ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಮಂದ್ಸೌರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಧಮ್ನಾರ್ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಬೆಲೆಗಳು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಕುಸಿದ ನಂತರ ರೈತರು ತಮ್ಮ ಈರುಳ್ಳಿ ಬೆಳೆಗೆ ಸಾಂಕೇತಿಕ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸಿದರು, ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಸಾರಿಗೆ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಸಹ ಭರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅಸಹಾಯಕತೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು.
ಹೂವುಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಶವಪೆಟ್ಟಿಗೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು, ತಮಟೆ ಮತ್ತು ಪೂರ್ಣ ಬ್ಯಾಂಡ್‌ನೊಂದಿಗೆ, ರೈತರು ಗ್ರಾಮದ ಸ್ಮಶಾನದಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮ ವಿಧಿವಿಧಾನ ನಡೆಸಿದರು. ರೈತರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ನಷ್ಟವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವ ನಾಟಕೀಯ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯಾಗಿದೆ.
ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಈರುಳ್ಳಿ ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಮಾಲ್ವಾ-ನಿಮಾರ್ ಬೆಲ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ, ಮಂಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಜಿಗೆ ₹1 ರಿಂದ ₹10 ರವರೆಗೆ ಪಾವತಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ರೈತರು ಹೇಳಿದರು. ಆದರೆ, ಉತ್ಪಾದನಾ ವೆಚ್ಚವು ಕೆಜಿಗೆ ₹10 ರಿಂದ ₹12 ರವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. “ನಮಗೆ ನ್ಯಾಯಯುತ ಬೆಲೆ ಸಿಗದ ಕಾರಣ ಈರುಳ್ಳಿ ಮೆರವಣಿಗೆ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಬಹಳಷ್ಟು ವೆಚ್ಚಗಳನ್ನು ಭರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸರ್ಕಾರ ಎಚ್ಚರಗೊಳ್ಳದಿದ್ದರೆ ನಾವು ಏನು ಮಾಡಬಹುದು? ನಮ್ಮ ಅಸಲು ವಾಪಸ್ ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದಿದ್ದರೆ ನಾವು ಎಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತೇವೆ” ಎಂದು ರೈತರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಬದ್ರಿ ಲಾಲ್ ಧಾಕಡ್ ಹೇಳಿದರು.
“ಈರುಳ್ಳಿ ನಮಗೆ ಮಕ್ಕಳಿದ್ದಂತೆ. ಎರಡನೇ ಬೆಳೆಯೂ ಭಾರೀ ಮಳೆಯಿಂದ ನಾಶವಾಯಿತು. ಈಗ ಈ ಬೆಳೆಯೂ ‘ಸತ್ತುಹೋಗಿದೆ’, ಆದ್ದರಿಂದ ನಾವು ಅದರ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿದ್ದೇವೆ. ಸರ್ಕಾರವು ನಮ್ಮ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಸರಿದೂಗಿಸುವ ಬೆಲೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿಲ್ಲ” ಎಂದು ದೇವಿ ಲಾಲ್ ವಿಶ್ವಕರ್ಮ ಹೇಳಿದರು.
ರೈತರು ಈರುಳ್ಳಿಯ ಮೇಲಿನ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಶೇ.25 ರಫ್ತು ಸುಂಕದ ಕುರಿತು ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಗಮನಸೆಳೆದರು. ಇದು ಭಾರತೀಯ ಈರುಳ್ಳಿಯನ್ನು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕವಾಗಿಲ್ಲದಂತೆ ಮಾಡಿದೆ, ರಫ್ತು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿದೆ ಮತ್ತು ದೇಶೀಯವಾಗಿ ಅತಿಯಾದ ಪೂರೈಕೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದೆ, ಇದು ಮಂಡಿ ಬೆಲೆಗಳು ಕುಸಿಯಲು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಪದೇ ಪದೇ ಮನವಿ ಮಾಡಿದರೂ, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಶಿವರಾಜ್ ಸಿಂಗ್ ಚೌಹಾಣ್ ಈಗ ಕೇಂದ್ರ ಕೃಷಿ ಸಚಿವರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಕೇಂದ್ರವು ಸುಂಕವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿಲ್ಲ.
ಪ್ರತಿಭಟನಾ ನಿರತ ರೈತರಿಂದ ಮನವಿ ಪತ್ರವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ತಹಶೀಲ್ದಾರ್ ರೋಹಿತ್ ಸಿಂಗ್ ರಜಪೂತ್ ಅವರ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು. “ರೈತರು ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೆಲೆಗಳನ್ನು ಬಯಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಬೆಂಬಲ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇದನ್ನು ಕಲೆಕ್ಟರ್‌ಗೆ ವರದಿ ಮಾಡಿ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುವುದು” ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.
ರೈತ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ ಮಂದ್ಸೌರ್‌ನಲ್ಲಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ಅಶಾಂತಿ ಉಂಟಾಗಬಹುದು. ರಫ್ತು ಸುಂಕವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿ ನ್ಯಾಯಯುತ ಬೆಲೆಗಳನ್ನು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಖಚಿತಪಡಿಸದಿದ್ದರೆ, ಈ ಪ್ರದೇಶದಾದ್ಯಂತ ತಮ್ಮ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯನ್ನು ತೀವ್ರಗೊಳಿಸುವುದಾಗಿ ರೈತರು ಎಚ್ಚರಿಸಿದ್ದಾರೆ.
