ಮುಂಬೈ: ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ 2024ರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಅಕ್ರಮಗಳು ನಡೆದಿವೆ ಎಂದು ‘ವೋಟ್ ಫಾರ್ ಡೆಮಾಕ್ರಸಿ (VFD)’ ಎಂಬ ನಾಗರಿಕ ಗುಂಪಿನ ವರದಿಯು ಹೇಳಿದೆ.
ಈ ವರದಿಯು ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗದ (ECI) ದತ್ತಾಂಶ, ಮತಗಟ್ಟೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಮಾತುಗಳು ಮತ್ತು ಮತದಾರರ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ‘ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ECI ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಚುನಾವಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ದುರ್ಬಳಕೆ’ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ವರದಿಯು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ 288 ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಭೀರ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದೆ.
ಪ್ರಮುಖ ತಜ್ಞರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ವರದಿ
ನಿವೃತ್ತ ಐಎಎಸ್ ಅಧಿಕಾರಿ ಎಂ.ಜಿ.ದೇವಸಹಾಯಂ, ಪಂಜಾಬ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಮಾಜಿ ಡೀನ್
ಪ್ರೊ. ಪ್ಯಾರಾ ಲಾಲ್ ಗಾರ್ಗ್, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ತಜ್ಞ ಮಾಧವ್ ದೇಶಪಾಂಡೆ, ಮತ್ತು ಐಐಟಿ-ಕಾನ್ಪುರದ ಮಾಜಿ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಹರೀಶ್ ಕಾರ್ನಿಕ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಪ್ರಮುಖ ತಜ್ಞರು ಈ ವರದಿಯನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ತಂಡವು ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿನ ಗಂಭೀರ ನ್ಯೂನತೆಗಳು ಮತ್ತು ದುರ್ಬಲತೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಿದೆ.
ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು
ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಚುನಾವಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾದ ಮೈಕ್ರೋಚಿಪ್‌ಗಳು, ವಿವಿಪ್ಯಾಟ್ ಯಂತ್ರಗಳು, ಸಿಂಬಲ್ ಲೋಡಿಂಗ್ ಯೂನಿಟ್‌ಗಳು (SLUs) ಮತ್ತು ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ದುರ್ಬಳಕೆ ಮಾಡಬಹುದಾದ ನ್ಯೂನತೆಗಳಿವೆ. 2017ರಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್‌ಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದ ನಂತರ ಅಕ್ರಮಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿವೆ ಎಂದು ವರದಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಇಸಿಐನ ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿ ನಿರ್ವಹಣೆಯು ಸರಿಯಾಗಿಲ್ಲ, ಇದರಿಂದ ಅನೇಕ ಮತದಾರರು ಮತ ಚಲಾಯಿಸುವ ಅವಕಾಶದಿಂದ ವಂಚಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಮೂಲ ತತ್ವಗಳನ್ನೇ ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಿದೆ ಎಂದು ವರದಿ ತಿಳಿಸಿದೆ.
ಮತದಾನದ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಏರಿಕೆ
ನವೆಂಬರ್ 2024ರ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಮತದಾನದ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಏರಿಕೆ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಸಂಜೆ 5 ಗಂಟೆಗೆ 58.22% ಇದ್ದ ಮತದಾನವು ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯ ವೇಳೆಗೆ 66.05%ಕ್ಕೆ ಏರಿತು. ಅಂದರೆ, ಕೇವಲ ಕೆಲವೇ ಗಂಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 48 ಲಕ್ಷ ಮತಗಳು ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗಿವೆ, ಇದು 7.83%ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಳ. ನಾಂದೇಡ್, ಜಲಗಾಂವ್, ಹಿಂಗೋಲಿ, ಸೋಲಾಪುರ, ಬೀಡ್ ಮತ್ತು ಧುಲೆಯಂತಹ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ 10%ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮತದಾನ ಹೆಚ್ಚಳವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ ಎಂದು VFD ವರದಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ.
ಇದಲ್ಲದೆ, 25 ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ 3,000 ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತಗಳ ಅಂತರದಿಂದ ಮತ್ತು 69 ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ 10,000ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತಗಳ ಅಂತರದಿಂದ ಗೆಲುವು ನಿರ್ಧಾರವಾಗಿದೆ. ಇದು ಅಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದ ಅಕ್ರಮವೂ ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದು ಎಂದು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿನ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಗಳು
ಮೇ 2024ರ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ ಮತ್ತು ನವೆಂಬರ್ 2024ರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯ ನಡುವೆ ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿಯು 46 ಲಕ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಈ ಹೆಚ್ಚಳವು ಬಿಜೆಪಿ ಈ ಹಿಂದೆ ದುರ್ಬಲವಾಗಿದ್ದ 85 ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ 12,000 ಮತಗಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ವರದಿ ಗಮನಿಸಿದೆ. ಕೆಲವು ಮತಗಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಜೆ 5 ಗಂಟೆಯ ನಂತರ 600ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಹೊಸ ಮತದಾರರನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಅಸಾಧ್ಯವೆಂದು ವರದಿ ಹೇಳಿದೆ.
ಅಧಿಕೃತ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳಲ್ಲಿಯೂ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿವೆ. ಆಗಸ್ಟ್ 30, 2024ರಂದು ಇಸಿಐ 9.64 ಕೋಟಿ ಮತದಾರರು ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರೆ, ಮುಖ್ಯ ಚುನಾವಣಾ ಅಧಿಕಾರಿ (CEO) 9.53 ಕೋಟಿ ಎಂದು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿದರು. ಅಕ್ಟೋಬರ್ 15 ಮತ್ತು 30ರ ನಡುವೆ ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯು 16 ಲಕ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಏರಿಕೆ ಕಂಡಿತು.
ಪಕ್ಷವಾರು ಮತ ಹಂಚಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಅನುಮಾನ
ಕೆಲವು ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಮತಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿವೆ ಎಂದು VFD ವರದಿ ಹೇಳಿದೆ. ಬಿಜೆಪಿಯು ಪ್ರತಿ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಪಡೆದ ಸರಾಸರಿ ಮತಗಳು ಮೇ 2024ರಲ್ಲಿ 88,713 ಇದ್ದದ್ದು ನವೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ 1,16,064ಕ್ಕೆ ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು 28,000 ಮತಗಳ ಹೆಚ್ಚಳ. ಇದಕ್ಕೆ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಆಧಾರಿತ ಯಾವುದೇ ಸಮರ್ಥನೆ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ವರದಿ ತಿಳಿಸಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕಾಮ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ 1.35 ಲಕ್ಷ ಮತಗಳನ್ನು ಪಡೆದರೆ, ಬಿಜೆಪಿ 56,000 ಮತಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. ಆದರೆ, ಕರಡ್ ಸೌತ್‌ನಲ್ಲಿ ಆರು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಮತಗಳು 41,000ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿವೆ.
ನಾಂದೇಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದರೂ, ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಆರು ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು. ಒಂದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮತದಾನ ನಡೆದಿದ್ದರೂ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ 1.59 ಲಕ್ಷ ಮತಗಳು ಕಡಿಮೆಯಾದವು ಎಂದು ವರದಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ.
ಕಾರ್ಯವಿಧಾನದ ಕಳವಳಗಳು
ನಾಗ್ಪುರ ನೈರುತ್ಯದಂತಹ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಆರು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ 29,219 ಮತದಾರರನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಇಸಿಐನ 4% ಪರಿಶೀಲನಾ ಮಿತಿಯನ್ನು ಮೀರಿದೆ. ಸೋಲಾಪುರದ ಮಾರ್ಕಡ್ವಾಡಿಯಲ್ಲಿ ಇವಿಎಂ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ನಿಜವಾದ ಮತಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸ್ಥಳೀಯರು ಆರೋಪಿಸಿದ್ದು, ಪೊಲೀಸರು ಪೇಪರ್ ಬ್ಯಾಲೆಟ್ ಅಣಕು ಸಮೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದರು.
ಇತರೆ ಸಮಸ್ಯೆಗಳೆಂದರೆ: ಮತಗಟ್ಟೆಗಳ ಬಳಿ ವೈರ್‌ಲೆಸ್ ರೂಟರ್‌ಗಳ ಬಳಕೆ, ಮತ ಎಣಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಕಡಿತ, ಇವಿಎಂ ಆಗಮನ ವಿಳಂಬ, ಸಿಸಿಟಿವಿ ವೈಫಲ್ಯಗಳು, ಫಾರ್ಮ್ 17ಸಿ ಮತ್ತು ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಯೂನಿಟ್‌ಗಳ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಇಲ್ಲದಿರುವುದು, ಇವಿಎಂ ಬ್ಯಾಟರಿ ಮಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು, ಮತ್ತು ಸ್ಟ್ರಾಂಗ್‌ರೂಮ್ ಉಲ್ಲಂಘನೆಗಳು.
ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಶಿಫಾರಸುಗಳು
ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಇಸಿಐ ತನ್ನ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿ ಚುನಾವಣಾ ಪರಿಶೀಲನೆಯನ್ನು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿಸಿದೆ. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2024ರಲ್ಲಿ ಇಸಿಐ ನಿಯಮ 93ನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿ, ಸಿಸಿಟಿವಿ ಮತ್ತು ಫಾರ್ಮ್ 17ಸಿಗೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಿತು. ಮೇ 2025ರ ವೇಳೆಗೆ ಸಿಸಿಟಿವಿ ದೃಶ್ಯಾವಳಿಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಅವಧಿಯನ್ನು ಒಂದು ವರ್ಷದಿಂದ 45 ದಿನಗಳಿಗೆ ಇಳಿಸಿತು. ಇದು ವಿವಾದಗಳು ಹೊರಬರುವ ಮುನ್ನವೇ ಸಾಕ್ಷ್ಯ ನಾಶಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ವರದಿ ಆತಂಕ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದೆ.
ಈ ಎಲ್ಲ ಅಕ್ರಮಗಳು ಸಂಘಟಿತ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಾಗಿವೆ ಎಂದು VFD ವಾದಿಸಿದೆ. ಚುನಾವಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆ ತರಲು, VFD ಕೆಲವು ಶಿಫಾರಸುಗಳನ್ನು ಮುಂದಿಟ್ಟಿದೆ:
* ಚುನಾವಣೆಗಳನ್ನು ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಣಗೊಳಿಸಿ, ಇಸಿಐ ಅನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚುನಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಆಯೋಗಗಳನ್ನು ರಾಜ್ಯ ಚುನಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸುವುದು.
* ಇವಿಎಂಗಳು, ವಿವಿಪ್ಯಾಟ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿಗಳ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ತನಿಖೆ ಮಾಡಿಸುವುದು.
* ಎಲ್ಲಾ ದತ್ತಾಂಶ ಮತ್ತು ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗಿಸುವುದು.
* ನಿಯಮ 93ರಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸುವುದು.
* ಪೂರ್ಣ ಮತ ಪರಿಶೀಲನೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವುದು.
VFD ವರದಿಯು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಅಕ್ರಮಗಳು ಇಡೀ ದೇಶದ ಚುನಾವಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಅಪಾಯದ ಸಂಕೇತ ಎಂದು ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿದೆ.
