ಎನ್‌ಸಿಆರ್‌-ಎನ್‌ಆರ್‌ ವಿರೋಧಿ ಹೋರಾಟ ಸಂದರ್ಭದ 2020ರ ಫೆಬ್ರವರಿ ತಿಂಗಳು ಈಶಾನ್ಯ ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಗಲಭೆಗೆ ಐದು ವರ್ಷ ತುಂಬುತ್ತಿದ್ದು, ಹಿಂಸಾಚಾರ ಸಂಬಂಧ ದಾಖಲಾಗಿದ್ದ 120 ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಶೇ. 80 ರಷ್ಟು ಪ್ರಕರಣಗಳು ಖುಲಾಸೆ, ಬಹುತೇಕರ ಬಿಡುಗಡೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ ಎಂದು ‘clarionindia’ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ.
ಸೋಮವಾರ ಪ್ರಕಟವಾದ ವರದಿಯಲ್ಲಿ, ಬಿಬಿಸಿ ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಪತ್ರಕರ್ತ ಉಮನ್ ಪೊದ್ದಾರ್ 126 ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹಿಂಸಾಚಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ 758 ನೋಂದಾಯಿತ ಎಫ್‌ಐಆರ್‌ಗಳ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅವರು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಕೋಮು ಹಿಂಸಾಚಾರವು 53 ಜನರ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು. ಅವರಲ್ಲಿ 40 ಜನರು ಮುಸ್ಲಿಮರಾಗಿದ್ದರು. ಗಲಭೆಯಲ್ಲಿ ಹತ್ತಾರು ಸಾವಿರ ಜನರು ಗಾಯಗೊಂಡು, ಕೆಲವರು ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡರು.
ಮುಸ್ಲಿಂ ಕುಟುಂಬಗಳನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು ನಡೆದ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಹಿಂಸಾಚಾರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೆಹಲಿ ಪೊಲೀಸರು ಆರೋಪಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದ, ಆರೋಪಿಗಳ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದ್ದ ಆರೋಪವಿದೆ. ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ತನಿಖೆಯ ನಂತರವೂ, ಅವರು 20 ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ತಪ್ಪಿತಸ್ಥರೆಂದು ತೀರ್ಪು ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ. ವಿಚಿತ್ರವೆಂದರೆ, ಈ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ 12 ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ, ಆರೋಪಿಗಳೇ ತಪ್ಪೊಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.
ಏಪ್ರಿಲ್ 2024 ರಲ್ಲಿ, ದೆಹಲಿ ಪೊಲೀಸರು ದೆಹಲಿ ಗಲಭೆಯ ಬಗ್ಗೆ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಪ್ರಕರಣದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಿಳಿಸುವ ಸ್ಥಿತಿಗತಿ ವರದಿಯನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು.
ಪೊಲೀಸರ ಪ್ರಕಾರ, ತನಿಖೆ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ನಂತರ 38% (289) ತನಿಖೆಯಲ್ಲಿತ್ತು, 39% (296) ಪ್ರಕರಣಗಳು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿವೆ ಮತ್ತು 23% (173) ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ತೀರ್ಪು ನೀಡಲಾಗಿದೆ.
758 ಎಫ್‌ಐಆರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ, 62 ಪ್ರಕರಣಗಳು ಕೊಲೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದವು, ಇವುಗಳನ್ನು ಅಪರಾಧ ವಿಭಾಗವು ತನಿಖೆ ನಡೆಸಿತು. ಕೇವಲ ಒಂದು ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಆರೋಪಿ ತಪ್ಪಿತಸ್ಥನೆಂದು ಕಂಡುಬಂದರೆ, ನಾಲ್ವರು ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ಖುಲಾಸೆಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಇದಲ್ಲದೆ, 39 ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, 15 ಪ್ರಕರಣಗಳು ತನಿಖಾ ಹಂತದಲ್ಲಿವೆ.
ಖುಲಾಸೆಯ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಬಂದರೆ, 94 ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ಎಲ್ಲ ಆರೋಪಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದ್ದು, 16 ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಯು ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದೆ. (ಪೊಲೀಸ್ ತನಿಖೆಯ ನಂತರ ಈ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಿಲ್ಲ).
ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ಖುಲಾಸೆಗೊಳಿಸಿದ 106 ಪ್ರಕರಣಗಳ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
ಮೊದಲನೆಯದು, ಸುಮಾರು ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ, ಅಂದರೆ 49 ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ಷಿಗಳು ತಮ್ಮ ಹಿಂದಿನ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡರು. ಅಂದರೆ, ಸಾಕ್ಷಿ ಹೇಳುವಾಗ ಅವರು ಪೊಲೀಸರು ಮಂಡಿಸಿದ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲಿಲ್ಲ.
ಎರಡನೆಯ ಕಾರಣವೆಂದರೆ, ಸರಿಸುಮಾರು 60% (66) ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ, ಸಾಕ್ಷಿಗಳು ಸ್ವತಃ ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಾಗಿದ್ದರು. ವಿವಿಧ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ, ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಅವರ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹವೆಂದು ಕಂಡುಕೊಂಡಿಲ್ಲ.
ಈ ಕೆಲವು ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ, ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿರೋಧಾಭಾಸಗಳಿವೆ. ಅವರು ಸತ್ಯವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಅವರ ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ನಂಬಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಕಳವಳ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದವು.
ಗಣನೀಯ ವಿಳಂಬದ ನಂತರ ಪೊಲೀಸರು ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ ಪ್ರಕರಣಗಳೂ ಇದ್ದವು. ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅವರ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿತು, ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಗಲಭೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ತನಿಖೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ತಿಳಿದಿದ್ದರೆ, ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವಲ್ಲಿನ ವಿಳಂಬವು ಅನುಮಾನಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದೆ.
ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಸಾಕ್ಷಿ ಹೇಳುತ್ತಿರುವ ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಬೇರೆ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ನಿಯೋಜಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, ಅವರು ಬೇರೆಡೆ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಘಟನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಂತಹ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅವರ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಿಲ್ಲ.
ಆರೋಪಿಗಳ ಖುಲಾಸೆಗೆ ಇತರೆ ಕಾರಣಗಳು
ಸುಮಾರು 15% (16) ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ, ಪೊಲೀಸರು ತಮ್ಮ ತನಿಖೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವೀಡಿಯೊ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದರು. ಆದರೂ ಈ ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಹಾಜರುಪಡಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಅವುಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅವುಗಳನ್ನು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಿಲ್ಲ.
ಯಾವುದೇ ಸಾಕ್ಷಿಗಳು ಅಥವಾ ಪುರಾವೆಗಳಿಲ್ಲದ ಪ್ರಕರಣಗಳೂ ಇದ್ದವು. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಕೆಲವು ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ, ಸಾಕ್ಷಿಗಳು ತಮ್ಮ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು, ಪೊಲೀಸರ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹವಲ್ಲ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ವೀಡಿಯೊ ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸದಿರುವುದು ಮುಂತಾದ ಬಹು ಕಾರಣಗಳಿಂದಾಗಿ ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ಖುಲಾಸೆಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.
ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಮತ್ತೊಂದು ಮಹತ್ವದ ಅಂಶವನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದ್ದು, ಹಲವಾರು ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ, ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಪೊಲೀಸ್ ತನಿಖೆಯನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ಟೀಕಿಸಿತು. ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ಖುಲಾಸೆಗೊಳಿಸಿದ ಅಥವಾ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ 50 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ, ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಪೊಲೀಸ್ ತನಿಖೆ ಮತ್ತು ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಹೇಳಿಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಗಂಭೀರ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿತು.
ಕೆಲವು ತೀರ್ಪುಗಳಲ್ಲಿ, ನ್ಯಾಯಾಲಯವು “ಆರೋಪಣಾ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಸರಿಯಾದ ತನಿಖೆಯಿಲ್ಲದೆ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆ, ಸಾಕ್ಷಿಗಳ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಸುಳ್ಳಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತವೆ, ಪೂರ್ವಭಾವಿ ಕಲ್ಪನೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಜನರನ್ನು ಆರೋಪಿಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ” ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ.
ಒಂದು ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು, “ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಷನ್ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿನ ದೌರ್ಬಲ್ಯಗಳನ್ನು ಮರೆಮಾಚಲು, ಆರೋಪಿಗಳ ವಿರುದ್ಧದ ಆರೋಪಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಲು ಮಾತ್ರ ಹೊಸ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ” ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.
ಪೊಲೀಸರು ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ತಿರುಚಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಕಂಡುಕೊಂಡ ಒಂದು ಪ್ರಕರಣವೂ ಇತ್ತು. ನಿರಪರಾಧಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ಆರೋಪಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ವೀಡಿಯೊದ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಮಾತ್ರ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಮತ್ತೊಂದು ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ, ಆರೋಪಿಯನ್ನು ಖುಲಾಸೆಗೊಳಿಸುವಾಗ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ತನಿಖೆಯಲ್ಲಿನ ತೀವ್ರ ನ್ಯೂನತೆಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದೆ. “ಪ್ರಕರಣವು ಬಗೆಹರಿದಿದೆ ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಇಬ್ಬರು ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಸಾಕ್ಷಿಗಳಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ” ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ಹೇಳಿದರು.
ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ| ಹಿಜಾಬ್ ಧರಿಸಿದ 10 ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯರಿಗೆ ಬೋರ್ಡ್ ಪರೀಕ್ಷೆ ಬರೆಯಲು ನಿಷೇಧ
