ಗುವಾಹಟಿ: ಮಣಿಪುರದಲ್ಲಿ ಕಳೆದ 2023ರ ಮೇ ತಿಂಗಳಿನಿಂದ ಭುಗಿಲೆದ್ದ ಜನಾಂಗೀಯ ಸಂಘರ್ಷಕ್ಕೆ ಪರಿಹಾರ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ನಿಲುವು ಮತ್ತು ಪಾತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ಥಳೀಯರಲ್ಲಿ ಅನುಮಾನಗಳು ಹೆಚ್ಚಿರುವ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ, ಕಣಿವೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಕನಿಷ್ಠ ಆರು ಪ್ರಮುಖ ಬಂಡುಕೋರ ಗುಂಪುಗಳು ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 13ರ ನಿಗದಿತ ಮಣಿಪುರ ಭೇಟಿಗೆ ‘ಬಹಿಷ್ಕಾರ’ದ ಕರೆಯನ್ನು ನೀಡಿವೆ. ಇದಕ್ಕೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ, ಬೆಟ್ಟದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರಭಾವಿ ಕುಕಿ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಒಕ್ಕೂಟವಾದ ಕುಕಿ-ಝೋ ಕೌನ್ಸಿಲ್ (KZC) ಪ್ರಧಾನಿ ಭೇಟಿಯನ್ನು ‘ಅಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ’ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿ ಸ್ವಾಗತಿಸಿದೆ.
ಬಂಡುಕೋರ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಬಹಿಷ್ಕಾರದ ಕರೆ
ಇಲ್ಲಿನ ಮಾಧ್ಯಮ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಇ-ಮೇಲ್ ಮೂಲಕ ಕಳುಹಿಸಿದ ಹೇಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ಆರು ಪ್ರಮುಖ ಬಂಡುಕೋರ ಗುಂಪುಗಳ ಒಕ್ಕೂಟವಾದ ‘ಕೋ-ಆರ್ಡಿನೇಷನ್ ಕಮಿಟಿ’ (CorCom), ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿಯವರು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಆಗಮಿಸುವ ಸಮಯದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಅವರು ನಿರ್ಗಮಿಸುವವರೆಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ‘ಬಂದ್’ಗೆ ಕರೆ ನೀಡಿದೆ.
ಈ ಹೇಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ಕಳೆದ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಹಿಂಸಾಚಾರಕ್ಕೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತೆ ಮತ್ತು ಅಸಮರ್ಥತೆಯೇ ನೇರ ಕಾರಣ ಎಂದು ಕಾರ್‌ಕಾಂ ನೇರವಾಗಿ ಆರೋಪಿಸಿದೆ.
ಇದಲ್ಲದೆ, ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವ ಬದಲು, ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಮಣಿಪುರವನ್ನು ‘ಭಾರತದ ಮುಖ್ಯಭೂಮಿಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆ’ಯ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವಿರುವ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲು ಹುನ್ನಾರ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಗಂಭೀರ ಆರೋಪ ಮಾಡಿದೆ. ಕಾರ್‌ಕಾಂ ಒಕ್ಕೂಟದಲ್ಲಿ ಕಂಗ್ಲೇಪಾಕ್ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ (KCP), ಕಂಗ್ಲೇಯ್ ಯಾವೋಲ್ ಕನ್ನಾ ಲುಪ್ (KYKL), ಪೀಪಲ್ಸ್ ರೆವಲ್ಯೂಷನರಿ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಕಂಗ್ಲೇಪಾಕ್ (PREPAK) ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಲಿಬರೇಷನ್ ಫ್ರಂಟ್ (UNLF) ಹಾಗೂ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಲಿಬರೇಷನ್ ಆರ್ಮಿ (PLA) ಯ ರಾಜಕೀಯ ವಿಭಾಗದ ಬಣಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಈ ಹಿಂದೆ 2022ರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ, 2018 ಮತ್ತು 2019ರಲ್ಲೂ ಈ ಒಕ್ಕೂಟವು ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ ಭೇಟಿಗೆ ಬಹಿಷ್ಕಾರದ ಕರೆ ನೀಡಿತ್ತು. ಇದು ಮಣಿಪುರದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಕುರಿತು ಕಣಿವೆ ಮೂಲದ ಸಂಘಟನೆಗಳ ತೀವ್ರ ಅಸಮಾಧಾನವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
ಕುಕಿ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಪ್ರಭಾವಿ ವೇದಿಕೆ ಸ್ವಾಗತ
ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನಿಯವರ ಮೊದಲ ಭೇಟಿಯನ್ನು ಕುಕಿ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಪ್ರಭಾವಿ ವೇದಿಕೆ ಭಾವನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಸ್ವಾಗತಿಸಿದೆ. ಹಿಂಸಾಚಾರ ಪ್ರಾರಂಭವಾದಾಗಿನಿಂದ ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ ಮಣಿಪುರಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಹಿಂದೆಯೂ ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜದ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷಗಳಿಂದ ಪುನರಾವರ್ತಿತ ಮನವಿಗಳು ಇದ್ದರೂ, ಪ್ರಧಾನಿ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿರಲಿಲ್ಲ. ಕುಕಿ-ಝೋ ಕೌನ್ಸಿಲ್ (KZC), ಪ್ರಧಾನಿಯವರ ಈ ಭೇಟಿಯನ್ನು ‘ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮತ್ತು ಅಪೂರ್ವ’ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದೆ. ಸುಮಾರು ನಾಲ್ಕು ದಶಕಗಳ ನಂತರ ಓರ್ವ ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಧಾನಿ ಕುಕಿ ಸಮುದಾಯದ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವಿರುವ ಚುರಾಚಂದಪುರ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಿರುವುದು ಇದೇ ಮೊದಲು ಎಂದು ಕೆಝೆಡ್‌ಸಿ ನಾಯಕರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಧಾನಿ ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿಯವರು 1971ರಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದರು.
ಕುಕಿ ಸಮುದಾಯವು ಮಣಿಪುರದಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬೇರ್ಪಟ್ಟು, ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನದ ಆರ್ಟಿಕಲ್ 239ಎ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಸಕಾಂಗದೊಂದಿಗೆ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಆಡಳಿತಕ್ಕಾಗಿ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಬೇಡಿಕೆ ಇಡುತ್ತಿದೆ. “ನಮ್ಮ ನೋವು ಮತ್ತು ಆಕಾಂಕ್ಷೆಗಳಿಗೆ ಮಾನ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತಾರೆ ಎಂಬ ವಿಶ್ವಾಸ ನಮಗಿದೆ. ನಮ್ಮ ಗಾಯಗಳನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸಲು, ನಮ್ಮ ಘನತೆಯನ್ನು ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಮತ್ತು ಕುಕಿ-ಝೋ ಜನರ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ನಿಮ್ಮ ನಾಯಕತ್ವದಲ್ಲಿ ನಾವು ನಂಬಿಕೆ ಇಟ್ಟಿದ್ದೇವೆ” ಎಂದು ಕೆಝೆಡ್‌ಸಿ ಹೇಳಿದೆ. ಇದು ಕುಕಿ ಸಮುದಾಯದ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಆಶಯಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.
2023ರ ಮಣಿಪುರದ ಜನಾಂಗೀಯ ಸಂಘರ್ಷ
ಮಣಿಪುರದಲ್ಲಿ 2023ರ ಮೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಭುಗಿಲೆದ್ದ ಹಿಂಸಾಚಾರವು ಕೇವಲ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಘಟನೆಯ ಪರಿಣಾಮವಲ್ಲ. ಇದು ದಶಕಗಳಿಂದ ಬೇರೂರಿರುವ ಜನಾಂಗೀಯ, ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ವೈರುಧ್ಯಗಳ ಸಂಕೀರ್ಣ ಸಮ್ಮಿಶ್ರಣದ ಫಲವಾಗಿದೆ. ಈ ಸಂಘರ್ಷದ ಮೂಲ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಹೀಗೆ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಬಹುದು:
ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡದ ಸ್ಥಾನಮಾನದ ಬೇಡಿಕೆ: ಮಣಿಪುರದ ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತ ಮೈತೇಯಿ ಸಮುದಾಯವು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡದ ಸ್ಥಾನಮಾನಕ್ಕಾಗಿ (ST status) ಬೇಡಿಕೆ ಇಟ್ಟಿತು. ಇದರ ವಿರುದ್ಧ ಕುಕಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳು ತೀವ್ರ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದವು. ಈ ಸ್ಥಾನಮಾನ ದೊರೆತರೆ ಮೈತೇಯಿಗಳು ಬುಡಕಟ್ಟು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಭೂಮಿ ಖರೀದಿಸುವಂತಾಗುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದ ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಅಳಿದುಹೋಗಬಹುದು ಎಂದು ಕುಕಿ ಸಮುದಾಯ ಆತಂಕ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿತು.
2023ರ ಏಪ್ರಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಣಿಪುರ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮೈತೇಯಿಗಳಿಗೆ ST ಸ್ಥಾನಮಾನ ನೀಡುವ ಬಗ್ಗೆ ಪರಿಗಣಿಸುವಂತೆ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿದ ನಂತರ ಈ ವಿರೋಧ ತೀವ್ರಗೊಂಡಿತು.
ಭೂಮಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಂಘರ್ಷಗಳು: ಕಣಿವೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಮೈತೇಯಿ ಸಮುದಾಯದವರು ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಸಾಂದ್ರತೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ರಾಜ್ಯದ ಶೇ.90ರಷ್ಟು ಭೌಗೋಳಿಕ ಪ್ರದೇಶವು ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿ ಕುಕಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯದವರು ವಾಸಿಸುತ್ತಾರೆ. ಬುಡಕಟ್ಟು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬುಡಕಟ್ಟೇತರರು ಭೂಮಿ ಖರೀದಿಸುವುದನ್ನು ಕಾನೂನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾನೂನುಗಳಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಕ್ರಮ ಒತ್ತುವರಿ ಆರೋಪಗಳು ದಶಕಗಳಿಂದ ಜನಾಂಗೀಯ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿವೆ.
ನಾರ್ಕೊ-ಟೆರರಿಸಂ ಮತ್ತು ಅಕ್ರಮ ವಲಸೆ: ಕುಕಿ ಸಮುದಾಯವು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಆಡಳಿತದ ಬೇಡಿಕೆ ಇಟ್ಟರೆ, ಮೈತೇಯಿಗಳು ‘ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನೋಂದಣಿ ಪಟ್ಟಿ’ (NRC) ಯನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿ, ನೆರೆಯ ಮ್ಯಾನ್ಮಾರ್‌ನಿಂದ ಬರುವ ‘ಅಕ್ರಮ ಚಿನ್-ಕುಕಿ ವಲಸಿಗರು’ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವವರನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಬೇಕು ಎಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಅಕ್ರಮ ವಲಸಿಗರು ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡು ಗಾಂಜಾ ಮತ್ತು ಅಫೀಮು ಬೆಳೆಸುವ ಮೂಲಕ ‘ನಾರ್ಕೊ-ಟೆರರಿಸಂ’ನಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಮೈತೇಯಿಗಳು ಆರೋಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸರ್ಕಾರದ ಅಕ್ರಮ ಗಸಗಸೆ ಕೃಷಿ ನಾಶದ ಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಬುಡಕಟ್ಟು ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಅಕ್ರಮ ಒತ್ತುವರಿಗಳನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಜನಾಂಗೀಯ ಸಮುದಾಯಗಳ ನಡುವಿನ ಬಿರುಕುಗಳನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದವು.
ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವೈಫಲ್ಯಗಳು: ಮಣಿಪುರವು ಫೆಬ್ರವರಿಯಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿದೆ. ಈ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತದ ವೈಫಲ್ಯಗಳು, ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳ ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯ ಕೊರತೆ ಮತ್ತು ಭದ್ರತಾ ಪಡೆಗಳ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತೆ ಎಂಬ ಆರೋಪಗಳು ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ಉಲ್ಬಣಗೊಳಿಸಿದವು.
ಈ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಶಗಳು ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಬೆರೆತು, ಬಹುತೇಕ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಮಣಿಪುರದಲ್ಲಿ ಜನಾಂಗೀಯ ಹಿಂಸಾಚಾರ ಮತ್ತು ಅಸ್ಥಿರತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ. ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿಯವರ ಈ ಭೇಟಿಯು ಸಂಘರ್ಷಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸ್ಪಷ್ಟ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆಯೇ, ಅಥವಾ ಕೇವಲ ಸಾಂಕೇತಿಕವಾಗಿ ಉಳಿಯುತ್ತದೆಯೇ ಎಂಬುದನ್ನು ಕಾದು ನೋಡಬೇಕಿದೆ.
ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿ ಜೈಲು ಘರ್ಷಣೆ: 15,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕೈದಿಗಳ ಪರಾರಿ, ಮೂವರು ಸಾವು
