ಮಾಜಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ರಾಮನಾಥ್ ಕೋವಿಂದ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯ ಸಮಿತಿ ನೀಡಿದ್ದ ‘ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರ, ಒಂದು ಚುನಾವಣೆ’ ವರದಿಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟವು ಅನುಮೋದಿಸಿದೆ. ಈ ನಿರ್ಧಾರವು ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಲೋಕಸಭೆ ಮತ್ತು ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಸುವುದನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸುತ್ತದೆ.
ಏಕಕಾಲಕ್ಕೆ ಎರಡೂ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಸಬೇಕು ಎಂದು ಸರ್ವಾನುಮತದ ಅಭಿಪ್ರಾಯವಿದೆ ಎಂದು ಗೃಹ ಸಚಿವ ಅಮಿತ್ ಶಾ, ಕಾನೂನು ಸಚಿವ ಅರ್ಜುನ್ ರಾಮ್ ಮೇಘವಾಲ್ ಅವರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಸಮಿತಿಯು ಹೇಳಿದೆ. ಸಮಿತಿಯು ಅನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಫಲಿತಾಂಶ ಅಥವಾ ಅವಿಶ್ವಾಸ ನಿರ್ಣಯದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ‘ಏಕತ್ವ ಸರ್ಕಾರ’ದ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಿದೆ; ಅಂತಹ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಸಮಿತಿ ವಹಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
‘ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರ, ಒಂದು ಚುನಾವಣೆ’ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯು ಆಡಳಿತಾರೂಢ ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ 2019 ಮತ್ತು 2024 ರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಗಳ ಪ್ರಣಾಳಿಕೆಯ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಸಂವಿಧಾನದ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷಗಳಿಂದ ಭಾರೀ ಟೀಕೆಗೆ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ.
ಪ್ರಧಾನಿಯವರ ಮೂರನೇ ಅವಧಿಯ ಮೊದಲ 100 ದಿನಗಳ ಅಜೆಂಡಾದಲ್ಲಿ ವರದಿಯನ್ನು ಸಂಪುಟದ ಮುಂದೆ ಇಡುವುದಾಗಿತ್ತು.
‘ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರ, ಒಂದು ಚುನಾವಣೆ’ ಸಮಿತಿ ಹೇಳುವುದೇನು?
“ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮತದಾನ ನಡೆಸುವುದು ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ (ಮತ್ತು) ಆಡಳಿತವನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿರಳ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ” ಎಂದು ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಸಮಿತಿಯು ಹೇಳಿದೆ. 32 ಪಕ್ಷಗಳು, ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ಸೇರಿದಂತೆ ಪ್ರಮುಖ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಇದನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದೆ.
‘ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರ, ಒಂದು ಚುನಾವಣೆ’ ಕ್ರಮಕ್ಕಾಗಿ ಸಮಿತಿಯ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿರುವ ಅನುಕೂಲಗಳೆಂದರೆ, ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಮತದಾರರಿಗೆ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಸುಲಭಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಸಿಂಕ್ರೊನೈಸ್ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮತ್ತು ವೇಗವಾದ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಿರವಾದ ಆರ್ಥಿಕತೆ, ಒಂದೇ ಸುತ್ತಿನ ಚುನಾವಣೆಗಳು ಪ್ರತಿಕೂಲ ನೀತಿ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಭಯವಿಲ್ಲದೆ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸಮಿತಿ ವಾದಿಸಿದೆ.
ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಸಮಿತಿಯು ಎಲ್ಲ ಮೂರು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದೆ. ಲೋಕಸಭೆ, ವಿಧಾನಸಭೆಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಚುನಾವಣೆಗಳನ್ನು ಇದು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. “ವಲಸೆ ಕಾರ್ಮಿಕರು ಮತದಾನಕ್ಕೆ ತಮ್ಮ ಗೈರುಹಾಜರಿಗಾಗಿ ರಜೆ ಕೋರುವುದರಿಂದ ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದನಾ ಚಕ್ರಗಳ ಮೇಲಿನ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ಈ ವಿಧಾನ ತಪ್ಪಿಸುತ್ತದೆ” ಎಂದು ಸಮಿತಿ ತರ್ಕಿಸಿದೆ.
ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ವರದಿ ನೀಡಿದ ಸಮಿತಿಯು ತನ್ನ ತೀರ್ಪನ್ನು ನೀಡುವ ಮೊದಲು, ಇತರ ದೇಶಗಳ ಉತ್ತಮ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿ, ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಮತ್ತು ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದೆ.
ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಹೇಳಿದ್ದೇನು?
ಎಲ್ಲ ಚುನಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಅರ್ಹ ಮತದಾರರನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಒಂದೇ ಪಟ್ಟಿಯೊಂದಿಗೆ ‘ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರ, ಒಂದು ಚುನಾವಣೆ’ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಎರಡು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾರ ಖಾತೆ ಸಚಿವ ಅಶ್ವಿನಿ ವೈಷ್ಣವ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
“ನಾವು ಚರ್ಚೆಯನ್ನು (ಅನುಷ್ಠಾನದ ಕುರಿತು) ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತೇವೆ” ಎಂದು ಅವರು ಸುದ್ದಿಗಾರರಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದರು. ಆರಂಭಿಕ ಮಾತುಕತೆಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ 80 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಜನರು ‘ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರ, ಒಂದು ಚುನಾವಣೆ’ ಪುಶ್ ಅನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅವರು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದರು.
ಕಳೆದ ವರ್ಷ, ರಾಮನಾಥ್ ಕೋವಿಂದ್ ನೇತೃತ್ವದ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ಘೋಷಿಸುವ ಮೊದಲು, ಕಾನೂನು ಸಚಿವರು ಸರ್ಕಾರದ ತಾರ್ಕಿಕತೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸಿದರು. ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆಗಳು ಆರ್ಥಿಕ ಉಳಿತಾಯವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ. ಏಕೆಂದರೆ, ಭದ್ರತಾ ಪಡೆಗಳ ಬಹು ನಿಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕಡಿತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಹಣವನ್ನು ಉಳಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.
ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷಗಳ ವಾದ ಏನು?
ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸೇರಿದಂತೆ 15 ಪಕ್ಷಗಳು ‘ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರ, ಒಂದು ಚುನಾವಣೆ’ ಒತ್ತಾಯದ ಹೇರಿಕೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿವೆ. ಈ ಪ್ರಸ್ತಾಪವು “ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಲ್ಲ” ಎಂದು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಹೇಳಿದೆ. ಮುಂದಿನ ತಿಂಗಳು ನಡೆಯಲಿರುವ ಹರಿಯಾಣ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಪಕ್ಷದ ಪ್ರಣಾಳಿಕೆಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ ಪಕ್ಷದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಖರ್ಗೆ, ಇದು ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಗಮನವನ್ನು ಬೇರೆಡೆ ಸೆಳೆಯುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದರು. “ಇದು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ.. ಜನರು ಇದನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದಿಲ್ಲ” ಎಂದು ವಿಶ್ವಾಸ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು.
“ಚುನಾವಣೆಗಳು ಬಂದಾಗ ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲು ಅವರಿಗೆ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಲ್ಲ, ಅವರು ಗಮನವನ್ನು ಬೇರೆಡೆಗೆ ತಿರುಗಿಸುತ್ತಾರೆ” ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.
‘ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರ, ಒಂದು ಚುನಾವಣೆ’ ಎಂದರೇನು?
ಸರಳವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಎಲ್ಲ ಭಾರತೀಯರು ಲೋಕಸಭೆ, ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ ಚಲಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಕೇಂದ್ರ, ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು ಹಲವರು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಮತ ಚಲಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಪ್ರಸ್ತುತ, ದೇಶವು ಹೊಸ ಒಕ್ಕೂಟದ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ರಾಜ್ಯಗಳು ಮಾತ್ರ ಚುನಾವಣೆ ಎದುರಿಸುತ್ತದೆ. ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ, ಸಿಕ್ಕಿಂ ಮತ್ತು ಒಡಿಶಾ, ಇವೆಲ್ಲವೂ ಏಪ್ರಿಲ್-ಜೂನ್ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿವೆ.
ಮುಂದಿನ ತಿಂಗಳು ಹರಿಯಾಣ ಮತದಾನ ನಡೆಯಲಿದ್ದು, ಜಾರ್ಖಂಡ್ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಈ ವರ್ಷ ಮತದಾನ ನಡೆಯಲಿದೆ. ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶವಾದ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರವು ದಶಕದ ನಂತರ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದೆ.
ಕರ್ನಾಟಕ, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ರಾಜಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ತೆಲಂಗಾಣ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕಳೆದ ವರ್ಷ ವಿವಿಧ ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ ಮತದಾನ ಕಂಡ ರಾಜ್ಯಗಳಾಗಿವೆ ಇದನ್ನು ಪ್ರತಿಪಕ್ಷಗಳು ಹೈಲೈಟ್ ಮಾಡಿದ್ದು, ರಾಜ್ಯದ ಆಯಾ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಅವಧಿಯನ್ನು ಕಡಿತಗೊಳಿಸದಂತೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿದೆ.
ಈ ನಾಲ್ಕರಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ರಾಜಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ತೆಲಂಗಾಣವನ್ನು ಆಳುತ್ತದೆ, ಇವೆರಡೂ ಕಳೆದ ವರ್ಷ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿವೆ ಮತ್ತು 2028 ರವರೆಗೆ ಮತ್ತೆ ಮತದಾನ ಮಾಡುವಂತಿಲ್ಲ.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ; ಜಮ್ಮು ಕಾಶ್ಮೀರ | ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ ಮತದಾನ ಆರಂಭ
