ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ವಿರುದ್ಧದ ‘ವಂಚನೆ’ ಕುರಿತ ಸರ್ಕಾರದ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಿದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ತೀರ್ಪನ್ನು ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದೆ.
ಮುಖೇಶ್ ಅಂಬಾನಿಯವರ ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಆರ್ಐಎಲ್) ವಿರುದ್ಧದ ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ, ಕೇಂದ್ರ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲ ಸಚಿವ ಹರ್ದೀಪ್ ಸಿಂಗ್ ಪುರಿ ಅವರ ಚತುರ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ, ಭಾರತದ ಅಟಾರ್ನಿ ಜನರಲ್ ಎ.ಆರ್. ವೆಂಕಟ್ರಮಣಿ ನೇತೃತ್ವದ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಕಾನೂನು ತಂಡದ ಗೆಲುವು ಹಾಗೂ ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರದ ವಿರುದ್ಧದ ಪಕ್ಷಪಾತದ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದೆ.
ಈ ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪು ಸರ್ಕಾರವು ಆಯ್ದ ವ್ಯಾಪಾರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ನೀತಿ ನಿರೂಪಣೆಯಲ್ಲಿ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ, ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತತೆ ಮತ್ತು ಕಾನೂನಿನ ನಿಯಮಕ್ಕೆ ತನ್ನ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಪುನರುಚ್ಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಫೆಬ್ರವರಿ 14, 2025 ರಂದು ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ನೀಡಿದ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ, ಯೂನಿಯನ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ v/s ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಆರ್ಐಎಲ್) ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಸ್ತುತ ಸರ್ಕಾರವು ಪ್ರಮುಖ ಕೈಗಾರಿಕೋದ್ಯಮಿಗಳ ಕಡೆಗೆ ಒಲವು ತೋರುತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವ ಮೂಲಕ ನಿರ್ಣಾಯಕ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿತು.
79 ಪುಟಗಳ ಈ ತೀರ್ಪು ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಪಕ್ಷಪಾತದ ಆರೋಪಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸುವುದಲ್ಲದೆ, ಭಾರತದ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸಮಗ್ರತೆ ಹಾಗೂ ಅದರ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ನಾಯಕತ್ವದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ. ಪ್ರಕರಣದ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಕೃಷ್ಣ-ಗೋದಾವರಿ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲದ ಪರಿಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಬಗ್ಗೆ 2000 ರಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ನಡುವೆ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದ ಉತ್ಪಾದನಾ ಹಂಚಿಕೆ ಒಪ್ಪಂದ (ಪಿಎಸ್‌ಸಿ) ಸುತ್ತ ವಿವಾದ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದೆ.
ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ-ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲ ಸಚಿವಾಲಯವು ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ತೈಲ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲ ನಿಗಮ (ಒಎನ್‌ಜಿಸಿ) ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಂದ ಆರ್‌ಐಎಲ್‌ನ ಪಕ್ಕದ ಬ್ಲಾಕ್‌ಗೆ ವಲಸೆ ಬಂದಿರುವ ಅನಿಲವನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯುವ ಮತ್ತು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಆರ್ಐಎಲ್ “ಅನ್ಯಾಯ ಪುಷ್ಟೀಕರಣ”ದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದೆ.
ಆರ್‌ಐಎಲ್‌ನ ಕ್ರಮಗಳು ರಾಜ್ಯದ ಬೊಕ್ಕಸಕ್ಕೆ ಗಣನೀಯ ಆರ್ಥಿಕ ನಷ್ಟವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿವೆ ಎಂದು ವಾದಿಸಿ ಸರ್ಕಾರ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಕೋರಿತು. ತೀರ್ಪಿನ ವಿವರಗಳು ಯೂನಿಯನ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ v/s ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನ ಏಕ ಸದಸ್ಯ ತೀರ್ಪು ಆರ್ಐಎಲ್ ವಿರುದ್ಧದ ಅನ್ಯಾಯದ ಪುಷ್ಟೀಕರಣ, ಒಪ್ಪಂದದ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಮತ್ತು ವಂಚನೆಯ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ದೃಢವಾದ ಪುರಾವೆಗಳ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಅವುಗಳನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಿತು.
ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಯ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಎತ್ತಿಹಿಡಿದಿದೆ. ಆರ್ಐಎಲ್ ಉತ್ಪಾದನಾ ಹಂಚಿಕೆ ಒಪ್ಪಂದದ (ಪಿಎಸ್‌ಸಿ) ಮಿತಿಯೊಳಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. ಅದರ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮೀರಿದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲ ವಲಸೆಗೆ ಹೊಣೆಗಾರರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಪುನರುಚ್ಚರಿಸಿದೆ. ಆದರೂ, ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನ ವಿಭಾಗೀಯ ಪೀಠವು ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಆರ್ಐಎಲ್) ಮತ್ತು ಅದರ ವಿದೇಶಿ ಪಾಲುದಾರರ ವಿರುದ್ಧದ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಿದ ಆರ್ಬಿಟ್ರಲ್ ತೀರ್ಪನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದೆ.
ಸರ್ಕಾರವು ಸಮೂಹವನ್ನು ವಂಚನೆ ಮತ್ತು $1.729 ಶತಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೊತ್ತದ “ಅನ್ಯಾಯ ಪುಷ್ಟೀಕರಣ” ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದೆ. ಕಂಪನಿಯ ಅರ್ಹತೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಠೇವಣಿಗಳಿಂದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲವನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯುವುದಾಗಿ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದೆ.
ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳಾದ ರೇಖಾ ಪಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸೌರಭ್ ಬ್ಯಾನರ್ಜಿ ಅವರನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಪೀಠವು, ಮೇ 2022 ರಲ್ಲಿ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಸಚಿವಾಲಯದ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕಿದ್ದ ಏಕ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ತೀರ್ಪನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು. ಜುಲೈ 24, 2018 ರಂದು ಆರ್ಐಎಲ್ ನೇತೃತ್ವದ ಒಕ್ಕೂಟದ ಪರವಾಗಿ ನೀಡಿದ್ದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ತೀರ್ಪು ಭಾರತದಲ್ಲಿ “ಸಾರ್ವಜನಿಕ ನೀತಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದೆ” ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ನಿರ್ಧರಿಸಿತು.
ಅನಧಿಕೃತ ಅನಿಲ ಹೊರತೆಗೆಯುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸರ್ಕಾರದ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸುವುದರಿಂದ ಈ ನಿರ್ಧಾರವು ಆರ್‌ಐಎಲ್‌ಗೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಕಾನೂನು ಹಿನ್ನಡೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ತೈಲ ಮತ್ತು ಅನಿಲ ವಲಯದೊಳಗಿನ ನಿಯಂತ್ರಕ ವಿವಾದಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಈ ತೀರ್ಪು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಆರ್ಬಿಟ್ರಲ್ ತೀರ್ಪು ರದ್ದುಗೊಂಡ ನಂತರ, ಈ ವಿಷಯವು ಈಗ ಭಾರತೀಯ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಯಬಹುದು, ಇದು ದೇಶದ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಹಣಕಾಸಿನ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಹಂಚಿಕೆಯ ಕುರಿತು ಹೊಸ ಕಾನೂನು ಹೋರಾಟಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಕಾನೂನು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಮೀರಿ, ತೀರ್ಪು ಭವಿಷ್ಯದ ಒಪ್ಪಂದಗಳಿಗೆ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪೂರ್ವನಿದರ್ಶನವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ, ವಿವಾದ ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಕರಡು ರಚಿಸುವಲ್ಲಿ ನಿಖರತೆಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳಿಗೆ ಬದ್ಧವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ. ಇದು ಪ್ರಬಲ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ವಿವಾದಗಳನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸುವಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಂಗದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ, ಕ್ರೋನಿ ಕ್ಯಾಪಿಟಲಿಸಂನ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕುತ್ತದೆ.
ಈ ಪ್ರಕರಣವು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಕಾನೂನು ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅಟಾರ್ನಿ ಜನರಲ್ ಎ.ಆರ್. ವೆಂಕಟರಮಣಿ, ಕೇಂದ್ರ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲ ಸಚಿವ ಹರ್ದೀಪ್ ಸಿಂಗ್ ಪುರಿ ಅವರ ಸರ್ಕಾರದ ನಿಲುವನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸುವ ಶ್ರದ್ಧೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸುವಲ್ಲಿ ಆರ್ಐಎಲ್ ಕಾನೂನು ತಂಡದ ಕಳಪೆ ಶೋಚನೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಈ ತೀರ್ಪು ಕಾನೂನಿನ ನಿಯಮಕ್ಕೆ ಭಾರತದ ಬದ್ಧತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ಭರವಸೆ ನೀಡುತ್ತದೆ, ಕಾನೂನು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ಪಾರದರ್ಶಕವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಪುರಾವೆ-ಚಾಲಿತವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ; ವೃತ್ತಿಪರ ಬಾಧ್ಯತೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ ಫ್ಯಾಕ್ಟ್‌ ಚೆಕ್ ಪೋಸ್ಟ್‌ಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ: ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಜುಬೇರ್
