ರಾಜಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಜಾತಿ ಆಧಾರಿತ ತಾರತಮ್ಯ ಮತ್ತು ದಬ್ಬಾಳಿಕೆ ಘಟನೆಗಳು ಮುಂದುವರೆದಿವೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಜೈಸಲ್ಮೇರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ರಾಮದೇವರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ದಲಿತ ಯುವಕನೊಬ್ಬನಿಗೆ ತಿಲಕ (ನಾಮ) (ಧಾರ್ಮಿಕ ಗುರುತು) ಹಚ್ಚದಂತೆ ತಡೆದ ಪ್ರಕರಣ ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಂದಿದೆ. ಈ ಘಟನೆಯ ವೀಡಿಯೊ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ವೈರಲ್ ಆಗಿದ್ದು, ದಲಿತ, ಬುಡಕಟ್ಟು ಮತ್ತು ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಸಂಘಟನೆಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕ ಆಕ್ರೋಶಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.
ಸಂವೈಧಾನಿಕ ವಿಚಾರ ಮಂಚ್‌ನ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಮತ್ತು ದಲಿತ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ ಘೀಗರಾಜ್ ಜೋಧ್ಲಿ ಈ ಘಟನೆಯನ್ನು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಖಂಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ದಿ ಮೂಕ್‌ನಾಯಕ್ ಜೊತೆ ಮಾತನಾಡಿದ ಅವರು, “ರಾಜಸ್ಥಾನವು ಬಹಳ ಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ಊಳಿಗಮಾನ್ಯ ಮನಸ್ಥಿತಿಯ ಭದ್ರಕೋಟೆಯಾಗಿದೆ. ದಲಿತರು, ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರು ಮತ್ತು ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ವಿರುದ್ಧ ತಾರತಮ್ಯ ಮತ್ತು ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತೆಯು ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದಿನ ಸಂಭವಿಸುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತದೆ. ರಾಮದೇವರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಘಟನೆಯು ಇದೇ ಮನಸ್ಥಿತಿಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿದೆ.” ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.
ಭಿಲ್ ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿ ಸಮುದಾಯದ ಯುವಕನೊಬ್ಬ ರಾಮದೇವರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ತಿಲಕ ಹಚ್ಚಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದಾಗ, ಅರ್ಚಕ ನಿರಾಕರಿಸಿದರು ಎಂದು ವೈರಲ್ ವೀಡಿಯೊ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. “ನಾವು ಹಿಂದೂಗಳಲ್ಲವೇ? ನಮಗೆ ಹಕ್ಕುಗಳಿಲ್ಲವೇ? ಯಾವ ಕಾನೂನಿನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ತಿಲಕ ಹಚ್ಚುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆಯೇ?” ಎಂದು ಯುವಕರು ಪದೇ ಪದೇ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು.
ಅರ್ಚಕರು ಯಾವುದೇ ಉತ್ತರ ಕೊಡಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಟುಹೋದರು. ನೊಂದ ಯುವಕರು ಈ ಘಟನೆಯನ್ನು ರೆಕಾರ್ಡ್ ಮಾಡಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಕೊಂಡರು, ಇದು ರಾಜಸ್ಥಾನದಾದ್ಯಂತ ತೀವ್ರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿತು.
ಮದುವೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದಲಿತ ವರರು ಕುದುರೆ ಸವಾರಿ ಮಾಡುವುದನ್ನು ತಡೆಯುವುದು, ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ದಲಿತರ ಕೂದಲು ಕತ್ತರಿಸಲು ಕ್ಷೌರಿಕರು ನಿರಾಕರಿಸುವುದು, ಕಲ್ಬೇಲಿಯಾ ಸಮುದಾಯವನ್ನು ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬ ಸದಸ್ಯರ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳೊಳಗೆ ಮಾಡುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸುವುದು, ಮೇಲ್ಜಾತಿಯ ನೆರೆಹೊರೆಗಳ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುವಾಗ ದಲಿತರು ತಮ್ಮ ಪಾದರಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸುವುದು, ದಲಿತರ ಒಡೆತನದ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಅಕ್ರಮ ಅತಿಕ್ರಮಣದಂತಹ ರಾಜಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಜಾತಿ ಆಧಾರಿತ ತಾರತಮ್ಯದ ಹಲವಾರು ನಿದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಜೋಧ್ಲಿಯವರು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದರು.
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಂವಿಧಾನ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದ ನಂತರ, ದಲಿತರು, ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರು ಮತ್ತು ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳು ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಕೋರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅವರು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಊಳಿಗಮಾನ್ಯ ಮನಸ್ಥಿತಿ ಹೊಂದಿರುವವರು ಈ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ, ಇದು ಪುನರಾವರ್ತಿತ ಘಟನೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.
ಜೋಧ್ಲಿ ಈ ಘಟನೆಯನ್ನು ಸಂವಿಧಾನದ ಮೂಲ ತತ್ವಗಳ ಮೇಲಿನ ದಾಳಿ ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ. “ನಮ್ಮ ಹೋರಾಟ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಅಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಸಮಾನತೆಯ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದರ ಕುರಿತಾಗಿದೆ. ಡಾ. ಬಿ.ಆರ್. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರು ಮಾರ್ಚ್ 2, 1930ರಂದು ನಾಸಿಕ್‌ನ ಕಲಾರಾಮ್ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಸತ್ಯಾಗ್ರಹವನ್ನು ನಡೆಸಿದರು. ಅವರ ಗುರಿ ಕೇವಲ ದೇವಾಲಯ ಪ್ರವೇಶವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದೊಳಗೆ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು ಅಗಿತ್ತು” ಎಂದರು.
“ರಾಮದೇವರ ದೇವಾಲಯವು ಊಳಿಗಮಾನ್ಯ ಮನಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಬೇರೂರಿರುವ ಒಂದೇ ಕುಟುಂಬದಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಈ ಕುಟುಂಬವು ಭಕ್ತರು ನೀಡುವ ದೇಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಕಾಣಿಕೆಗಳಿಂದ ಐಷಾರಾಮಿ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ತುಳಿತಕ್ಕೊಳಗಾದವರು ಮತ್ತು ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವವರಿಗೆ ದೇವಾಲಯದೊಳಗೆ ಸಮಾನ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.” ಎಂದು ಅವರು ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೇಳಿದರು.
ಸರ್ಕಾರವು ರಾಮದೇವರ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ದೇಣಿಗೆಗಳನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂದು ಜೋಧ್ಲಿ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ಈ ಹಣವನ್ನು ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು, ಹಾಸ್ಟೆಲ್‌ಗಳು, ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಅಂಗಾಂಗ ಕಸಿ, ಹುಡುಗಿಯರ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ತಾರತಮ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಮಾಡುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಬಳಸಬೇಕೆಂದು ಅವರು ಸೂಚಿಸಿದರು.
ಸಾಮೂಹಿಕ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳ ಎಚ್ಚರಿಕೆ
ರಾಮದೇವರ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಘಟನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಜೋಧ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ದೇವಾಲಯದ ಅರ್ಚಕರನ್ನು ಬಂಧಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. “ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಭಾದ್ರಪದ ಹಬ್ಬದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಒಂದು ಕೋಟಿ ಭಕ್ತರು ರಾಮದೇವರಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಅವರಲ್ಲಿ 85-90% ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಪಂಗಡಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದವರು. ಅವರ ಭಾವನೆಗಳಿಗೆ ನೋವಾದರೆ, ಈ ಭಕ್ತಿಯ ಅಲೆಯು ಬೃಹತ್ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯಾಗಿ ಬದಲಾಗಬಹುದು. ಅಂತಹ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರವು ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕಷ್ಟಕರವಾಗುತ್ತದೆ” ಎಂದು ಅವರು ಎಚ್ಚರಿಸಿದರು.
ಜೋಧ್ಲಿ ಅವರು ಈ ಹಿಂದೆ ರಾಮದೇವರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ದಲಿತ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಧ್ವನಿ ಎತ್ತಿದ್ದರು. ಅದು ಅವರ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು ಎಂದು ನೆನಪಿಸಿಕೊಂಡರು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಜೈಲಿಗೆ ಹೋಗುವುದು ಅವರ ಸಂಕಲ್ಪವನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಲಿಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಅದನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಿತು ಎಂದು ಅವರು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದರು.
“ಸರ್ಕಾರವು ನಮ್ಮ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಸಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪರಿಹರಿಸದಿದ್ದರೆ, ನಾವು ಬೃಹತ್, ಯೋಜಿತ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತೇವೆ. ನಾನು ಎಂದಿಗೂ ಜೈಲಿಗೆ ಹೋಗಲು ಹೆದರುವುದಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಹೋರಾಟ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಮಂಡಿಯೂರಿ ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತೇವೆ” ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.
