ಮುಂಬೈ: ಸುಮಾರು 17 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಆರು ಜನರ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದ್ದ 2008ರ ಮಾಲೆಗಾಂವ್ ಸ್ಫೋಟ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಮುಖ ಆರೋಪಿಗಳಾಗಿದ್ದ ಮಾಜಿ ಬಿಜೆಪಿ ಸಂಸದೆ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಸಿಂಗ್ ಠಾಕೂರ್ ಮತ್ತು ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಕರ್ನಲ್ ಪ್ರಸಾದ್ ಪುರೋಹಿತ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ಏಳು ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ವಿಶೇಷ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಖುಲಾಸೆಗೊಳಿಸಿದೆ. ಗುರುವಾರ ತೀರ್ಪು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ವಿಶೇಷ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು, ಆರೋಪಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಯಾವುದೇ “ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಮತ್ತು ಬಲವಾದ ಸಾಕ್ಷ್ಯ” ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳಿದರು. ಈ ಪ್ರಕರಣದ ತನಿಖೆ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಣೆಯು ಹಲವಾರು ಲೋಪದೋಷಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು, ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಷನ್ ತನ್ನ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಸಮಂಜಸವಾದ ಸಂದೇಹವನ್ನು ಮೀರಿ ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಲು ವಿಫಲವಾಗಿದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದೆ.
ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ತನ್ನ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ, “ಯಾವುದೇ ಧರ್ಮ ಹಿಂಸೆಯನ್ನು ಕಲಿಸುವುದಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದು, “ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಧರ್ಮವಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಒತ್ತಿಹೇಳಿದೆ. ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಕೇವಲ ಗ್ರಹಿಕೆ ಅಥವಾ ಅನುಮಾನದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಯಾರನ್ನೂ ಶಿಕ್ಷಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, ಇದಕ್ಕೆ ಬಲವಾದ ಪುರಾವೆಗಳು ಅಗತ್ಯ ಎಂದು ಕೂಡ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ಹೇಳಿದರು. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತನಿಖಾ ಸಂಸ್ಥೆ (NIA) ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ಆಲಿಸಲು ನಿಯೋಜಿಸಲಾದ ವಿಶೇಷ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶ ಎ.ಕೆ. ಲಾಹೋಟಿ, ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಷನ್ ಪ್ರಕರಣ ಮತ್ತು ನಡೆಸಿದ ತನಿಖೆಯಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ಲೋಪದೋಷಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದರು. ಈ ಲೋಪದೋಷಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ, ಕೇವಲ ಸಂದೇಹದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಶಿಕ್ಷಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲವೆಂದು ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ತೀರ್ಮಾನಿಸಿತು.
ಪ್ರಕರಣದ ವಿವರ
ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 29, 2008ರಂದು, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ನಾಸಿಕ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮಾಲೆಗಾಂವ್ ಪಟ್ಟಣದ ಮಸೀದಿಯೊಂದರ ಬಳಿ ಸ್ಫೋಟ ಸಂಭವಿಸಿತ್ತು. ಮುಂಬೈನಿಂದ ಸುಮಾರು 200 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಈ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಮೋಟರ್‌ಸೈಕಲ್‌ಗೆ ಜೋಡಿಸಲಾದ ಸ್ಫೋಟಕ ಸಾಧನವು ಸ್ಫೋಟಗೊಂಡು ಆರು ಜನರು ಮೃತಪಟ್ಟು, 101 ಜನರು ಗಾಯಗೊಂಡಿದ್ದರು. ಈ ಸ್ಫೋಟವನ್ನು ಬಲಪಂಥೀಯ ಉಗ್ರಗಾಮಿಗಳು ಸಂಘಟಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಷನ್ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಠಾಕೂರ್ ಮತ್ತು ಪುರೋಹಿತ್ ಜೊತೆಗೆ ಮೇಜರ್ ರಮೇಶ್ ಉಪಾಧ್ಯಾಯ (ನಿವೃತ್ತ), ಅಜಯ್ ರಹಿರ್ಕರ್, ಸುಧಾಕರ್ ದ್ವಿವೇದಿ, ಸುಧಾಕರ್ ಚತುರ್ವೇದಿ ಮತ್ತು ಸಮೀರ್ ಕುಲಕರ್ಣಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಒಟ್ಟು ಏಳು ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.
ಪ್ರಕರಣದ ತನಿಖೆಯನ್ನು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ಭಯೋತ್ಪಾದನಾ ನಿಗ್ರಹ ದಳ (ATS) ನಡೆಸಿತು. ATS, ‘ಅಭಿನವ್ ಭಾರತ್’ ಎಂಬ ಬಲಪಂಥೀಯ ಉಗ್ರಗಾಮಿ ಗುಂಪಿನ ಸದಸ್ಯರ ಮೇಲೆ ಆರೋಪ ಹೊರಿಸಿತ್ತು. ನಂತರ, ತನಿಖೆಯನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತನಿಖಾ ಸಂಸ್ಥೆ (NIA) ಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು. NIA ತನಿಖೆಯು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಠಾಕೂರ್‌ಗೆ ಕ್ಲೀನ್ ಚಿಟ್ ನೀಡಿತ್ತು, ಆದರೆ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಅವರ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರಥಮ ದೃಷ್ಟಿಯ ಸಾಕ್ಷ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿತ್ತು. ಇದಾದ ನಂತರ ವಿಚಾರಣೆ ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ತನಿಖೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲಾದ ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಾಲಯ, ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಷನ್‌ನ ವಾದಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ವಿರೋಧಾಭಾಸಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿತು.
ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಪ್ರಕಾರ, ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಷನ್ ಪ್ರಮುಖ ಆರೋಪಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ, ಸ್ಫೋಟದಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದ ಮೋಟರ್‌ಬೈಕ್ ಠಾಕೂರ್ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನೋಂದಣಿಯಾಗಿತ್ತು ಎಂಬುದು ಸಾಬೀತಾಗಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲದೆ, ಬೈಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿದ ಬಾಂಬ್‌ನಿಂದ ಸ್ಫೋಟ ಸಂಭವಿಸಿತು ಎಂಬ ಆರೋಪವನ್ನು ಕೂಡ ದೃಢಪಡಿಸಲು ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಷನ್ ವಿಫಲವಾಗಿದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ. ತೀರ್ಪು ಪ್ರಕಟವಾಗುವ ಮೊದಲು, ಜಾಮೀನಿನ ಮೇಲೆ ಇದ್ದ ಏಳು ಆರೋಪಿಗಳು, ದಕ್ಷಿಣ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿರುವ ಸೆಷನ್ಸ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ಅಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ತೀರ್ಪು ಓದುವಾಗ, ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು, ಕೇವಲ ಅನುಮಾನವು ನಿಜವಾದ ಪುರಾವೆಯ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳಿದರು. ಯಾವುದೇ ಸಾಕ್ಷ್ಯ ಇಲ್ಲದೇ ಇರುವುದರಿಂದ ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ಶಿಕ್ಷಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲವೆಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಪುನರುಚ್ಚರಿಸಿತು.
ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಷನ್ ವಾದ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ
ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಷನ್, ತಮ್ಮ ಅಂತಿಮ ವಾದದಲ್ಲಿ, ಮಲೇಗಾಂವ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಫೋಟ ಸಂಭವಿಸಿದ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ವಿವರಿಸಿತ್ತು. ಇದು ಮುಸ್ಲಿಂ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಿರುವ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿ ಸ್ಫೋಟ ನಡೆಸಿ ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಮುದಾಯದ ಒಂದು ವರ್ಗವನ್ನು ಭಯಭೀತಗೊಳಿಸುವುದು, ಅಗತ್ಯ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸುವುದು, ಕೋಮು ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದು ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯದ ಆಂತರಿಕ ಭದ್ರತೆಗೆ ಬೆದರಿಕೆ ಹಾಕುವುದು ಸಂಚುಕೋರರ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು NIA ವಾದಿಸಿತ್ತು. ಪವಿತ್ರ ರಂಜಾನ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ, ನವರಾತ್ರಿ ಹಬ್ಬದ ಮೊದಲು ಸ್ಫೋಟ ಸಂಭವಿಸಿತು ಎಂದು NIA ಒತ್ತಿಹೇಳಿತ್ತು. ಇದು ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಭಯವನ್ನು ಮೂಡಿಸುವ ಆರೋಪಿಗಳ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಅದು ಹೇಳಿಕೊಂಡಿತ್ತು.
ಆರೋಪಗಳಲ್ಲಿ ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ (ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ) ಕಾಯ್ದೆ (UAPA) ಯ ನಿಬಂಧನೆಗಳಾದ ಸೆಕ್ಷನ್‌ಗಳು 16 (ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಕೃತ್ಯ ಎಸಗುವುದು) ಮತ್ತು 18 (ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಕೃತ್ಯ ಎಸಗಲು ಸಂಚು ರೂಪಿಸುವುದು), ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ದಂಡ ಸಂಹಿತೆಯ ವಿವಿಧ ಸೆಕ್ಷನ್‌ಗಳು, ಅವುಗಳೆಂದರೆ 120 (b) (ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಸಂಚು), 302 (ಕೊಲೆ), 307 (ಕೊಲೆಗೆ ಯತ್ನ), 324 (ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತವಾಗಿ ಗಾಯಗೊಳಿಸುವುದು) ಮತ್ತು 153 (a) (ಎರಡು ಧಾರ್ಮಿಕ ಗುಂಪುಗಳ ನಡುವೆ ದ್ವೇಷವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು) ಸೇರಿದ್ದವು. ಆದರೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯ, ಪ್ರಕರಣಕ್ಕೆ UAPA ಯ ನಿಬಂಧನೆಗಳು ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿತು.
ವಿಚಾರಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಷನ್ ಒಟ್ಟು 323 ಸಾಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿತ್ತು, ಆದರೆ ಅವರಲ್ಲಿ 37 ಜನರು ಪ್ರತಿಕೂಲವಾದರು, ಅಂದರೆ ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಷನ್‌ಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಿದರು. “ಒಟ್ಟಾರೆ ಸಾಕ್ಷ್ಯವು ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ಅಪರಾಧಿಗಳೆಂದು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಮೂಡಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಲು ಯಾವುದೇ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಮತ್ತು ಬಲವಾದ ಸಾಕ್ಷ್ಯವಿಲ್ಲ” ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳಿದರು. ಈ ತೀರ್ಪಿನ ನಂತರ, ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿದ್ದ ಆರೋಪಿಗಳು ನಿರಾಳರಾಗಿ ನಗುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ಹಾಗೂ ತಮ್ಮ ವಕೀಲರಿಗೆ ಧನ್ಯವಾದಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಿದರು. ಯಾವುದೇ ಆರೋಪವು ಬಲವಾದ ಪುರಾವೆಗಳಿಲ್ಲದೆ ನಿಲ್ಲುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಒತ್ತಿಹೇಳಿದೆ.
ದೀರ್ಘ ಕಾಲದ ಕಾನೂನು ಹೋರಾಟದ ಅಂತ್ಯ
2018 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ವಿಚಾರಣೆ, ಈ ವರ್ಷ ಏಪ್ರಿಲ್ 19 ರಂದು ಮುಕ್ತಾಯಗೊಂಡಿತ್ತು. ಈ ಪ್ರಕರಣವು ಹಲವಾರು ತಿರುವುಗಳನ್ನು ಕಂಡಿತ್ತು, ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ATS, ನಂತರ NIA, ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ಷಿಗಳ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿವಾದಗಳ ನಡುವೆ ಸುದೀರ್ಘ ಕಾನೂನು ಹೋರಾಟ ನಡೆಯಿತು. ಈ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಆರೋಪಿಗಳಾಗಿದ್ದ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಠಾಕೂರ್, ನಂತರ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿ ಸಂಸದೆಯಾಗಿಯೂ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದ್ದರು. ಈ ತೀರ್ಪು, ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾನೂನು ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ತೆರೆ ಎಳೆದಿದೆ. ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಕಾನೂನಿನ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿದು, ಕೇವಲ ಆರೋಪಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಶಿಕ್ಷಿಸಲಾಗದು ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ. ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಈ ನಿರ್ಧಾರವು, ಭಾರತೀಯ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಿದೆ.
ಧರ್ಮಸ್ಥಳ: ಮುಂದುವರಿದ ಶವ ಶೋಧ: ಇಂದು ಪಾಯಿಂಟ್ ನಂಬರ್ 6ರಿಂದ ಮಣ್ಣು ಅಗೆತ
