ಕೌಟುಂಬಿಕ ಕಲಹಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರ ವಿವಾದಗಳ ಇತಿಹಾಸ: ಕವಿತಾ ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ಭವಿಷ್ಯದ ಮೇಲೆ ಅದರ ಪರಿಣಾಮವೇನು?

ಕೆ. ಕವಿತಾ ಅವರು ಭರತ್ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಮಿತಿ (ಬಿ.ಆರ್.ಎಸ್) ಯಿಂದ ಬುಧವಾರ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು. ತಮ್ಮ ತಂದೆ ಮತ್ತು ಪಕ್ಷದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಕೆ. ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ರಾವ್ (ಕೆ.ಸಿ.ಆರ್) ಅವರು ಪಕ್ಷ ವಿರೋಧಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಒಂದು ದಿನದ ಹಿಂದೆ ಅಮಾನತುಗೊಳಿಸಿದ್ದರು.

ತಮ್ಮ ವಿದಾಯ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಕ್ಷದ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳಾದ ಹರೀಶ್ ರಾವ್ ಮತ್ತು ಸಂತೋಷ್ ಜೋಗಿನಪಲ್ಲಿ ಅವರ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ದಾಳಿಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ಕಲೆಶ್ವರಂ ಲಿಫ್ಟ್ ಇರಿಗೇಶನ್ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿನ ಅಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ ಅವರು ಕೆ.ಸಿ.ಆರ್.ಗೆ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಕಳಂಕವನ್ನು ತಂದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಕವಿತಾ ಆರೋಪಿಸಿದರು.

ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ, ಇದು ಕೌಟುಂಬಿಕ ಕಲಹದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಸಹೋದರಿ ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಆಪ್ತರಾಗಿದ್ದ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ತಿರುಗಿಬಿದ್ದಿದ್ದಾರೆ. ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕತ್ವವನ್ನು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಆರೋಪಗಳ ಮೂಲಕ ದೂಷಿಸಿದ ನಂತರ, ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಶಿಸ್ತನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ತಂದೆ ತನ್ನ ಮಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಡಬೇಕಾಯಿತು. ಈ ಸಹೋದರಿ ತಮ್ಮ ತಂದೆ ಅಥವಾ ಸಹೋದರ ಕೆ.ಟಿ. ರಾಮರಾವ್ ಅವರನ್ನು ದೂಷಿಸಲಿಲ್ಲ.

ಮೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ, ಅವರು ತಮ್ಮ ತಂದೆ ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ (ಬಿಜೆಪಿ) ಬಗ್ಗೆ ಮೃದು ಧೋರಣೆ ತಾಳಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಟೀಕಿಸಿದ ‘ಲೀಕ್’ ಆದ ಪತ್ರದ ವಿವಾದದಿಂದಲೂ ಕೆ.ಸಿ.ಆರ್. ಮತ್ತು ಕೆ.ಟಿ.ಆರ್. ಮೌನವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ತಮ್ಮ ತಂದೆಯ ಸುತ್ತ ಇರುವವರಿಂದ ತಮ್ಮ ವಿರುದ್ಧ ಸಂಚು ನಡೆದಿದೆ ಎಂದು ಕವಿತಾ ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ಹೇಳಿಕೊಂಡ ನಂತರವೂ, ಅವರು ಕವಿತಾ ಜೊತೆ ಮಾತನಾಡಿ ಸಮಾಧಾನಪಡಿಸಲು ಯಾವುದೇ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ಕಳೆದ ತಿಂಗಳು ಅವರು ಈ ವರದಿಗಾರರಿಗೆ ಹೇಳಿದಂತೆ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಹೋದರನ ಕೈಗೆ ರಾಖಿ ಕಟ್ಟಲು ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಆ ದಿನ ಕೆ.ಟಿ.ಆರ್. ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ಹೊರಗೆ ಹೋದರು.

ಈ ಇಡೀ ಕವಿತಾ ಘಟನೆಯಲ್ಲಿ ಹಲವು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರ ಸಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಅವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಮಸ್ಯೆ ಇದ್ದು, ಸಂಚು ಕಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಕೆ.ಸಿ.ಆರ್. ತಮ್ಮ ಮಗಳೊಂದಿಗೆ ಏಕೆ ಮಾತನಾಡಲಿಲ್ಲ? ಆ ಪತ್ರವನ್ನು ಕವಿತಾ ಅವರ ತಾಯಿ ತಂದೆಗೆ ತಲುಪಿಸಿದ್ದರು. ಅದನ್ನು ಸೋರಿಕೆ ಮಾಡಿದ್ದು ಯಾರು? ಕೆ.ಟಿ.ಆರ್. ತಮ್ಮ ತಂಗಿಯೊಂದಿಗೆ ಏಕೆ ಸಂವಹನವನ್ನು ಕಡಿದುಕೊಂಡರು? ಸಹೋದರ ಸಂಬಂಧಿ ಹರೀಶ್ ರಾವ್ ಕೆ.ಸಿ.ಆರ್. ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಪ್ರಬಲ ಸ್ಪರ್ಧಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಹರೀಶ್ ಮೇಲೆ ಕವಿತಾ ತಮ್ಮ ಕಣ್ಣಿಟ್ಟಿರುವಾಗ, ಕೆ.ಟಿ.ಆರ್. ತಮ್ಮ ಸಹೋದರಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಬೇಕಾಗಿತ್ತು.

ಕುತೂಹಲಕಾರಿಯಾಗಿ, ಕಳೆದ ಮೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಹರೀಶ್ ತಾವು ಕೆ.ಟಿ.ಆರ್. ಅವರನ್ನು ಪಕ್ಷದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನಾಗಿ ಸ್ವಾಗತಿಸುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದರು. ಇದು ಬಹುತೇಕ ತಮ್ಮ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರದ ಹಕ್ಕನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದಂತೆ ಆಗಿತ್ತು. ಈ ಮೂರು ಸಹೋದರರು ಒಟ್ಟಾಗಿದ್ದು ಏಕೆ? ಕವಿತಾ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರದ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಆರಂಭಿಸುತ್ತಿದ್ದರೇ? ಕೆ.ಸಿ.ಆರ್. 2014ರ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುವಂತೆ ಅವರಿಗೆ ಹೇಳಿದಾಗ, ಕೆ.ಟಿ.ಆರ್. ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದ್ದರು. ಇದಕ್ಕೆ ಅವರು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಏನಾದರೂ ಬದಲಾಯಿತೇ? ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಇನ್ನೂ ಸ್ಪಷ್ಟ ಉತ್ತರಗಳಿಲ್ಲ.

ಅನಿಶ್ಚಿತ ರಾಜಕೀಯ ಭವಿಷ್ಯ

ಬಿ.ಆರ್.ಎಸ್.ನಿಂದ ಹೊರಬಂದ ನಂತರ, ಕವಿತಾ ಅನಿಶ್ಚಿತ ರಾಜಕೀಯ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳ ಮೊದಲ ಕುಟುಂಬಗಳಲ್ಲಿನ ಕಲಹಗಳ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ, ಅವರ ವಿರುದ್ಧವೇ ಅಡೆತಡೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿವೆ. ಕುಟುಂಬದ ಹಿರಿಯರ ವಿರುದ್ಧ ನಿಂತ ನಂತರ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಉಳಿದು ಯಶಸ್ವಿಯಾದವರು ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ.

ಇದಕ್ಕೆ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷದ ಅಖಿಲೇಶ್ ಯಾದವ್ ಅವರ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು ನಾವು ಎದುರಿಸಬಹುದು. ಅವರು ತಮ್ಮ ತಂದೆ, ದಿವಂಗತ ಮುಲಾಯಂ ಸಿಂಗ್ ಯಾದವ್ ಅವರ ವಿರುದ್ಧ ಬಂಡಾಯವೆದ್ದು ಪಕ್ಷದ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡರು. ಮುಲಾಯಂ ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಶಿವಪಾಲ್ ಯಾದವ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ತಮ್ಮ ಸೋದರಳಿಯನ ವಿರುದ್ಧ ನಿಂತಿದ್ದರು.

ಈ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಕುತೂಹಲಕಾರಿ ವಿಷಯವೆಂದರೆ, ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗದಲ್ಲಿ ಎಸ್.ಪಿ. ಪಕ್ಷದ ಚಿಹ್ನೆಗಾಗಿ ನಡೆದ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಮುಲಾಯಂ ತಮ್ಮ ಮಗನಿಗೆ ಬಹುತೇಕ ‘ವಾಕ್ ಓವರ್’ ನೀಡಿದ್ದರು. ಶಾಸನ ಸಭೆ ಪಕ್ಷ ಅಥವಾ ಸಂಘಟನೆಯಲ್ಲಿ ತಮಗೆ ಬೆಂಬಲವಿದೆ ಎಂದು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಲು ತಂದೆ ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಅಫಿಡವಿಟ್ ಸಲ್ಲಿಸಲಿಲ್ಲ. ಎಸ್.ಪಿ. ಸಂಸ್ಥಾಪಕರು ಪಕ್ಷದ ಚಿಹ್ನೆಗಾಗಿ ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಒಬ್ಬ ಸಂಸದ, ಶಾಸಕ, ಅಥವಾ ಪಕ್ಷದ ಪದಾಧಿಕಾರಿಯನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ! ಇದು ರಾಜಕೀಯ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿನ ಊಹಾಪೋಹಗಳಿಗೆ ಪುಷ್ಟಿ ನೀಡಿತು. ಅಂದರೆ, ಆ ಜಾಣ ರಾಜಕಾರಣಿ ತಮ್ಮ ಮಗನ ನಾಯಕತ್ವಕ್ಕೆ ಶಿವಪಾಲ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರ ಯಾವುದೇ ಕುಟುಂಬ ಸದಸ್ಯರಿಂದ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಬರಬಹುದಾದ ಎಲ್ಲಾ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಲು ಒಂದು ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಮುಲಾಯಂ ಸಿಂಗ್ 2012ರಲ್ಲಿ ಅಖಿಲೇಶ್ ಅವರನ್ನು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿ, ಬಹುತೇಕ ತಮ್ಮ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದ್ದರು. ಮುಲಾಯಂ ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಅದನ್ನು ದೃಢೀಕರಿಸಲು ಅಥವಾ ನಿರಾಕರಿಸಲು ಇಲ್ಲದಿರುವುದರಿಂದ ಇದು ಯಾವಾಗಲೂ ಊಹೆಯ ವಿಷಯವಾಗಿಯೇ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ.

ಶರದ್ ಪವಾರ್ ಅವರಿಂದ ಮೂಲ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾದಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷವನ್ನು (ಎನ್.ಸಿ.ಪಿ.) ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಅಜಿತ್ ಪವಾರ್ ಅವರ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು ಸಹ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಬಹುದು. ಶರದ್ ಪವಾರ್ ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ತಮ್ಮ ಪುತ್ರಿ ಸುಪ್ರಿಯಾ ಸುಳೆ ಅವರಿಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಲು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದರೂ, ಅದು ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಉಪ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಅಜಿತ್ ಪವಾರ್ ಅವರಿಗೆ ಮೂಲ ಪಕ್ಷದ ಚಿಹ್ನೆ ಸಿಕ್ಕಿದೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಎನ್.ಸಿ.ಪಿ. ಇಂದು ಅವರ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿಯ ಪಕ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬಲಿಷ್ಠವಾಗಿದೆ.

ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರದ ಜಗಳಗಳು

ಕೆಲವು ಅಪವಾದಗಳಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರದ ಯುದ್ಧಗಳಲ್ಲಿ ಕುಟುಂಬದ ಹಿರಿಯರ ವಿರುದ್ಧ ನಿಂತ ನಂತರ ಕೆಲವೇ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ಮಾರ್ಚ್ 28, 1982 ರಂದು ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯವರ ಸಫ್ದರ್ಜಂಗ್ ರಸ್ತೆಯ ಮನೆಯಿಂದ ಮನೇಕಾ ಗಾಂಧಿಯವರ ನಿರ್ಗಮನದೊಂದಿಗೆ ಇದನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸೋಣ. ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯವರು ತಮ್ಮ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಸೊಸೆಯ ಬದಲು ತಮ್ಮ ಮಗ ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿಯವರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಮನೇಕಾ ಮುಂದಿನ ವರ್ಷ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಜಯ್ ಮಂಚ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು, ಐದು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಅದನ್ನು ಜನತಾ ದಳದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಿದರು. 2004ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಬಿಜೆಪಿಗೆ ಸೇರಿದರು.

ನೆಹರೂ-ಗಾಂಧಿ ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಿಂದ ಹೊರಬಂದ ನಂತರ, ಮನೇಕಾ ಬಹು-ಅವಧಿಯ ಸಂಸದೆ ಮತ್ತು ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ ಹಾಗೂ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಸಚಿವರಾದರು, ಹೀಗಾಗಿ ಅವರು ಕಳಪೆ ರಾಜಕಾರಣಿ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರ ಮಗ ವರುಣ್ ಕೂಡ ಸಂಸದರಾಗಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿಯವರ ನೇತೃತ್ವದ ಕುಟುಂಬದ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಖೆಯು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಮೂಲಕ ರಾಜಕೀಯ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. ಪಕ್ಷದ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಜನರೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಿಯಾಂಕಾ ಗಾಂಧಿ ವಾದ್ರಾ ಉತ್ತಮ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿರುವಾಗ, ಸೋನಿಯಾ ನೇತೃತ್ವದ ಕುಟುಂಬದ ಶಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರ ನಡುವೆ ಪೈಪೋಟಿ ನಡೆಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಬಗ್ಗೆ ಊಹಿಸಬಹುದು. ಆದರೆ ಇದು ಕೇವಲ ಊಹೆಯಷ್ಟೇ.

ಕುಟುಂಬದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರ ನಿರ್ಧಾರವೇ ಅಂತಿಮ

ಒಂದು ಕುಟುಂಬ ನಡೆಸುವ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಎರಡು ರೀತಿಯ ಜಗಳಗಳಿವೆ. ಮೊದಲನೆಯದು ಸಹೋದರ ಸಹೋದರಿಯರ ನಡುವಿನ ಸಮರ. ಎರಡನೆಯದು ಕುಟುಂಬದೊಳಗಿನ ಸಮರ, ಆದರೆ ರಕ್ತ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಮೀರಿ, ಅಂದರೆ ಸೊಸೆಯಂದಿರು, ಸೋದರಸಂಬಂಧಿಗಳು ಮತ್ತು ಚಿಕ್ಕಪ್ಪಂದಿರ ನಡುವೆ ಈ ಸಮರಗಳಿವೆ.

ಇದು ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿನ ಪಿತೃಪ್ರಧಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ಕುಟುಂಬ ಅಥವಾ ಪಕ್ಷದ ಹಿರಿಯರ ಆಯ್ಕೆಯು ಯಾವಾಗಲೂ ಮೇಲುಗೈ ಸಾಧಿಸುತ್ತದೆ. ಯಾವ ಸಹೋದರ ಅಥವಾ ಸಹೋದರಿ ಉತ್ತಮವಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಹಿರಿಯರು “ನೀನೇ ಆಯ್ದುಕೊಂಡವನು” ಎಂದು ಘೋಷಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅದು ಅಂತಿಮವಾಗುತ್ತದೆ. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ಅದು ಸಹೋದರ ಮತ್ತು ಸಹೋದರಿಯ ನಡುವೆ ಇದ್ದರೆ, ಸಹೋದರ ಯಾವಾಗಲೂ ವಿಜೇತನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಪ್ರಿಯಾಂಕಾ ಗಾಂಧಿ ವಾದ್ರಾ ಉತ್ತಮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ ಎಂದು ನೀವು ಭಾವಿಸಬಹುದು, ಆದರೆ ತಾಯಿ ಸೋನಿಯಾ ಈ ರೀತಿ ಬಯಸಿದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಸಹೋದರ ರಾಹುಲ್‌ಗೆ ಎರಡನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಇರಬೇಕು.

ಅದೇ ರೀತಿ, ಕವಿತಾ ಕೆ.ಟಿ.ಆರ್. ಗಿಂತ ಉತ್ತಮವಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಜನರು ಭಾವಿಸದಿದ್ದರೂ, ಕೆ.ಸಿ.ಆರ್. ಮಗ ಕೆ.ಟಿ.ಆರ್.ಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಜನರು ಅದನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಬೇಕು. ಆದರೆ ಅದು ಸಹೋದರ/ಸಹೋದರಿ ಮತ್ತು ಸೋದರಸಂಬಂಧಿ ಅಥವಾ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪನ ನಡುವೆ ಇದ್ದರೆ, ಮೊದಲಿನವರು ಯಾವಾಗಲೂ ಗೆಲ್ಲುತ್ತಾರೆ.

ಸೊಸೆಯ ಪಾತ್ರಗಳಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿದರೆ, ಬಿಜೆಪಿ ಸಂಸದೆ ಕಿರಣ್ ಚೌಧರಿ ಮಾಜಿ ಹರಿಯಾಣ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಬನ್ಸಿ ಲಾಲ್ ಅವರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಆನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಪತಿ ಸುರೇಂದರ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರನ್ನು ತಮ್ಮ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯನ್ನಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಅವರ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಮಗ ರಣಬೀರ್ ಸಿಂಗ್ ಮಹೇಂದ್ರ ಅವರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ. ಕುಟುಂಬದ ಎರಡು ಶಾಖೆಗಳು ಚುನಾವಣಾ ಕಣದಲ್ಲಿ ಹೋರಾಡುತ್ತಿವೆ. 1998ರ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದ ರಣಬೀರ್ ಸಿಂಗ್ ಭಿವಾನಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಹರಿಯಾಣ ವಿಕಾಸ್ ಪಾರ್ಟಿಯ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದ ತಮ್ಮ ಸಹೋದರ ಸುರೇಂದ್ರ ಸಿಂಗ್ ಅವರನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರು. ರಣಬೀರ್ ಸೋತರು.

ಪೈಪೋಟಿಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಮುಂದುವರೆಸುತ್ತಾ, 2024ರ ಹರಿಯಾಣ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ರಣಬೀರ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಮಗ ಅನಿರುದ್ಧ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಟಿಕೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಸುರೇಂದರ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಪುತ್ರಿ, ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ಶ್ರುತಿ ಅವರ ವಿರುದ್ಧ ತೋಷಂ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದರು. ರಣಬೀರ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಮಗ ಸೋತರು.

ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರದ ಜಗಳದಲ್ಲಿ ಸೋತ ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಸೊಸೆ ಜಾರ್ಖಂಡ್ ಮುಕ್ತಿ ಮೋರ್ಚಾ (ಜೆ.ಎಂ.ಎಂ) ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಶಿಬು ಸೊರೆನ್ ಅವರ ಹಿರಿಯ ಮಗ ದುರ್ಗಾ ಅವರ ಪತ್ನಿ ಸೀತಾ ಸೊರೆನ್. ದುರ್ಗಾ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದರು, ಆದರೆ 2009ರಲ್ಲಿ ಅವರು ನಿಧನರಾದರು. ಇದು ತಂದೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಸಹೋದರ ಹೇಮಂತ್‌ಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ದ್ವೇಷ ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ಹೋರಾಟದ ನಂತರ, ಸೀತಾ ಸೊರೆನ್ ಜೆ.ಎಂ.ಎಂ. ಅನ್ನು ತೊರೆದು 2024ರ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗೂ ಮುನ್ನ ಬಿಜೆಪಿಗೆ ಸೇರಿದರು. ಆದರೆ, ಅವರು ಲೋಕಸಭೆ ಮತ್ತು ನಂತರದ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೋತರು. ಇದು ಶಿಬು ಸೊರೆನ್ ಅವರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ತಮ್ಮ ಭಾವ ಹೇಮಂತ್ ಅವರೊಂದಿಗಿನ ಪೈಪೋಟಿಗೆ ಅಂತ್ಯ ಹಾಡಿತು.

ಸಹೋದರರ ಅಥವಾ ಪುತ್ರರ ನಡುವಿನ ಪೈಪೋಟಿಗೆ ಬಂದರೆ, ಹರಿಯಾಣದ ಮತ್ತೊಂದು ಲಾಲ್ ರಾಜವಂಶದಲ್ಲಿ ದೇವಿ ಲಾಲ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಓಂ ಪ್ರಕಾಶ್ ಚೌತಾಲ ಅವರನ್ನು 1989ರಲ್ಲಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಅವರ ಮತ್ತೊಬ್ಬ ರಾಜಕಾರಣಿ ಮಗ ರಂಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ರಾಜವಂಶದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರ ಯುದ್ಧ ಮುಂದುವರಿಯಿತು. ಓಂ ಪ್ರಕಾಶ್ ಚೌತಾಲ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕಿರಿಯ ಮಗ ಅಭಯ್ ಅವರಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿದರು.

ಎರಡನೇ ಮಗ ಅಜಯ್ ಚೌತಾಲ ಅವರನ್ನು 2018ರಲ್ಲಿ ಇಂಡಿಯನ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಲೋಕ್ ದಳದಿಂದ (ಐ.ಎನ್.ಎಲ್.ಡಿ) ಹೊರಹಾಕಲಾಯಿತು. ಅವರ ಪುತ್ರರಾದ ದುಷ್ಯಂತ್ ಮತ್ತು ದಿಗ್ವಿಜಯ್ ಅವರನ್ನು ಸಹ ಐ.ಎನ್.ಎಲ್.ಡಿ ಯಿಂದ ಹೊರಹಾಕಲಾಯಿತು. ಅವರು ಜನನಾಯಕ ಜನತಾ ಪಾರ್ಟಿ (ಜೆ.ಜೆ.ಪಿ) ಯನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ದುಷ್ಯಂತ್ ಬಿಜೆಪಿ ನೇತೃತ್ವದ ಹರಿಯಾಣ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಉಪ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದರು. ಕಳೆದ ಹರಿಯಾಣ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಅಭಯ್ ಚೌತಾಲ ಅವರ ಐ.ಎನ್.ಎಲ್.ಡಿ ಎರಡು ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದರೆ, ಜೆ.ಜೆ.ಪಿ. ಶೂನ್ಯ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದಿತು. ಇದರಿಂದ ದೇವಿ ಲಾಲ್ ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರ ಇಂದು ಅಸ್ತವ್ಯಸ್ತವಾಗಿದೆ.

ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ, ಲೋಕ ಜನಶಕ್ತಿ ಪಕ್ಷದ ರಾಮ್ ವಿಲಾಸ್ ಪಾಸ್ವಾನ್ ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ತಮ್ಮ ಮಗ ಚಿರಾಗ್‌ಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಿದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ ಪಶುಪತಿ ಕುಮಾರ್ ಪಾರಸ್ ಎಸೆದ ಸವಾಲನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಎದುರಿಸಿದರು.

ಬಿಹಾರದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜನತಾ ದಳದಲ್ಲಿ (ಆರ್.ಜೆ.ಡಿ) ಲಾಲು ಪ್ರಸಾದ್ ಯಾದವ್ ತಮ್ಮ ಸಹೋದರ ತೇಜ್ ಪ್ರತಾಪ್‌ಗಿಂತ ತೇಜಸ್ವಿಯನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಮೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷದಿಂದ ಹೊರಹಾಕಲ್ಪಟ್ಟ ತೇಜ್ ಪ್ರತಾಪ್, ಈಗ ಕೆಲವು ಸಣ್ಣ ಪಕ್ಷಗಳನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸಿ ಮುಂಬರುವ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಉಳಿಯಲು ಹತಾಶ ಪ್ರಯತ್ನದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಿದೆ.

ಇತರ ಅನೇಕ ರಾಜಕೀಯ ರಾಜವಂಶಗಳಲ್ಲಿ, ಕುಟುಂಬದ ಹಿರಿಯರು ತಮ್ಮ ಆಯ್ಕೆಯ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಗೆ ನಂತರದ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಬರದಂತೆ ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.

ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮುಲಾಯಂ ಸಿಂಗ್ ಯಾದವ್ ಅವರನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸದಿರೋಣ. ದ್ರಾವಿಡ ಮುನ್ನೇತ್ರ ಕಳಗಂ (ಡಿ.ಎಂ.ಕೆ) ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಕರುಣಾನಿಧಿ ಅವರು ಎಂ.ಕೆ. ಅಳಗಿರಿಗಿಂತ ಎಂ.ಕೆ. ಸ್ಟಾಲಿನ್ ಅವರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಜನತಾ ದಳ (ಜಾತ್ಯತೀತ)ದ ಎಚ್.ಡಿ. ದೇವೇಗೌಡರು ತಮ್ಮ ಸಹೋದರ ಎಚ್.ಡಿ. ರೇವಣ್ಣಗಿಂತ ಎಚ್.ಡಿ. ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ ಅವರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದರು. ಶಿವಸೇನೆಯ ಬಾಳಾ ಠಾಕ್ರೆ ತಮ್ಮ ಸೋದರಳಿಯ ರಾಜ್‌ಗಿಂತ ಮಗ ಉದ್ದವ್ ಠಾಕ್ರೆ ಅವರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು.

ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯನ್ನು ಔಪಚಾರಿಕವಾಗಿ ಅಥವಾ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕುಟುಂಬದ ಹಿರಿಯರು ನೇಮಿಸದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರ ಯುದ್ಧವು ಗೊಂದಲಮಯವಾಗಿದೆ. ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವೆ ಅನುಪ್ರಿಯಾ ಪಟೇಲ್ ಅವರ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಿ. ಅವರು ತಮ್ಮ ತಂದೆ ಮತ್ತು ಅಪ್ನಾ ದಳ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಸೋನೆ ಲಾಲ್ ಪಟೇಲ್ ಅವರು ರಸ್ತೆ ಅಪಘಾತದಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದ ನಂತರ ನಾಯಕಿಯಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದರು. ಅಂದಿನಿಂದ ಅವರ ಕುಟುಂಬವು ವಿಭಜನೆಯಾಗಿದೆ. ಅವರ ತಾಯಿ ಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ಸಹೋದರಿ ಪಲ್ಲವಿ ಬೇರ್ಪಟ್ಟು ಅಪ್ನಾ ದಳ (ಕಮೇರವಾಡಿ) ಯನ್ನು ರಚಿಸಿಕೊಂಡರು.

ಕೆ. ಕವಿತಾ ಅವರ ಪ್ರಕರಣಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದರೆ, ಇದು 2009ರಲ್ಲಿ ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್ ಅಪಘಾತದಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದ ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶದ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ವೈ.ಎಸ್. ರಾಜಶೇಖರ ರೆಡ್ಡಿ ಅವರ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಏನಾಯಿತು ಎಂಬುದರ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಮಗ ಜಗನ್ ಮೋಹನ್ ಅವರನ್ನು ಲೋಕಸಭೆಗೆ ಕಳುಹಿಸುವ ಮೂಲಕ ಬಹುತೇಕ ತಮ್ಮ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯನ್ನಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದ್ದರು.

ಅವರ ಮಗಳು ಶರ್ಮಿಲಾ ತನ್ನ ಅಣ್ಣ ಜೈಲಿಗೆ ಹೋದಾಗ ಅವರ ಹಿಂದೆ ನಿಂತು ಎರಡನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರಲು ಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದಂತೆ ಕಂಡುಬಂದರು. ಆದರೆ ಅವರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದ ನಂತರ, ಶರ್ಮಿಲಾ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿತರಾದರು ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದರು. ಅವರು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಸಹೋದರನ ಪಕ್ಷವಾದ ವೈ.ಎಸ್.ಆರ್.ಸಿ.ಪಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ತೊರೆದರು. ಅವರು ಈಗ ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ರಾಜವಂಶದ ಪಕ್ಷಗಳಲ್ಲಿನ ಈ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಕಲಹಗಳ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಕೆ. ಕವಿತಾ ಅವರಿಗೆ ಉತ್ತೇಜನಕಾರಿಯಾಗಿಲ್ಲ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಹೋದರ ಅಥವಾ ತಂದೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಒಂದು ಮಾತನ್ನೂ ಹೇಳಿಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ, ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಒಡೆಯಲು ಮತ್ತು ಬಿ.ಆರ್.ಎಸ್. ಅನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸುತ್ತಿರುವ ಪಿತೂರಿಗಾರರ ಬಗ್ಗೆ ಎಚ್ಚರವಾಗಿರಬೇಕು ಎಂದು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಆದರೆ, ಬಿ.ಆರ್.ಎಸ್. ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾದ ತಮ್ಮ ತಂದೆ ಮತ್ತು ಪಕ್ಷದ ಕಾರ್ಯಾಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಸಹೋದರ ಅಸಹಾಯಕರಾಗಿ ನೋಡುತ್ತಿರುವಾಗ ಅವರ ಸೋದರಸಂಬಂಧಿಗಳು ಅವರನ್ನು ಬಿ.ಆರ್.ಎಸ್.ನಿಂದ ಹೊರಹೋಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದರು ಎಂದು ಭಾವಿಸುವುದು ಸರಿಯಲ್ಲ. ಇತಿಹಾಸವು ಅವರಿಗೆ ಅನೇಕ ಪಾಠಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಬದಲಿಸಿದ ಬಿ.ಪಿ. ಮಂಡಲ್ ಎಂಬ 6 ಅಕ್ಷರಗಳು: 1990ರ ಮಂಡಲ್ ಆಯೋಗದ ಕಥೆ