ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ವರದಿಯಲ್ಲೂ ಕೆಲವು ಲೋಪಗಳು ಕಂಡುಬಂದಿದ್ದವು. ಅತ್ಯಾಚಾರ ನಡೆದಿದೆಯೆಂದು ದೃಢಪಟ್ಟರೂ, ಅದನ್ನು ಸಂತೋಷ್ ರಾವ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಡಿಎನ್‌ಎ ಅಥವಾ ಇತರ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪುರಾವೆಗಳು ಇರಲಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಸಾಕ್ಷಿಗಳು ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆಗೂ, ಸಿಐಡಿ ತನಿಖೆಯಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆಗೂ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆಗೂ ಗಣನೀಯ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು ಕಂಡುಬಂದವು. ಇದು ಸಾಕ್ಷಿಗಳ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅನುಮಾನ ಮೂಡಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅವರ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಿಲ್ಲ. ಸಂತೋಷ್ ರಾವ್ ಅವರ ಮಾನಸಿಕ ಸ್ಥಿತಿ ಸ್ಥಿರವಾಗಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಒಂದು ಅಂಶವಾಗಿತ್ತು. ಒಬ್ಬ ಮಾನಸಿಕ ಅಸ್ವಸ್ಥ ವ್ಯಕ್ತಿ ಇಂತಹ ಕೃತ್ಯ ಎಸಗುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದ್ದಾನೆಯೇ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಮುಂದೆ ಬಂತು. ಸಿಬಿಐ ತನಿಖೆಯು ಕೆಲವು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಅಂಶಗಳನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿದೆ ಎಂಬ ಆರೋಪ ಬಲವಾಗಿ ಕೇಳಿಬಂದಿತು. ಸ್ಥಳೀಯ ಪೊಲೀಸರು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಿದ್ದ ಇತರ ಶಂಕಿತರನ್ನು ಸಿಬಿಐ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸದೆ ಕೇವಲ ಸಂತೋಷ್ ರಾವ್ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದ್ದು, ಇದು ನಿಜವಾದ ಅಪರಾಧಿಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು ಎಂದು ಹೋರಾಟಗಾರರು ವಾದಿಸಿದರು. ಸಂತೋಷ್ ರಾವ್ ಕುಟುಂಬದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ನಾವು ನೋಡುವುದಾದರೆ ಅದೊಂದು ಬಡ ಕುಟುಂಬ. ಈ ಸೌಜನ್ಯ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳ ಒತ್ತಡಕ್ಕಾಗಿ ಸಂತೋಷ್ ರಾವ್ ಅವರನ್ನು ಈ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿಯೇ ಸಿಲುಕಿಸಲಾಗಿತ್ತು ಎಂಬುದು ಈಗ ಜಗಜ್ಜಾಹಿರಾಗಿದೆ. ಸೌಜನ್ಯ ಶವದ ಮರಣೋತ್ತರ ಪರೀಕ್ಷೆಯು ಹಲವು ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದೆ. ಸೌಜನ್ಯರ ಮೇಲೆ ಅತ್ಯಾಚಾರ ನಡೆಸಿದ ಮೇಲೆ ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅದು ಹೇಳಿತ್ತು. ಹಾಗಾದರೆ ಸಂತೋಷ್ ರಾವ್ ಈ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೂಷಿಯಾದರೆ ನಿಜವಾದ ಅಪರಾಧಿ ಯಾರು?
ಸಂತೋಷ್ ರಾವ್ ಖುಲಾಸೆಯ ನಂತರ, ಸಿಬಿಐ ತನಿಖೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ದಾರಿ ತಪ್ಪಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು “ಮುಗ್ಧ” ಸಂತೋಷ್ ರಾವ್ ಅವರನ್ನು ಬಲಿಪಶು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಆರೋಪಗಳು ಮತ್ತಷ್ಟು ತೀವ್ರಗೊಂಡವು. ಇದು ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆಕ್ರೋಶಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಸಿಬಿಐ ತೀರ್ಪಿನ ವಿರುದ್ಧ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆಯಾದರೂ, ಸೌಜನ್ಯ ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ಹೋರಾಟಗಾರರು ಪ್ರಕರಣದ ಮರುತನಿಖೆಗಾಗಿ SIT ರಚನೆಗೆ ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತಲೇ ಇದ್ದಾರೆ.
ತಡೆಯಾಜ್ಞೆಗಳು: ಕುಂಬಳಕಾಯಿ ಕಳ್ಳ ಎಂದರೆ ಹೆಗಲು ಮುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಏಕೆ?
ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ಧರ್ಮಾಧಿಕಾರಿ ಡಾ. ಡಿ. ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆಯವರು ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬದವರು ವಿವಿಧ ಪ್ರಕರಣಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಿಂದ ಹಲವು ಬಾರಿ ತಡೆಯಾಜ್ಞೆಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ, ಸೌಜನ್ಯಾ ಅತ್ಯಾಚಾರ ಮತ್ತು ಕೊಲೆ ಪ್ರಕರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ತಮ್ಮ ವಿರುದ್ಧ ಅಪಪ್ರಚಾರ ಹಾಗೂ ಮಾನಹಾನಿಕರ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡದಂತೆ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಕಾನೂನು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂದು ತಡೆಯಾಜ್ಞೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ.
ಇದರನ್ವಯ ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ, ಡಾ.ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬ ಸದಸ್ಯರ ವಿರುದ್ಧ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಮಾನಹಾನಿಕರ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡದಂತೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮಹೇಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ ತಿಮರೋಡಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಅನುಯಾಯಿಗಳಿಗೆ ನಿರ್ಬಂಧಕಾಜ್ಞೆ ವಿಧಿಸಿದೆ. ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ತಡೆಯಾಜ್ಞೆ ಇದ್ದರೂ ಅಪಪ್ರಚಾರ ಮುಂದುವರಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಈ ಗಂಭೀರ ಆದೇಶವನ್ನು ನೀಡಿದೆ.
ಹಾಗೆಯೇ ಸೌಜನ್ಯಾ ಪ್ರಕರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ‘ಆಧಾರರಹಿತ ಮತ್ತು ಮಾನಹಾನಿಕರ’ ವಿಡಿಯೋಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿ ‘ದೂತ’ ಯೂಟ್ಯೂಬ್ ಚಾನೆಲ್ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಸಮೀರ್ ಎಂ.ಡಿ. ಎಂಬುವವರ ವಿರುದ್ಧ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಸಿಟಿ ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ತಡೆಯಾಜ್ಞೆ ನೀಡಿದೆ. ಆ ವಿಡಿಯೋಗಳನ್ನು ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣಗಳಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕುವಂತೆಯೂ ಆದೇಶಿಸಿತ್ತು. ಈ ಪ್ರಕರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಹೆಗ್ಗಡೆ ಕುಟುಂಬವು 10 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳ ಮಾನನಷ್ಟ ಮೊಕದ್ದಮೆಯನ್ನೂ ದಾಖಲಿಸಿದೆ.
ಇಷ್ಟು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಸೌಜನ್ಯಾ ಪ್ರಕರಣಕ್ಕೆ ನ್ಯಾಯ ಒದಗಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿ ಕೆಲವು ಸಂಘಟನೆಗಳು ಬೆಳ್ತಂಗಡಿಯಿಂದ ಧರ್ಮಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಹಮ್ಮಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಪ್ರತಿಭಟನಾ ಜಾಥಾಕ್ಕೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ತಡೆಯಾಜ್ಞೆ ನೀಡಿತ್ತು. ಈ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯಿಂದ ಕಾನೂನು ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಧಕ್ಕೆಯಾಗಬಹುದು ಮತ್ತು ಈ ಹಿಂದಿನ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆದೇಶಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯಾಗಬಹುದು ಎಂಬ ಆತಂಕವನ್ನು ಅರ್ಜಿದಾರರು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರು.
ಕೊನೆಯ ಮಾತು
ಸೌಜನ್ಯ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಈ ದಿನ ಡಾಟ್ ಕಾಂನ youtube ಚಾನೆಲ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಆದೇಶದಿಂದಾಗಿ ಬ್ಲಾಕ್ ಆಗಿದೆ. ಸೌಜನ್ಯ ನ್ಯಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಧ್ವನಿ ಎತ್ತುತ್ತಿರುವ ಕುಡ್ಲ rampage Plus ಮತ್ತು ಸಂಚಾರಿ ಸ್ಟುಡಿಯೋ plus ಚಾನಲ್ ಗಳು ಕೂಡ ಬ್ಲಾಕ್ ಆಗಿವೆ. ನ್ಯಾಯಾಲಯ ತಡೆಯಾಜ್ಞೆ ತಂದವರು ತಮ್ಮ ವಿರುದ್ಧ ಅಪಪ್ರಚಾರ ಮತ್ತು ಮಾನಹಾನಿಕಾರಿ ಸುದ್ದಿ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡದಂತೆ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಿ ಎಂದಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಈ ಮೇಲಿನ ಮೂರು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದು ಸೌಜನ್ಯ ಅತ್ಯಾಚಾರ, ಕೊಲೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದಾಗಿದೆ. ಇದೇ ರೀತಿ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಬಂಧವನ್ನು ಹೇರಲಾಗಿತ್ತು. ಯಾವುದೇ ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಬೇಕಾದರೆ ಅದನ್ನು ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಶೀಲನೆ ನಡೆಸಿದ ನಂತರವೇ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂದು ಷರತ್ತನ್ನು ವಿಧಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಎಲ್ಲಾ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಆಗ ಖಾಲಿ ಪುಟಗಳನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯನ್ನು ದಾಖಲು ಮಾಡಿದ್ದವು. ಹೀಗಿರುವಾಗ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ನ್ಯಾಯವೇ ಸಿಗದ ಸೌಜನ್ಯ ಪ್ರಕರಣದ ಸುತ್ತ ಸುದ್ದಿ ಪ್ರಕಟಿಸಬಾರದೆಂದು ತಡೆಯಾಜ್ಞೆ ತರುವುದು ಯಾವ ನ್ಯಾಯ? ಇಲ್ಲಿ ಯಾವ ಮಾಧ್ಯಮವು ಕೂಡ ಯಾರನ್ನು ಸೌಜನ್ಯ ಪ್ರಕರಣದ ಕುರಿತಾಗಲಿ, ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಮಾಜಿ ಸ್ವಚ್ಚತಾ ಕಾರ್ಮಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬ ನಾನು ನೂರಾರು ಶವಗಳನ್ನು ಹೂತು ಹಾಕಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ 164 ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದನ್ನು ಯಾವೂದೋ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ಅಥವಾ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮೇಲೆ ಆರೋಪಮಾಡಿ ವರದಿ ಮಾಡಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಈ ಕುರಿತು ವರದಿಯನ್ನೇ ಮಾಡಬಾರದು ಎನ್ನುವುದು ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಮೇಲಿನ ದಮನಕಾರಿ ನೀತಿಯಾಗಿದೆ. ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳ ಈ ನಡೆಯನ್ನು ಎಲ್ಲರೂ ಖಂಡಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಇದೊಂದು ರೀತಿ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಮೇಲೆ ಹೇರಿದ ನಿರ್ಬಂಧಕ್ಕಿಂತಲೂ ಘೋರವಾಗಿದೆ. ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಗ್ರಾಮ ಮತ್ತು ಅದರ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ನಡೆದಿರುವ ಮಹಿಳೆಯರು, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯರ ಕೊಲೆ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಾಚಾರ ಪ್ರಕರಣಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅಥವಾ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಯಾವುದೇ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ನೇರ ಹೊಣೆಯೆಂದು ಆರೋಪಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ. ಈ ದುಷ್ಕೃತ್ಯಗಳಿಗೆ ಯಾರು ಕಾರಣವೆಂಬುದನ್ನು ತನಿಖೆ ಮಾಡಿ ಎಂದು ನಾಗರೀಕ ಸಮಾಜ, ಸಂಘಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತಿವೆ. ಸೌಜನ್ಯ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಸಂತೋಷ್ ರಾವ್ ಖುಲಾಸೆಗೊಂಡ ಮೇಲೆ ಅಪರಾಧಿಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಬೇಕಾದುದು ಸರಕಾರದ ಕೆಲಸ, ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿ ಎಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸುವುದು ಎಲ್ಲರ ಹಕ್ಕು. ಈ ಕುರಿತು ವರದಿ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಮೇಲಿನ ತಡೆಯಾಜ್ಞೆಯು ಒಂದು ಅಕ್ಷಮ್ಯ ಅಪರಾಧ. ಹೀಗಾಗಿ, ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ತಡೆಯಾಜ್ಞೆ ನೀಡುವಾಗ ಅಪಾರ ವಿವೇಚನೆ ಮತ್ತು ಎಚ್ಚರಿಕೆ ವಹಿಸುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಸುದ್ದಿಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಹತ್ವ, ಅರ್ಜಿದಾರನಿಗೆ ಆಗಬಹುದಾದ ಹಾನಿ ಮತ್ತು ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಮಹತ್ವ – ಈ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಸಮತೋಲನಗೊಳಿಸಿ ತೀರ್ಮಾನ ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
ಮುಂದಿನ ಹಾದಿ
ಸೌಜನ್ಯ ಪ್ರಕರಣವು ಕರ್ನಾಟಕದ ನ್ಯಾಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ತನಿಖಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮೇಲಿನ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಅಲುಗಾಡಿಸಿದ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಕರಣವಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರಕರಣಕ್ಕೆ ನ್ಯಾಯ ಸಿಗದೇ ಇರುವುದು, ಪ್ರಸ್ತುತ “ಮೃತದೇಹಗಳನ್ನು ಹೂತುಹಾಕಿದ ಪ್ರಕರಣ”ದಲ್ಲಿ SIT ತನಿಖೆಗೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಲು ಬಲವಾದ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಮಹೇಶ್ ತಿಮರೋಡಿ, ಗಿರೀಶ್ ಮಟ್ಟಣ್ಣನವರ್, ಸಿಪಿಎಂನಂತಹ ಹೋರಾಟಗಾರರು ಮತ್ತು ಸಂಘಟನೆಗಳು ನಿರಂತರವಾಗಿ ನ್ಯಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಧ್ವನಿ ಎತ್ತುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಹಿಂದಿನ ಲೋಪಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಿ, ನಿಜವಾದ ಅಪರಾಧಿಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿ, ನ್ಯಾಯ ಒದಗಿಸುವುದು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಮುಂದಿರುವ ದೊಡ್ಡ ಸವಾಲು. ಸಾರ್ವಜನಿಕರು, ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಪರ ಹೋರಾಟಗಾರರು ಈ ಪ್ರಕರಣದ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಗಮನಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ನ್ಯಾಯ ಸಿಗುವವರೆಗೂ ಈ ವಿಷಯ ಜೀವಂತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಜಾಗೃತ ಕರ್ನಾಟಕ ಎಂಬ ಸಂಘಟನೆ ಈ ಪ್ರಕರಣಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟಿನ ನಿವೃತ್ತ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಮೇಲುಸ್ತುವಾರಿಯಲ್ಲಿ ಎಸ್‌‌ಐಟಿ ರಚನೆ ಮಾಡಬೇಕು, ಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲೇ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿರುವಂತೆ, ʼತನಿಖೆಯನ್ನು ಹಾಳು ಮಾಡಿದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಮೇಲೆ ಕ್ರಮʼ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿ ಅನ್‌ಲೈನ್ ಸಹಿ ಅಭಿಯಾನ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ದಿನವೊಂದರಲ್ಲೇ 30,000 ಜನರ ಸಹಿಕೂಡ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಈ ರೀತಿಯ ಹಲವು ಸಾಧ್ಯತೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹೀಗಿರುವುದರಿಂದ ಈ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯ ಸಿಗುವುದೇ ಎಂಬುದು ಕಾಲವೇ ಉತ್ತರಿಸಬೇಕಾದ ಪ್ರಶ್ನೆಯಾಗಿದೆ.
