ಇರಾನ್ ಸಮೂಹ ನಾಶಕ ಪರಮಾಣು ಅಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಇಸ್ರೇಲ್ ಆರೋಪಿಸಿ, ಜೂನ್ 13ರಂದು ಕ್ಷಿಪಣಿ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿತು. ಈ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಇರಾನ್‌ನ ಹಲವು ಉನ್ನತ ಸೇನಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದರು. ಇದರ ನಂತರ, ಎರಡೂ ದೇಶಗಳ ನಡುವೆ ಸುಮಾರು 13 ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಭೀಕರ ಸಂಘರ್ಷ ನಡೆಯಿತು. ನಿನ್ನೆಯಷ್ಟೇ (ಜೂನ್ 24) ಕದನವಿರಾಮ ಘೋಷಣೆಯಾಗಿದ್ದರೂ, ಈ ಘಟನೆಗಳು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ತೀವ್ರ ಚರ್ಚೆಗೆ ಗ್ರಾಸವಾಗಿವೆ. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಳೆದ ಒಂದು ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಇರಾನ್ ನಡೆದುಬಂದ ಹಾದಿಯನ್ನು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳೋಣ.
1978-79ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಪರ ದಂಗೆಯ ನಂತರ ಇರಾನಿನಲ್ಲಿ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಆಡಳಿತ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂತು. ಈ ದಂಗೆಯು ಮೊಹಮ್ಮದ್ ರೆಜಾ ಷಾ ಪಹ್ಲವಿ ಅವರ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯರ ಪರವಾಗಿದ್ದ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಿತು.
ಇರಾನ್‌ಗೆ ಸುಮಾರು 2,500 ವರ್ಷಗಳ ಸುದೀರ್ಘ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಇತಿಹಾಸವಿದೆ. 1925ರಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದ ಪಹ್ಲವಿ ರಾಜವಂಶದ ಕೊನೆಯ ದೊರೆ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ರೆಜಾ ಷಾ ಆಗಿದ್ದರು. 1953ರಲ್ಲಿ, ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಮೊಸಾಡೆಘ್ ಅವರ ನಾಯಕತ್ವದಲ್ಲಿ ಷಾ ಅವರನ್ನು ಗಡಿಪಾರು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಅಮೆರಿಕದ ಸಿಐಎ (CIA) ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದ ಒಂದು ದಂಗೆಯ ಮೂಲಕ ಅವರನ್ನು ಮತ್ತೆ ಸಿಂಹಾಸನಕ್ಕೆ ತರಲಾಯಿತು.
ಷಾ, ದೇಶವನ್ನು ಆಧುನೀಕರಿಸಲು ಮತ್ತು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯರ ಜೊತೆ ಉತ್ತಮ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಲು ಹಲವು ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ವಿದೇಶಿ ಶಕ್ತಿಯ ನೆರವಿನಿಂದ ಮತ್ತೆ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದಿದ್ದರಿಂದ ಆದ ಅವಮಾನವನ್ನು ಅವರು ಎಂದಿಗೂ ಮರೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. 25 ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಅವರ ವಿರುದ್ಧ ಭುಗಿಲೆದ್ದ ಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಪರವಾದ ಅಂಶಗಳು ಮುನ್ನಡೆಸಿದವು. ಆದರೆ, ಈ ಕ್ರಾಂತಿಯಲ್ಲಿ ಲಿಬರಲ್‌ಗಳು, ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರು, ಮತ್ತು ಇಸ್ಲಾಮಿಸ್ಟ್‌ಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ಗುಂಪುಗಳಿದ್ದವು. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಅವರಿಗೆಲ್ಲರನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸುವ ಒಬ್ಬ ನಾಯಕ ಇರಲಿಲ್ಲ.
ಷಾ ಅವರ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಎದುರಾಳಿಯಾಗಿದ್ದ ಅಯತೊಲ್ಲಾ ರೂಹೊಲ್ಲಾ ಖೊಮೇನಿ ನೇತೃತ್ವದ ಶಿಯಾ ಪುರೋಹಿತಶಾಹಿ ಗುಂಪು (ರುಹಾನಿಯತ್) ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ಸಂಘಟಿತವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಕ್ರಾಂತಿಗೆ ನಾಯಕತ್ವವನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಮರ್ಥವೆಂದು ಸಾಬೀತಾಯಿತು. ಖೊಮೇನಿ 1960ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಿಂದ ಗಡಿಪಾರಾಗಿದ್ದರು (ಮೊದಲು ಇರಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನಂತರ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ). ಆದರೂ, ಅವರು ಮತ್ತು ಅವರ ಅನುಯಾಯಿಗಳು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಮೇಲೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು.
ಅಮೆರಿಕದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಜಿಮ್ಮಿ ಕಾರ್ಟರ್ ಅವರ ಆಡಳಿತವು ಷಾ ಅವರನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಕಾಲ ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅರಿತಾಗ, ಷಾ ಜನವರಿ 1979ರಲ್ಲಿ ದೇಶವನ್ನು ತೊರೆದು ಗಡಿಪಾರಾದರು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಖೊಮೇನಿ ಅವರಿಗೆ ಇರಾನ್‌ಗೆ ಮರಳಲು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿ ಅದ್ದೂರಿಯ ಸ್ವಾಗತವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಮಾರ್ಗವಾಯಿತು.
ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್‌ನ ಉದಯ
ದಂಗೆಯ ನಂತರ, ಅಯತೊಲ್ಲಾ ರೂಹೊಲ್ಲಾ ಖೊಮೇನಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಬೆಂಬಲಿಗರು (ಪ್ರಸ್ತುತ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನಾಯಕ ಅಯತೊಲ್ಲಾ ಅಲಿ ಖಮೆನಿ ಸಹಿತ) ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸಿದರು. ಅವರು ಇರಾನ್ ಅನ್ನು ಅಮೆರಿಕ-ವಿರೋಧಿ ಮತ್ತು ಇಸ್ರೇಲ್-ವಿರೋಧಿ ನಿಲುವುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಪುರೋಹಿತಶಾಹಿ-ಪ್ರಧಾನ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದರು. ಖೊಮೇನಿ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಇಸ್ಲಾಂ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಂತೆ ದೇಶವನ್ನು ಆಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.
ಖೊಮೇನಿ ಅಮೆರಿಕವನ್ನು “ಮಹಾ ಸೈತಾನ” ಎಂದು ಕರೆದು ಖಂಡಿಸಿದರು. ಹಾಗೆಯೇ, ಇಸ್ರೇಲ್ ಪ್ಯಾಲೆಸ್ಟೈನ್ ಭೂಮಿಗಳ, ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಜೆರುಸಲೆಮ್‌ನ, ಅಕ್ರಮ ಅತಿಕ್ರಮಣಕಾರ ಎಂದು ದೂಷಿಸಿದರು. ಅವರು “ಪೂರ್ವವೂ ಅಲ್ಲ, ಪಶ್ಚಿಮವೂ ಅಲ್ಲ” ಎಂಬ, ಇಸ್ಲಾಂ ಪರವಾದ ವಿದೇಶಾಂಗ ನೀತಿಯನ್ನು ಘೋಷಿಸಿ, ಇರಾನಿನ ಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಪ್ರದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಹರಡಲು ಕರೆ ನೀಡಿದರು.
ಖೊಮೇನಿ ಇರಾನ್ ಅನ್ನು ರೂಪಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೆ, ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಅಮೆರಿಕಕ್ಕೆ ನೇರ ಸವಾಲೆಸೆದರು. ಇದರ ಫಲವಾಗಿ, ತೈಲ ಸಂಪದ್ಭರಿತ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವಾಗಿ ಅತಿ ಮುಖ್ಯವಾದ ಪರ್ಷಿಯನ್ ಗಲ್ಫ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕ ತನ್ನ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಭಾವದ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ, ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ವಿರುದ್ಧ ಅಮೆರಿಕ ಅಥವಾ ಇಸ್ರೇಲ್ (ಅಥವಾ ಎರಡೂ ಸೇರಿ) ಕೈಗೊಳ್ಳಬಹುದಾದ ಯಾವುದೇ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಕ್ರಮಗಳ ಭಯವು ಇರಾನ್‌ನ ಆಂತರಿಕ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಾಂಗ ನೀತಿಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಅಡಿಪಾಯವಾಯಿತು.
ಹೊಸ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನಾಯಕನ ಆಡಳಿತ
ಖೊಮೇನಿ 1989ರಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು. ಅವರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಅಯತೊಲ್ಲಾ ಅಲಿ ಖಮೆನಿ, ಇರಾನ್ ಅನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅದೇ ಜಿಹಾದಿ (ಹೋರಾಟದ) ಮತ್ತು ಇಜತಿಹಾದಿ (ವ್ಯವಹಾರಿಕ) ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ಆಳಿದ್ದಾರೆ. ಅನೇಕ ದೇಶೀಯ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಾಂಗ ನೀತಿ ಸವಾಲುಗಳ ಮೂಲಕ ಅವರು ದೇಶವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದ್ದಾರೆ.
ಖಮೆನಿ ತಮ್ಮ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಸ್ವಾವಲಂಬನೆ ಮತ್ತು ಬಲವಾದ ರಕ್ಷಣಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸಿದರು. ಅಮೆರಿಕ ಮತ್ತು ಅದರ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಇಸ್ರೇಲ್) ಎದುರಿಸಲು ಅವರು ರಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಚೀನಾದಂತಹ ಪೂರ್ವ ದೇಶಗಳ ಕಡೆಗೆ ಒಲವು ತೋರಿದರು. ಅವರು ಅಮೆರಿಕ ಮತ್ತು ಅದರ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ದೃಢವಾಗಿ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರೂ, ತಮ್ಮ ಆಡಳಿತದ ಉಳಿವಿಗೆ ಮತ್ತು ಮುಂದುವರಿಕೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದಾಗ ನಮ್ಯತೆಯನ್ನು ಸಹ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಖಮೆನಿ ಅಗಾಧವಾದ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ರಾಜ್ಯ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ಹಲವು ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಮುಂದಾದರು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ರೆವಲ್ಯೂಷನರಿ ಗಾರ್ಡ್ ಕಾರ್ಪ್ಸ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಅರೆಸೇನಾ ವಿಭಾಗವಾದ ಬಸಿಜ್ (Basij), ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಸಮಿತಿಗಳು, ಮತ್ತು ಶಿಯಾ ಧಾರ್ಮಿಕ ಜಾಲಗಳ ವಿಸ್ತರಣೆ ಸೇರಿವೆ. ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಸಾರ್ವಭೌಮ ದೇಶವಾಗಿರುವ ಇರಾನ್‌ಗೆ ಇರುವ ನಿಷ್ಠೆಯು ಅವರ ಕಾರ್ಯಗಳ ಮತ್ತು ಅವರ ಅನುಯಾಯಿಗಳ ಮೂಲಾಧಾರವಾಗಿದೆ.
ಖಮೆನಿ, ಅವರ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸುವವರು, ಚುನಾಯಿತ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಯ ಸದಸ್ಯರು – ಇವರೆಲ್ಲರಿಗೂ ತಮ್ಮ ಆಡಳಿತ ಕುಸಿದರೆ, ತಮ್ಮ ಭವಿಷ್ಯವೂ ಅನಿಶ್ಚಿತವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಅರಿವಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ, ಅವರು ಸುಲಭವಾಗಿ ಶ್ವೇತಧ್ವಜ ಹಾರಿಸಿ ಇಸ್ರೇಲ್ ಅಥವಾ ಅಮೆರಿಕಕ್ಕೆ ಶರಣಾಗುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುವುದು ಕಷ್ಟ.
ಆದರೆ, ಆಂತರಿಕ ದಂಗೆ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯ ಒತ್ತಡಗಳೆರಡರ ಭಾರದಿಂದ ಆಡಳಿತವು ಕುಸಿದರೆ, ಮುಂದಿರುವ ಪರ್ಯಾಯ ಯಾವುದು ಎಂಬ ಗಂಭೀರ ಪ್ರಶ್ನೆ ಮೂಡುತ್ತದೆ.
ಷಾ ಮರು ಆಗಮನ ಸಾಧ್ಯವೇ?
ಅನೇಕ ಇರಾನಿಯನ್ನರು ಪ್ರಸ್ತುತ ಆಡಳಿತದ ಬಗ್ಗೆ ಅಸಮಾಧಾನ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ, ಆದರೆ ಅವರನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಒಂದುಗೂಡಿಸುವಂತಹ ಸಂಘಟಿತ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷ ಅಥವಾ ನಾಯಕತ್ವದ ಕೊರತೆಯಿದೆ.
ಹಿಂದಿನ ಷಾ ಅವರ ಮಗ ರಾಜಕುಮಾರ ರೆಜಾ ಪಹ್ಲವಿಯವರು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಗಳಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಕಳೆದ ಕೆಲವು ದಿನಗಳಿಂದ ‘ಎಕ್ಸ್’ (ಟ್ವಿಟ್ಟರ್) ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಇರಾನಿ ಸಹೋದರರೊಂದಿಗೆ ಸಂವಹನ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ, ಅವರ ತಂದೆಯ ಪದಚ್ಯುತಿಯ ನಂತರ ಅವರು ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಗಡಿಪಾರಾಗಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ಅಮೆರಿಕ ಮತ್ತು ಇಸ್ರೇಲ್, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಇಸ್ರೇಲಿ ಪ್ರಧಾನಿ ನೆತನ್ಯಾಹು ಅವರೊಂದಿಗಿನ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧದಿಂದ ಅವರು ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಒಂದು ವೇಳೆ ಅವರು ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಮರಳಿದರೆ – ಅದು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಮೆರಿಕದ ಸಹಾಯದ ಮೂಲಕ ಆಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ – ಆಗ ಅವರು ತಮ್ಮ ತಂದೆ ಎದುರಿಸಿದ ರಾಜಕೀಯ ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತತೆಯ (political legitimacy) ಅದೇ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗಬಹುದು.
ಭವಿಷ್ಯ ಏನನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ?
ಇರಾನ್‌ಗೆ ಎಂದಿಗೂ ಸುದೀರ್ಘ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಪರಂಪರೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. 20ನೇ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಕೆಲಕಾಲ ಉದಾರವಾದಿ ಚಿಂತನೆಗಳು ಮೂಡಿದರೂ, ಅವುಗಳನ್ನು ಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪ್ರಯತ್ನವೂ ಅರಾಜಕತೆಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿ, ಕೊನೆಗೆ ಮತ್ತೆ ನಿರಂಕುಶ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಮರಳುವಂತಾಯಿತು.
ಇದಲ್ಲದೆ, ಇರಾನ್ ತನ್ನ ಅಪಾರ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್ ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಸ್ಥಳದಿಂದಾಗಿ ಸದಾ ಬಾಹ್ಯ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿದೆ. ಅದರ ಜನಾಂಗೀಯ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯೂ ಆಂತರಿಕ ಒಡಕಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಶಿಯಾ ಪರ್ಷಿಯನ್ನರು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಅರ್ಧಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಇದ್ದರೂ, ದೇಶದಲ್ಲಿ ಕುರ್ಡ್‌ಗಳು, ಅಝಾರಿಸ್, ಬಲೂಚಿಗಳು ಮತ್ತು ಅರಬ್ಬರಂತಹ ಅನೇಕ ಸುನ್ನಿ ಜನಾಂಗೀಯ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಇವರೆಲ್ಲರಿಗೂ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಪ್ರತ್ಯೇಕತಾವಾದಿ ಆಸೆಗಳಿವೆ.
ಇರಾನ್ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ, ಅಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಬದಲು, ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೇ ದೇಶವನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಆಡಳಿತವು ಒಂದು ವೇಳೆ ಕುಸಿದರೆ, ಅಧಿಕಾರ ಸುಗಮವಾಗಿ ಬೇರೆಯವರಿಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರವಾಗುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಇರಾನ್ ಒಂದು ಸುಸಂಘಟಿತ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುವುದು ವಾಸ್ತವಕ್ಕೆ ದೂರವಾಗಬಹುದು.
ಇರಾನಿನ ಜನರಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೀಮಂತ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆ ಮತ್ತು ಹೆಮ್ಮೆಯ ಸಾಧನೆಗಳ ಇತಿಹಾಸವಿದೆ. ಅವರು ಅತ್ಯಂತ ಸೃಜನಶೀಲರೂ ಹೌದು. ತಮ್ಮ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ತಾವೇ ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಅವರಿಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಇದಕ್ಕೆ ಸ್ವಾರ್ಥವಿಲ್ಲದ ವಿದೇಶಿ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪರಹಿತ ವಾತಾವರಣ ಬೇಕು – ಇದು ಅವರಿಗೆ ಅಪರೂಪವಾಗಿ ಸಿಕ್ಕ ಅವಕಾಶವಾಗಿದೆ.
2 ಲಕ್ಷ ಇರಾಕಿಗಳ ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿದ್ದ ಅಮೆರಿಕ: ಈ ಯುದ್ಧದ ಇತಿಹಾಸ ಮರುಕಳಿಸದಿರಲಿ
