ದೆಹಲಿ ಗಲಭೆ ಪ್ರಕರಣ: ವಿಚಾರಣೆಯಿಲ್ಲದೆ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿರುವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಮುಖಂಡ ಉಮರ್ ಖಾಲಿದ್

2020ರ ದೆಹಲಿ ಗಲಭೆ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಬಂಧಿತರಾಗಿರುವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ನಾಯಕ ಉಮರ್ ಖಾಲಿದ್ ಕಳೆದ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಯಾವುದೇ ವಿಚಾರಣೆ ಇಲ್ಲದೆ, ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆ ಜಾಮೀನು ಸಿಗದೆ ತಿಹಾರ್ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಕಾಲ ಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಖಾಲಿದ್  ಬಂಧನವಾಗಿ ಇಂದು ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಪೂರೈಸಿದ್ದು, ವಿಚಾರಣೆ ಇಲ್ಲದೆ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಹಲವು ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ಜಾಮೀನು ನೀಡುವ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು, ಖಾಲಿದ್ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಜಾಮೀನು ಆದೇಶವನ್ನೂ ಮುಂದೂಡುತ್ತಲೇ ಬಂದಿವೆ.

ನವದೆಹಲಿಯ ತಿಹಾರ್‌ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿರುವ ಗರಿಷ್ಠ ಭದ್ರತಾ ಜೈಲಿನೊಳಗಿರುವ ಉಮರ್ ಖಾಲಿದ್, ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಫ್ಯೋಡರ್ ದೋಸ್ಟೋವ್ಸ್ಕಿಯ ‘ದಿ ಬ್ರದರ್ಸ್ ಕರಮಜೋವ್’ ಮತ್ತು ಮನೋಜ್ ಮಿತ್ತಾ ಅವರ ಹಿಂದೂ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜಾತಿ ಹೆಮ್ಮೆ: ಸಮಾನತೆಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ” ಪುಸ್ತಕ ಓದುತ್ತಿದ್ದಾರೆಎಂದು ಅವರು ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ 1400 ದಿನಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಿದ್ದಾಗ ‘ದಿ ಟೆಲಿಗ್ರಾಫ್’ ವರದಿ ಮಾಡಿತ್ತು.

ಖಾಲಿದ್ ಜೆಎನ್‌ಯುನಿಂದ “ಜಾರ್ಖಂಡ್‌ನ ಆದಿವಾಸಿಗಳ ಮೇಲಿನ ನಿಯಮದ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಆಕಸ್ಮಿಕಗಳು’ ಕುರಿತು ಪಿಎಚ್‌ಡಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯವು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಪ್ರಬಂಧವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿತ್ತು, 2018 ರಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಸೂಚನೆ ನಂತರ ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು.

ಫೆಬ್ರವರಿ 9, 2016ರಂದು ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಘಟನೆಗಳ ತನಿಖೆಗಾಗಿ ಜೆಎನ್‌ಯು ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿ ರಚಿಸಿದ ಸಮಿತಿಯಿಂದ ಅವರನ್ನು ಅಮಾನತುಗೊಳಸಿಲಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಅವರನ್ನು ಜೆಎನ್‌ಯುನ ಇತರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ನಾಯಕರಾದ ಕನ್ಹಯ್ಯಾ ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಶೆಹ್ಲಾ ರಶೀದ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಮುನ್ನೆಲೆಗೆ ತಂದಿತು. ಈ ಎಂಟು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಅವರೆಲ್ಲರೂ ತಮ್ಮದೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ರಾಜಕೀಯ ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಗಿದ್ದಾರೆ.

“ನನ್ನ ವಿರುದ್ಧ “ಬಲವಂತದ ಕ್ರಮ” ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದಂತೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಜೆಎನ್‌ಯು ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿದ್ದರೂ, ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಅದನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ” ಎಂದು ಖಾಲಿದ್ ನಂತರ ಆರೋಪಿಸಿದ್ದರು. ನಂತರ, ಆಗಸ್ಟ್ 2, 2018 ರಂದು ಜೆಎನ್‌ಯು ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿ ಅವರ ಪಿಎಚ್‌ಡಿ ಪ್ರಬಂಧ ಸಲ್ಲಿಕೆಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು.

“ಜೈಲಿನಲ್ಲಿರುವ ಖಾಲಿದ್ ಉತ್ಸಾಹವು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಆದರೂ ವಿಳಂಬಗಳು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅವರನ್ನು ಕುಗ್ಗಿಸುತ್ತವೆ. ಮಿತಿಮೀರಿದ ವಿಳಂಬಗಳು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ನಿರಾಶಾದಾಯಕವಾಗಿಸಿದೆ” ಎಂದು ಉಮರ್ ಅವರ ಒಡನಾಡಿ ಬನೋಜ್ಯೋತ್ಸ್ನಾ ಲಾಹಿರಿ ಅವರು ಕೆಲ ದಿನಗಳ ಹಿಂದೆ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಭೇಟಿಯಾದ ನಂತರ ಹೇಳಿದ್ದರು.

ಕಳೆದ ತಿಂಗಳು ಲಾಹಿರಿ ತಿಹಾರ್‌ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿರುವ ಉಮರ್‌ನನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಜೈಲು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ವಾರಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಸಂದರ್ಶಕರ ಭೇಟಿಗೆ ಅನುಮತಿಸುತ್ತಾರೆ. “ಅವರು ದೋಸ್ಟೋವ್ಸ್ಕಿ ಮತ್ತು ಮನೋಜ್ ಮಿಟ್ಟಾ ಓದುತ್ತಿದ್ದಾರೆ; ಅವರ ಓದುವ ಹವ್ಯಾಸವೇ ಹಾಗೆ” ಎಂದು ಲಹಿರಿ ಹೇಳಿದ್ದರು.

ದೆಹಲಿ ಪೊಲೀಸರು 2020 ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಖಾಲಿದ್‌ನನ್ನು ಬಂಧಿಸಿದರು. ವಿವಾದಿತ ಪೌರತ್ವ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಕಾಯ್ದೆ ಮತ್ತು ನಾಗರಿಕರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನೋಂದಣಿ ವಿರುದ್ಧದ ತಿಂಗಳುಗಳ ಬೃಹತ್ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳ ನಂತರ 53 ಜನರ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ 2020ರ ದೆಹಲಿ ಗಲಭೆಯಲ್ಲಿ “ಪ್ರಮುಖ ಪಿತೂರಿದಾರ” ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದೆ.

ಪೌರತ್ವ ಕಾನೂನಿನ ವಿರುದ್ಧ ಶಾಹೀನ್ ಬಾಗ್ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಶಾರ್ಜೀಲ್ ಇಮಾಮ್ ಸೇರಿದಂತೆ ದೆಹಲಿ ಪೊಲೀಸರು ಬಂಧಿಸಿದ 20 ಜನರಲ್ಲಿ ಖಾಲಿದ್ ಕೊನೆಯವರು, ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರವು ಲೋಕಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಮುನ್ನ ಈ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿದೆ.

ದೆಹಲಿ ಪೊಲೀಸರು ಉಮರ್ ವಿರುದ್ಧ ಎರಡು ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದರು. ಅದರಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದರಲ್ಲಿ ಅವರ ವಿರುದ್ಧ ಇನ್ನೂ ಚಾರ್ಜ್ ಶೀಟ್ ಸಲ್ಲಿಕೆಯಾಗಿಲ್ಲ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಕೆಳಹಂತದಿಂದ ಉನ್ನತ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಅವರಿಗೆ ಜಾಮೀನು ನಿರಾಕರಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿವೆ.

ದೇಶದ್ರೋಹ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ದಂಡ ಸಂಹಿತೆಯ 18ರ ಇತರ ಸೆಕ್ಷನ್‌ಗಳ ಹೊರತಾಗಿ, ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ (ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ) ಕಾಯಿದೆಯಡಿ (ಯುಎಪಿಎ) ಜಾಮೀನು ಪಡೆಯಲು ಅಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಕಷ್ಟಕರವಾದ ಕಾನೂನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಖಾಲಿದ್‌ನನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಉಮರ್ ಬಂಧಿತರಾದ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಾಗಿದ್ದು, ವಿಚಾರಣೆ ಇನ್ನೂ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿಲ್ಲ.

“ಜೈಲು ಒಳ್ಳೆಯ ಸ್ಥಳವಲ್ಲ; ಅಲ್ಲಿ ಯಾರೂ ಇರಬಾರದು. ತಿಹಾರ್ ಅನ್ನು ಇತರ ಜೈಲುಗಳಿಗಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕಾವಲುಗಾರರು ಅಷ್ಟೊಂದು ಹಗೆತನ ತೋರುವುದಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಖಾಲಿದ್ ಭೇಟಿಯ ನಂತರ ಲಾಹಿರಿ ಹೇಳಿದರು.

ಉಮರ್ ಖಾಲಿದ್ ಅವರು ಜುಲೈ 2021 ರಲ್ಲಿ ಸೆಷನ್ಸ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಜಾಮೀನಿಗಾಗಿ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಮುಂದಿನ ತಿಂಗಳು ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಎಂಟು ತಿಂಗಳ ವಿಚಾರಣೆಯ ನಂತರ, ಮಾರ್ಚ್ 24, 2022 ರಂದು ಸೆಷನ್ಸ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅವರಿಗೆ ಜಾಮೀನು ನಿರಾಕರಿಸಿತು.

ಖಾಲಿದ್‌ನ ಜಾಮೀನು ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ 14 ಬಾರಿ ಮರು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೂ ಅವರು ಕಂಬಿಗಳ ಹಿಂದೆ ದಿನ ಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಸೆಷನ್ಸ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಎರಡು ಬಾರಿ ಮತ್ತು ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಒಮ್ಮೆ ಜಾಮೀನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದೆ.

“ಸದ್ಯ ಕೆಲವು ಗೊಂದಲಗಳಿವೆ; ಶೀಘ್ರವೇ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ ಮೆಟ್ಟಿಲೇರಲು ಮುಂದಾಗಿದ್ದೇವೆ. ಅದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು ನಾವು ಬೆಂಚ್ ಅನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಈ ಹಿಂದೆ ಪ್ರಕರಣಗಳ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರನ್ನು ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ” ಎಂದು ಲಾಹಿರಿ ಹೇಳಿದ್ದರು.

ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಆರೋಪಿಯಾಗಿದ್ದ 20 ಜನರಲ್ಲಿ ಆರು ಮಂದಿಗೆ ಜಾಮೀನು ಮಂಜೂರಾಗಿದ್ದು, 14 ಮಂದಿ ಇನ್ನೂ ಕಂಬಿಗಳ ಹಿಂದೆ ಕೊಳೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಈಗಾಗಲೇ ತಮ್ಮ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ವಿವಿಧ ಪೀಠಗಳ ಮುಂದೆ ಎರಡು ಬಾರಿ ವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈಗ ಅವರ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ಹೊಸದಾಗಿ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ನಾವು ಸರದಿಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತೇವೆ ಎಂದು ನಮಗೆ ಖಚಿತವಿಲ್ಲ; ಒಮ್ಮೆ ವಿಷಯಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ನಂತರ ನಾವು ಮುಂದಿನ ಹಂತವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ ಎಂದು ಲಹಿರಿ ಹೇಳಿದ್ದರು.

ಯುಎಸ್‌ಸಿಐಆರ್‌ಎಫ್‌ ಪ್ರಕಾರ, ಆರೋಪಗಳ ಸ್ವರೂಪವು, ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಪೂರ್ವಸಿದ್ಧತೆ ಮತ್ತು ಪಿತೂರಿ, ದ್ವೇಷದ ಮಾತು, ಅಕ್ರಮ ಹಣಕಾಸು, ಕೊಲೆ ಮತ್ತು ಕೊಲೆ ಯತ್ನ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ, ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ದೇಶದ್ರೋಹವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರಲ್ಲಿ ಮಾಜಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು, ಮೂವರು ನಿವೃತ್ತ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ಮತ್ತು ಮಾಜಿ ಕೇಂದ್ರ ಗೃಹ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಉಮರ್ ಖಾಲಿದ್ ವಿರುದ್ಧದ ಯುಎಪಿಎ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸಲು ಯಾವುದೇ ಸಮರ್ಥನೀಯ ಪುರಾವೆಗಳು ಸಿಗಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಗಮನಿಸಿದರು.

ದೆಹಲಿ ಗಲಭೆ ಪ್ರಕರಣದ ವಿಚಾರಣೆ ವಿಳಂಬ

ದೆಹಲಿ ಗಲಭೆ ಪ್ರಕರಣಕ್ಕರ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ವರ್ಷದ ಹಿಂದೆ, ದೆಹಲಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ದಿನನಿತ್ಯದ ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಆದೇಶಿಸಿತು. ಅಂದಿನಿಂದ, ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರನ್ನು ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದು, ಹೊಸದಾಗಿ ವಾದಗಳನ್ನು ಆಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಎಎಪಿ ಮಾಜಿ ಕೌನ್ಸಿಲರ್ ತಾಹಿರ್ ಹುಸೇನ್ ಮತ್ತು ಉಮರ್ ಖಾಲಿದ್ ಸೇರಿದಂತೆ 18 ಆರೋಪಿಗಳಲ್ಲಿ 12 ಮಂದಿ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿದಿದ್ದು, ಆರು ಮಂದಿ ಮಾತ್ರ ಜಾಮೀನಿನ ಮೇಲೆ ಹೊರಗಿದ್ದಾರೆ.

ಫೆಬ್ರವರಿ 2020 ರಲ್ಲಿ 53 ಮಂದಿ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ, 700 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ಗಾಯಗೊಂಡಿದ್ದ ಗಲಭೆಯ ಹಿಂದಿನ ಸಂಚಿನ ಬಗ್ಗೆ ದೆಹಲಿ ಪೊಲೀಸ್ ವಿಶೇಷ ಸೆಲ್ ತನಿಖೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಅವರು ಆರೋಪಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಕಠಿಣ ಭಯೋತ್ಪಾದನಾ-ವಿರೋಧಿ ಕಾನೂನು, ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು (ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ) ಕಾಯ್ದೆ ಮತ್ತು ಐಪಿಸಿಯ ಸಂಬಂಧಿತ ನಿಬಂಧನೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕರಣ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಮೊದಲ ಚಾರ್ಜ್‌ಶೀಟ್ ಅನ್ನು ನವೆಂಬರ್ 20, 2020 ರಂದು ಸಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕನೇ ಪೂರಕ ಚಾರ್ಜ್ ಶೀಟ್ ಅನ್ನು ಜೂನ್ 8, 2023 ರಂದು, ಎರಡೂವರೆ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು.

ಕಳೆದ ಆಗಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಕರ್ಕರ್ಡೂಮಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸೆಷನ್ಸ್ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶ ಅಮಿತಾಭ್ ರಾವತ್ ಅವರ ಆದೇಶದ ನಂತರ ಆರೋಪಗಳ ಮೇಲಿನ ದೈನಂದಿನ ವಿಚಾರಣೆಗಳು ಪ್ರಾರಂಭವಾದಾಗ, ಆರೋಪಿಗಳ ವಕೀಲರು ತನಿಖೆ ಮತ್ತು ಬಹು ಆರೋಪಪಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುವಲ್ಲಿ ವಿಳಂಬವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು.

ತನಿಖಾ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಪೂರಕ ಆರೋಪಪಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅದು ತನ್ನ ತನಿಖೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ತಿಳಿಸಬೇಕು ಎಂಬುದು ಆರೋಪಿಗಳ ಪ್ರಮುಖ ವಾದವಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಆರೋಪಿಗಳಾದ ನತಾಶಾ ನರ್ವಾಲ್, ದೇವಾಂಗನಾ ಕಲಿತಾ, ಆಸಿಫ್ ಇಕ್ಬಾಲ್ ತನ್ಹಾ, ಅಥರ್ ಖಾನ್ ಮತ್ತು ಮೀರನ್ ಹೈದರ್ ಅವರು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನವಿಯೊಂದಿಗೆ ನಾಲ್ಕು ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ತನಿಖೆ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುವವರೆಗೆ ಪ್ರಕರಣದ ಆರೋಪದ ಮೇಲಿನ ವಾದವನ್ನು ಮುಂದೂಡುವಂತೆ ಕೋರಿದರು.

ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2023 ರಲ್ಲಿ, ತಸ್ಲೀಮ್ ಅಹ್ಮದ್ (ಆರೋಪಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು) ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಟರ್ (ಎಸ್‌ಪಿಪಿ) ಅಮಿತ್ ಪ್ರಸಾದ್ ಅವರನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ವಕೀಲ ಮೆಹಮೂದ್ ಪ್ರಾಚಾ ನಡುವಿನ ವಾದವಿವಾದವು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ಈ ವೇಳೆ ಪ್ರಸಾದ್ ಪೊಲೀಸರಿಂದ ಹಣ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಪ್ರಾಚಾ ಆರೋಪಿಸಿದ್ದರು. ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ, ಎಸ್‌ಪಿಪಿಯ ಆಪಾದಿತ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುವ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಚಾ ಅವರು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುವವರೆಗೆ ಪ್ರಕರಣವು “ಒಂದು ಇಂಚು ಮುಂದಕ್ಕೆ ಚಲಿಸುವುದಿಲ್ಲ” ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ವಾದಿಸಲಾಯಿತು.

ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ‘ಹಿತಾಸಕ್ತಿ ಸಂಘರ್ಷ’ ಇರುವುದರಿಂದ ಆರೋಪಿ ತಸ್ಲೀಮ್ ಅಹ್ಮದ್ ಪರವಾಗಿ ಪ್ರಚಾ ಹಾಜರಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಪ್ರಸಾದ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ವಾದಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಗದ್ದಲದಿಂದಾಗಿ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಹಲವು ಬಾರಿ ಮುಂದೂಡಲಾಗಿತ್ತು.

ಕಳೆದ ವರ್ಷ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾದ್ ಎಸ್‌ಪಿಪಿ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 15 ರಂದು ಎಲ್-ಜಿ ವಿ ಕೆ ಸಕ್ಸೇನಾ ಅವರಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ರಾಜೀನಾಮೆ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಸಾದ್ ಅವರು ಮೂರೂವರೆ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ತಮ್ಮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಷನ್ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಿದೆ  ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಮುಂದುವರೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ನಂತರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿ ರಾಜೀನಾಮೆಯನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡರು. ಏಕೆಂದರೆ, ಈ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಇನ್ನೂ ಇಬ್ಬರು ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಟರ್‌ಗಳು ಇರುತ್ತಾರೆ.

ಡಿಸೆಂಬರ್ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮತ್ತೊಂದು ಬೆಳವಣಿಗೆಯೆಂದರೆ ಎಎಸ್‌ಜೆ ರಾವತ್ ಅವರನ್ನು ರೌಸ್ ಅವೆನ್ಯೂ ಕೋರ್ಟ್‌ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ವಿಶೇಷ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಾಗಿ (ಸಿಬಿಐ) ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು. ರಾವತ್ ಬದಲಿಗೆ ಎಎಸ್‌ಜೆ ಸಮೀರ್ ಬಾಜ್‌ಪೇಯ್ ಅವರು ವಾದ ಮಂಡಿಸಿದರು.

ನ್ಯಾಯಾಧೀಶ ರಾವತ್ ಅವರು ಆರೋಪಿ ಶರ್ಜೀಲ್ ಇಮಾಮ್ ಅವರ ಜಾಮೀನು ಅರ್ಜಿಯ ಆದೇಶವನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2023 ರಲ್ಲಿ ಕಾಯ್ದಿರಿಸಿದ್ದರು.

ವಕೀಲರಾದ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಅಹ್ಮದ್ ಮತ್ತು ತಾಲಿಬ್ ಮುಸ್ತಫಾ ಅವರು ತಮ್ಮ ಮನವಿ ಪರವಾಗಿ ವಾದಿಸಿದರು. ಅವರು ಯುಎಪಿಎ ಸೆಕ್ಷನ್ 13 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸಲಾದ ಗರಿಷ್ಠ ಏಳು ವರ್ಷಗಳ ಶಿಕ್ಷೆಯ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಆರೋಪಿಗಳು ಶಾಸನಬದ್ಧ ಜಾಮೀನಿನ ಮೇಲೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು ಅರ್ಹರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಮನವಿ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಈ ವರ್ಷದ ಫೆಬ್ರವರಿ 17 ರಂದು, ಇಮಾಮ್ ಅವರ ಜಾಮೀನು ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಎಎಸ್‌ಜೆ ಬಾಜ್ಪೈ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದರು. ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್, ಮೇ 29 ರಂದು ದೇಶದ್ರೋಹ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಶಾಸನಬದ್ಧ ಜಾಮೀನು ನೀಡಿತು. ಆದರೆ, ದೊಡ್ಡ ಪಿತೂರಿ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಅವರ ಪಾತ್ರದ ಕಾರಣ ಅವರು ಇನ್ನೂ ಜೈಲಿನಲ್ಲೇ ಇದ್ದಾರೆ.

ಈ ವರ್ಷದ ಫೆಬ್ರವರಿ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಉಮರ್ ಖಾಲಿದ್ ಅವರು ಎಎಸ್‌ಜೆ ಬಾಜ್‌ಪೇಯ್ ಅವರ ಮುಂದೆ ಜಾಮೀನು ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಬಹು ವಿಚಾರಣೆಗಳ ನಂತರ, ಮೇ 28 ರಂದು ಅವರ ಜಾಮೀನು ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು.

ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 4 ರಂದು ದೆಹಲಿ ಪೊಲೀಸ್ ವಿಶೇಷ ಕೋಶವು ಎಎಸ್‌ಜೆ ಬಾಜ್‌ಪೈ ಅವರಿಗೆ ಪ್ರಕರಣದ ತನಿಖೆ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದೆ. ಇದರ ನಂತರ, ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 5 ರಿಂದ ಆರೋಪದ ಮೇಲಿನ ವಾದಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿದರು. ಆದರೆ, ಎಸ್‌ಪಿಪಿ ಅನಾರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಮುಂದೂಡಬೇಕಾಯಿತು. ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 12ಕ್ಕೆ ಮುಂದೂಡಲಾಯಿತು.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ; ಅಬಕಾರಿ ನೀತಿ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಕೇಜ್ರಿವಾಲ್‌ಗೆ ಜಾಮೀನು | ತೀರ್ಪಿನ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳು; ಕೋರ್ಟ್‌ ವಿಧಿಸಿದ ಷರತ್ತುಗಳೇನು..?