ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ಭೀಕರ ಕೈಗಾರಿಕಾ ದುರಂತದ ನಲವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಭೋಪಾಲ್‌ನ ಕಾರ್ಖಾನೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿರುವ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಗೊಂಡ ಯೂನಿಯನ್ ಕಾರ್ಬೈಡ್ ಕೀಟನಾಶಕ ವಿಷಕಾರಿ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ವಿಲೇವಾರಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿದೆ.
ಡಿಸೆಂಬರ್ 2, 1984 ರ ರಾತ್ರಿ, ಯೂನಿಯನ್ ಕಾರ್ಬೈಡ್ ಸ್ಥಾವರದಿಂದ ಮೀಥೈಲ್ ಐಸೊಸೈನೇಟ್ (ಎಂಐಸಿ) ಅನಿಲ ಸೋರಿಕೆ ನಗರವನ್ನು ಗ್ಯಾಸ್ ಚೇಂಬರ್ ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿತು. 15,000 ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಜನರನ್ನು ಕೊಂದು 600,000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತು.
ಎಮ್‌ಐಸಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಸೇವಾನ್ ಮತ್ತು ಇತರ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳ ಅವಶೇಷಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಸುಮಾರು 337 ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಟನ್ ವಿಷಕಾರಿ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತ ವಿಲೇವಾರಿಗಾಗಿ ಸುಮಾರು 250 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಪಿತಾಂಪುರಕ್ಕೆ ಸಾಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ನಾಫ್ಥಾಲ್ (ಎಂಐಸಿಯ ಒಂದು ಘಟಕ), ಕೀಟನಾಶಕ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು, ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಬಳಸುವ ರಿಯಾಕ್ಟರ್ ಮತ್ತು ಸಂಭಾವ್ಯವಾಗಿ ಕಲುಷಿತಗೊಂಡಿರುವ ಮಣ್ಣನ್ನು ಸಹ ತೆಗೆದು ನಾಶಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಮಾಧ್ಯಮಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡಿದ ಅನಿಲ ದುರಂತ ಪರಿಹಾರ ಮತ್ತು ಪುನರ್ವಸತಿ ಇಲಾಖೆಯ ನಿರ್ದೇಶಕ ಸ್ವತಂತ್ರ ಕುಮಾರ್ ಸಿಂಗ್, ವಿಷಕಾರಿ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಸಾಗಿಸಲು ಮತ್ತು ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡಲು ಕೈಗೊಂಡಿರುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಹಾಗೂ ಸುರಕ್ಷತೆಗಳ ಕುರಿತು ವಿವರಿಸಿದರು.
ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಸಾಗಿಸಲು 12 ಜಿಪಿಎಸ್-ಸಜ್ಜಿತ ಕಂಟೈನರ್ ಟ್ರಕ್‌ಗಳನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರತಿ ಟ್ರಕ್‌ನಲ್ಲಿ 30 ಟನ್ ವಿಷಕಾರಿ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸುಗಮ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷಿತ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಭೋಪಾಲ್‌ನಿಂದ ಪಿತಾಂಪುರದವರೆಗೆ ಹಸಿರು ಕಾರಿಡಾರ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಲು, ಬೆಂಗಾವಲು ಪಡೆಗೆ ಪೊಲೀಸ್ ವಾಹನಗಳು ಮತ್ತು ಆಂಬ್ಯುಲೆನ್ಸ್‌ಗಳು ಬೆಂಗಾವಲಾಗಿರುತ್ತವೆ.
ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ಸುರಕ್ಷತಾ ಕಿಟ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಮಾಸ್ಕ್‌ಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವರ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಗಮನಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರತಿ ಕೆಲಸಗಾರನ ಪಾಳಿಗಳಿ 30-ನಿಮಿಷಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ, ನಂತರ ಕಡ್ಡಾಯ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯಬೇಕು.
“ಎಲ್ಲಾ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ, ಸೋರಿಕೆ-ನಿರೋಧಕ ಚೀಲಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ಯಾಕ್ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ” ಎಂದು ಸಿಂಗ್ ಹೇಳಿದರು. “ಈ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕರು ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಾವು ಎಲ್ಲ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೇವೆ” ಎಂದರು.
ಭೋಪಾಲ್ ಅನಿಲ ದುರಂತವು ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಪ್ರಮುಖ ಕೈಗಾರಿಕಾ ದುರಂತವಾಗಿದ್ದು, ಕಾರ್ಖಾನೆಯಿಂದ ಅಂದಾಜು 30 ಟನ್ ಎಂಐಸಿ ಅನಿಲವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ದಶಕಗಳ ನಂತರ, ಕಠೋರ ದುರಂತದ ಸ್ಥಳ ದುಸ್ವಪ್ನವಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ, ಅಪಾಯಕಾರಿ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಮುಟ್ಟದೆ ಬಿಡಲಾಗಿದೆ.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ; ‘ನನ್ನನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸಿ, ಹಿಂದಿನದನ್ನು ಮರೆತುಬಿಡಿ..’; ಮಣಿಪುರ ಹಿಂಸಾಚಾರಕ್ಕೆ ಕ್ಷಮೆಯಾಚಿಸಿದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಬಿರೇನ್ ಸಿಂಗ್
