ಬೆಂಗಳೂರು: ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣದ 13 ಗ್ರಾಮಗಳ ರೈತರು, ಕೈಗಾರಿಕಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ನೆಪದಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರವು ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಯನ್ನು “ಬಲವಂತವಾಗಿ” ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಕ್ರಮದ ವಿರುದ್ಧ 1,100 ದಿನಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಹೋರಾಟ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಈ ವಿವಾದದ ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡಿರುವ ರಾಜ್ಯ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನ ವಕೀಲರು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ವಕೀಲರ ಸಂಘದ (AILAJ) ಕರ್ನಾಟಕ ಘಟಕದ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯೂ ಆದ ಕ್ಲಿಫ್ಟನ್ ಡಿ’ ರೋಜಾರಿಯೋ ಅವರು, ಸರ್ಕಾರವು ಅಂತಿಮ ಅಧಿಸೂಚನೆ ಹೊರಡಿಸಿದ್ದಾಗಲೂ ಅದನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯುವ ಅಧಿಕಾರ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕಿದೆ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.
‘ದಿ ಹಿಂದೂ’ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ತಮ್ಮ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ, ರೋಜಾರಿಯೋ ಅವರು ಈ ಫಲವತ್ತಾದ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಯತ್ನವು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಗೇ ಗಂಭೀರ ಸವಾಲೊಡ್ಡಿದೆ ಎಂದು ಆತಂಕ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.
2022ರಲ್ಲಿ ಅಂದಿನ ಬಿಜೆಪಿಯ ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಸರ್ಕಾರವು ಉದ್ದೇಶಿತ ಹೈಟೆಕ್ ರಕ್ಷಣಾ ಮತ್ತು ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಾಗಿ 1,777 ಎಕರೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಅಧಿಸೂಚಿಸಿತು. ಈ ಅಧಿಸೂಚನೆ ಹೊರಬೀಳುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ರೈತರು ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕೈಬಿಡುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿ ಬೀದಿಗಿಳಿದರು. ಯಾವುದೇ ಪರಿಹಾರದ ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳು ಅಥವಾ ಭಾಗಶಃ ಸ್ವಾಧೀನದ ಭರವಸೆಗಳನ್ನು ರೈತರು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದರು. ಹಲವು ತಲೆಮಾರುಗಳಿಂದ ತಮ್ಮ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಜೀವನೋಪಾಯವನ್ನು ಪೋಷಿಸಿದ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಮುಂದುವರಿಸಲು ಮತ್ತು ಉಳಿಯಲು ರೈತರು ಬದ್ಧರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಈ ನಿರಂತರ ಹೋರಾಟವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಗಮನ ಸೆಳೆದಿದ್ದು, ಬಲವಂತದ ಭೂಸ್ವಾಧೀನದ ನೈತಿಕ ಮತ್ತು ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತತೆಯನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಚರ್ಚೆಗೆ ತಂದಿದೆ ಎಂದು ಕ್ಲಿಫ್ಟನ್ ಡಿ’ ರೋಜಾರಿಯೋ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಕಳೆದ ಒಂದು ತಿಂಗಳಿಂದ ಈ ಆಂದೋಲನವು ತೀವ್ರ ಸ್ವರೂಪ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಜೂನ್ 25ರಂದು ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿದ್ದ ‘ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಚಲೋ’ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ರಾಜ್ಯದ ವಿವಿಧ ರೈತ, ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಂಘಟನೆಗಳು, ದಲಿತ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ, ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಒಗ್ಗೂಡಿ ವ್ಯಾಪಕ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದವು. ಪ್ರತಿಭಟನಾಕಾರರನ್ನು ಚದುರಿಸಲು ಪೊಲೀಸ್ ಬಲವನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದರಿಂದ ‘ಸಂಯುಕ್ತ ಹೋರಾಟ-ಕರ್ನಾಟಕ’ದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಂದೋಲನವು ಇನ್ನಷ್ಟು ತೀವ್ರಗೊಂಡಿತು. ತೀವ್ರ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಿದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಜುಲೈ 4ರಂದು ಸಭೆ ಕರೆದು, ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು 10 ದಿನಗಳ ಸಮಯ ಕೋರಿದರು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಭೂಸ್ವಾಧೀನದಿಂದ ಹಿಂದೆ ಸರಿಯಲು ‘ಕಾನೂನು ಅಡೆತಡೆಗಳಿವೆ’ ಎಂದು ಅವರು ವಾದಿಸಿದರು. ಆದರೆ, ಈ ಹೇಳಿಕೆಯು ಸತ್ಯವನ್ನು ಮರೆಮಾಚುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಅಷ್ಟೇ ಎಂದು ವಕೀಲ ಕ್ಲಿಫ್ಟನ್ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.
ಭೂಸ್ವಾಧೀನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಏಕಪಕ್ಷೀಯವಾಗಿ ಹಿಂಪಡೆಯುವ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕಾರ ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ. ಆದರೂ, ರೈತರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳ ವಿನಂತಿಯನ್ನು ಗೌರವಿಸಿ, ಅವರ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ಬಲವಂತದ ಭೂಸ್ವಾಧೀನವು ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಆಡಳಿತದ ಒಂದು ಕುರುಹಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಾನವಿಲ್ಲ. ಇದೇ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ, 2013ರ ‘ನ್ಯಾಯಯುತ ಪರಿಹಾರ ಮತ್ತು ಭೂಸ್ವಾಧೀನ, ಪುನರ್ವಸತಿ ಮತ್ತು ಪುನರ್ವಸತಿ ಕಾಯ್ದೆ’ಯು ‘ತಿಳುವಳಿಕೆಯುಳ್ಳ ಸಮ್ಮತಿ’ (informed consent) ತತ್ವಕ್ಕೆ ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ಕೇಂದ್ರ ಸರಕಾರದ ಕಾನೂನಿನ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ‘ಕರ್ನಾಟಕ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾಯ್ದೆ, 1966’ (ಕೆಐಎಡಿಬಿ) ರಂತಹ ಅನೇಕ ಹಳೆಯ ರಾಜ್ಯ ಕಾನೂನುಗಳು ಇನ್ನೂ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿವೆ. ಈ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಜನರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅನಿಯಂತ್ರಿತವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ಹಳೆಯ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸುವಂತೆ ಹಲವಾರು ಬೇಡಿಕೆಗಳಿದ್ದರೂ, ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಆಸಕ್ತಿ ತೋರಿಸಿಲ್ಲ ಎಂದು ರೋಜಾರಿಯೋ ಅವರು ಅಸಮಾಧಾನ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ದೇವನಹಳ್ಳಿ ರೈತರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಇದೇ ಕೆಐಎಡಿಬಿ-1966ರ ಕಾಯ್ದೆಯಡಿ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾನೂನಿನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಎಕರೆ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಅಥವಾ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡಲು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭೂಮಿ ನಿರುಪಯುಕ್ತವಾಗಿ ಬಿದ್ದಿದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಲೆಕ್ಕವಿಲ್ಲದಷ್ಟು ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ. 2017ರ ಮಾರ್ಚ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಂಡ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯದ ಕುರಿತ ಭಾರತದ ಕಂಟ್ರೋಲರ್ ಮತ್ತು ಆಡಿಟರ್ ಜನರಲ್ (CAG) ವರದಿಯೂ ಇದನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸಿದೆ. ಬಲವಂತದ ಸ್ವಾಧೀನದ ವಿಪತ್ತುಗಳ ಸ್ವರೂಪವು ಬಹಿರಂಗಗೊಂಡಿದ್ದರೂ, ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಎಲ್ಲಾ ಭೂಮಿಗಳ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಯ ಸಮಗ್ರ ಪರಿಶೀಲನೆಯನ್ನು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ ಇನ್ನೂ ಕೈಗೊಂಡಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅವರು ಆರೋಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಅಂತಿಮ ಅಧಿಸೂಚನೆಯನ್ನು ಸರಕಾರವು ಹಿಂಪಡೆಯುವ ಅಧಿಕಾರ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ: ಕ್ಲಿಫ್ಟನ್
ಭೂಸ್ವಾಧೀನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ಅಂತಿಮ ಅಧಿಸೂಚನೆಯನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯುವ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರವೇನೆಂದರೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾಯ್ದೆ- 1966ರಲ್ಲೇ ಇದೆ ಎಂದು ಕ್ಲಿಫ್ಟನ್ ಡಿ’ ರೋಜಾರಿಯೋ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಈ ಕಾಯ್ದೆಯ ವಿಭಾಗ 4ರಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವೆಂದು ಭಾವಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಹಿಂದಿರುಗಿಸಲು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಜ್ಯವು ಏಕಪಕ್ಷೀಯವಾಗಿ ಭೂಸ್ವಾಧೀನದಿಂದ ಹಿಂಪಡೆಯಬಹುದು ಎಂಬುದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಿಂದಲೂ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಕಾನೂನು ತತ್ವವಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯ ಹೈಕೋರ್ಟ್ Thomas Patrao Since Deceased by his LR and Anr. vs. State of Karnataka, 2005ರ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ, 1966ರ ಕಾಯ್ದೆಯಡಿ ಅಧಿಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ಹೊರಡಿಸಿದ ನಂತರವೂ, ಭೂಮಿ ವಶಕ್ಕೆ ಪಡೆಯುವ ಮೊದಲು ಅವುಗಳನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅಧಿಕಾರವಿದೆ ಎಂದು ತೀರ್ಪು ನೀಡಿತ್ತು. ಅಂದರೆ, ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ಭೂಸ್ವಾಧೀನ ಅಧಿಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸರ್ಕಾರ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನದಿಂದ ಹಿಂಪಡೆಯಬಹುದು ಎಂಬುದು ನಿರ್ವಿವಾದ ಎಂದು ಕ್ಲಿಫ್ಟನ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರ ನಡೆಸಿದ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪಕ್ಷಗಳು ಇದನ್ನು ಈ ಹಿಂದೆಯೂ ಚಲಾಯಿಸಿರುವ ಅಧಿಕಾರವಾಗಿದೆ. ರೈತರ ಪ್ರತಿರೋಧ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ನೂರಾರು ಎಕರೆ ಭೂಮಿಯ ಅಧಿಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸಮಯ ಕೇಳಲು ಯಾವುದೇ ನ್ಯಾಯಯುತ ಕಾರಣವಿಲ್ಲ. ಅವರು ತಕ್ಷಣ ದೇವನಹಳ್ಳಿಯ ರೈತರ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಆಲಿಸಿ, ಭೂಸ್ವಾಧೀನವನ್ನು ಕೈಬಿಡಬೇಕು. ಇಲ್ಲವಾದರೆ, ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯದ ಬಗೆಗಿನ ಅವರ ಮಾತುಗಳು ಕೇವಲ ಬಾಯಿಮಾತಾಗಿ ಉಳಿಯುತ್ತವೆ ಎಂದು ಕ್ಲಿಫ್ಟನ್ ಆರೋಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ದೇವನಹಳ್ಳಿ| ಹಠಾತ್ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ಭೂಸ್ವಾಧೀನ ‘ಪರ’ ಗುಂಪು; ‘ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಾಯೋಜಿತ’ ಎಂದ ರೈತರು?
