ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿರುವ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ವಿಸ್ತಾ ಯೋಜನೆಯು (ಇನ್ನೊಂದು ಸಂಸತ್ ಭವನದ ಸಹಿತ ಹಲವು ಕಟ್ಟಡಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ) ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆತಂಕದ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಜನರ ಬೌದ್ಧಿಕ ಮತ್ತು ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಕಾಳಜಿಗಳು ಮೌನಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿದ್ದು, ಮಾಧ್ಯಮದ ಅಸಡ್ಡೆ ಮತ್ತು ಮೌನವೂ ಈ ಅಪ್ರಯೋಜಕ ಯೋಜನೆಯ ಬೆಂಬಲಕ್ಕೆ ನಿಂತಿವೆ.
ಈ ಪರಿಮಾಣದ ಒಂದು ಘಟನೆಯು ಹಲವು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಟಿವಿ ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪ್ರೈಮ್ ಟೈಮ್ ಅನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಯೋಜನೆಗೆ ಇರುವ ಪ್ರತಿರೋಧವನ್ನು ಗೌಣ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.
ತಾಂತ್ರಿಕ ಅಂಶಗಳ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್‌ನ ಗ್ರೀನ್ ಸಿಗ್ನಲ್ ಪಡೆದ ಈ ಯೋಜನೆಯು ಕೇವಲ ಒಂದು ಹೊಸ ಸಂಸತ್ ಭವನ ನಿರ್ಮಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಿಮೀತವಾಗಿಲ್ಲ. ಇದು ದೆಹಲಿಯ ಹೃದಯವನ್ನು (Lutyen’s Delhi) ಆಮೂಲಾಗ್ರವಾಗಿ ಬದಲಿಸಲು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದೆ, ನಮ್ಮ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆಮ್ಮೆ ಎನಿಸಿದ ಭಾಗ ಧ್ವಂಸವಾಗುವಂತಹ ವಿಸ್ತಾರಗಳು ಮತ್ತು ಚೆಲ್ಲಾಪಿಲ್ಲಿಯಿಲ್ಲದ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಈ ಯೋಜನೆ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ಚುನಾಯಿತ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಮರುರೂಪಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಅಧಿಕಾರವಿದೆ ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಸಂದೇಹವಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಜನಾದೇಶದೊಂದಿಗೆ ಸಮೀಕರಿಸಬಹುದೇ? ಭಾರತದ ಜನರು, ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆಡಳಿತ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವಾಗ, ತಮ್ಮ ರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜಧಾನಿಯ ಈ ಸ್ಮಾರಕ ವಿರೂಪತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅವರಿಗೆ ತಿಳಿದಿತ್ತೇ? ಸಹಜವಾಗಿ, 75 ವರ್ಷಗಳ ಸ್ವಾತಂತ್ರ‍್ಯವನ್ನು ಆಚರಿಸುವಾಗ ದೇಶವು ಹೊಸ ಸಂಸತ್ತಿನ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು ಎಂಬ ಕಲ್ಪನೆಯು ಸಾಕಷ್ಟು ಬಲ ಮತ್ತು ತರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಆದರೆ, ಸೆಂಟ್ರಲ್ ವಿಸ್ತಾ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿರುವ ವಿನಾಶಕಾರಿ ಸರಣಿಯು ಸೃಷ್ಟಿಯ ಸಂತೋಷವನ್ನು ಮರೆಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಹಲವಾರು ಸಚಿವಾಲಯಗಳನ್ನು ಏಳು ಅಂತಸ್ತಿನ ಕಟ್ಟಡಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂಬುದು ಈಗ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಬೃಹತ್ ಕಟ್ಟಡ ಸಂಕೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದಿನ ಕೆಲವು ಸಾವಿರ ಜನರು ಒಮ್ಮುಖವಾಗುವುದರಿಂದ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಪರಿಸರೀಯ ಪರಿಣಾಮ ಏನು?
ಕಚೇರಿಗಳ ಸ್ಥಳಾಂತರದ ಜೊತೆಗೆ, ಭವನವು ಈಗ ಜನಪಥ್ ಮತ್ತು ಪಕ್ಕದ ರಸ್ತೆಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಲಿದೆ. ಅಲ್ಲಿನ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಉರುಳಿಸುವಿಕೆಯು ಅಪಾರ ಪ್ರಮಾಣದ ಭಗ್ನಾವಶೇಷ ಮತ್ತು ಧೂಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿ ಅಪಾರ ಪರಿಸರ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಪಾರ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಸ್ವಯಂ-ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಈ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಕಲ್ಲುಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಮುರಿದ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಅನ್ನು ಎಲ್ಲಿ ಎಸೆಯಲಾಗುವುದು? ಅಂತಹ ಅಗಾಧವಾದ ಭೂಕುಸಿತದ ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಯಾವುವು? ಈ ಅಂಶಗಳನ್ನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡಲಾಗಿದೆಯೇ?
ಈ ಪ್ರಮುಖ ನಿರ್ಧಾರದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವೆಚ್ಚ-ಲಾಭದ ತರ್ಕವು ಅದರ ಸಮರ್ಥನೆಯನ್ನು ಪ್ರಶಂಸಿಸಲು ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ಪರಿಸರ ಸಚಿವಾಲಯದ ತಜ್ಞರ ಸಮಿತಿಯು ಕೇಂದ್ರ ಲೋಕೋಪಯೋಗಿ ಇಲಾಖೆಗೆ ಉರುಳಿಸುವ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ವರದಿ ನೀಡಲು ಕೇಳಿದೆ.
ಉರುಳಿಸಲು ಗುರುತಿಸಲಾದ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಲೆಗಳ ಕೇಂದ್ರ, ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಭವನ, ಕೃಷಿಭವನ, ವಿಜ್ಞಾನ ಭವನ, ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರ ನಿವಾಸ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ, ಜವಾಹರ್ ಭವನ, ನಿರ್ಮಾಣ್ ಭವನ, ಉದ್ಯೋಗ ಭವನ, ರಕ್ಷಾ ಭವನ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದಾಖಲೆಗಳ ಕಟ್ಟಡಗಳು. ನೆಲಸಮ ಮಾಡಬೇಕಾದ ಪ್ರದೇಶ ಒಟ್ಟು 4,58,820 ಚದರ ಮೀಟರ್.
ಐತಿಹಾಸಿಕ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ಬೆದರಿಕೆ
ಕೆಲವು ವಿಕೃತ ತರ್ಕದಿಂದ ನಾವು ಅನೇಕ ಬೃಹತ್ ಕಚೇರಿ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಧ್ವಂಸಗೊಳಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾದರೂ, ನ್ಯಾಷನಲ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ, ನ್ಯಾಷನಲ್ ಆರ್ಕೈವ್ಸ್ ಮತ್ತು ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ದಿ ಆರ್ಟ್ಸ್ (ಐಜಿಎನ್‌ಸಿಎ) ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಉರುಳಿಸುವುದು ಇತಿಹಾಸದ ಧ್ವಂಸವೇ ಆಗಿದೆ.
ಐಜಿಎನ್‌ಸಿಎಯನ್ನು ತಕ್ಷಣ ಹೋಟೆಲ್ ಜನಪಥ್‌ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಗುವುದು ಮತ್ತು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದಾಖಲೆಗಳ ಅನೆಕ್ಸ್ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ನೆಲಸಮ ಮಾಡಲಾಗುವುದು ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ನ್ಯಾಷನಲ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಅನ್ನು ನಾರ್ತ್ ಬ್ಲಾಕ್ ಅಥವಾ ಸೌತ್ ಬ್ಲಾಕ್‌ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಗುವುದು. ಅದು ಖಾಲಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ನಿಸ್ಸಂದೇಹವಾಗಿ, ಹಲವಾರು ಸಾವಿರ ಫೈಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ದಾಖಲೆಗಳ ಸಾಗಣೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಸರ್ಕಾರಿ ಕಚೇರಿಗಳ ಸ್ಥಳಾಂತರವು ಅಗಾಧವಾದ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ತಂದೊಡ್ಡುತ್ತದೆ
ನ್ಯಾಷನಲ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂನಲ್ಲಿರುವಂತೆ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ, ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಮತ್ತು ಭರಿಸಲಾಗದಂತಹ ಅದ್ಭುತವಾದ ವಸ್ತುಗಳ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಷನಲ್ ಆರ್ಕೈವ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿರುವ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಆರ್ಕೈವಲ್ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಕೆಲಸವಲ್ಲ.
ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಲ್ಲಿನ ರಿಪೇರಿ ಮತ್ತು ಹೊಸ 2019 ರಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ ಅಗ್ನಿ ಅಪಘಾತದ ನಂತರ ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ನ ನೊಟ್ರೆ-ಡೇಮ್ ಕ್ಯಾಥೆಡ್ರಲ್‌ನ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣದ ವಿನ್ಯಾಸವು ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಚರ್ಚೆ ಮತ್ತು ಪಾರದರ್ಶಕ ಸಮಾಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತ್ತು. ಯುದ್ಧ ಅಥವಾ ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿ ಸರಿಪಡಿಸಲಾಗದಂತೆ ಹಾನಿಯಾದಾಗ ಮಾತ್ರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳನ್ನು ವಿರಳವಾಗಿ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿನ ವಸ್ತುಗಳ ಅಂತರ್ಗತ ಮೌಲ್ಯವು ಸ್ವಯಂ-ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಹರಪ್ಪನ ನೃತ್ಯ ಹುಡುಗಿಯಿಂದ ಹಿಡಿದು, ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಹೆಮ್ಮೆಯಿಂದ ಹಲವಾರು ಸಾವಿರ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಮೂಲ ಶಿಲ್ಪಗಳು, ಶಾಸನಗಳು, ಅಪರೂಪದ ವಿಗ್ರಹಗಳು, ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ನಾಣ್ಯಗಳು, ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು, ರತ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಆರ್ಕೈವಲ್ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ 45 ಲಕ್ಷ ಫೈಲ್‌ಗಳು, 25000 ಅಪರೂಪದ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳು, ಒಂದು ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ನಕ್ಷೆಗಳು, ಒಪ್ಪಂದಗಳು, 1.5 ಲಕ್ಷ ಓರಿಯೆಂಟಲ್ ದಾಖಲೆಗಳು, 1.3 ಲಕ್ಷ ಮೊಘಲ್ ದಾಖಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಸಾವಿರ ಖಾಸಗಿ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಈ ದಾಖಲೆಗಳುನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುವಾಗ ಅವು ವಿರೂಪಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಅಥವಾ ಹಾನಿಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತವೆ
ನ್ಯಾಷನಲ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂನಲ್ಲಿರುವ ಕಲಾ ವಸ್ತುಗಳು ಉತ್ತರ ಬ್ಲಾಕ್ ಅನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಲಿದ್ದರೆ, ಗ್ಯಾಲರಿ ಸ್ಥಳವನ್ನು ರಚಿಸಲು ಆ ಕಚೇರಿ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಮರುವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಹೊಸ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವುದು (ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಕ್ಕಾಗಿ) ಹೆಚ್ಚು ದುಬಾರಿಯಾಗಿದೆ.
ಉರುಳಿಸುವಿಕೆಗೆ ಮನವರಿಕೆಯಾಗುವ ಸಮರ್ಥನೆ ಇಲ್ಲ
ಮೊದಲ ಆದ್ಯತೆಯೆಂದರೆ ಸ್ಮಾರಕ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮತ್ತು ಈ ಎಲ್ಲಾ ಮಂಥನವನ್ನು ತಡೆಯುವುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇಡೀ ಯೋಜನೆಯು ಉರುಳಿಸುವಿಕೆಯ ಪರವಾಗಿ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ವಾದಿಸುತ್ತದೆ.
ಉರುಳಿಸುವಿಕೆಯು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಉರುಳಿಸುವಿಕೆಯು ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಅಳಿಸುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಉರುಳಿಸುವಿಕೆಯು ಅದರ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ನೈತಿಕ ಆಯಾಮವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸೆಂಟ್ರಲ್ ವಿಸ್ತಾ ಯೋಜನೆಯಡಿ ಸ್ಮಾರಕ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಧ್ವಂಸಗೊಳಿಸುವ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಮತ್ತು ಕಡ್ಡಾಯವು ತರ್ಕಬದ್ಧ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರವನ್ನು ಮೀರಿದೆ. ಉರುಳಿಸುವಿಕೆಯ ಅನಿವಾರ್ಯತೆಯು ಭಾರತದ ಜನತೆಗೆ ಅಥವಾ ಕನಿಷ್ಠ ಸಂಸತ್ತಿಗೆ ಮನವರಿಕೆ ಆಗಬೇಕಲ್ಲವೇ? ಈ ದಿಗ್ಭ್ರಮೆಗೊಳಿಸುವ ನಿರ್ಧಾರದ ರಾಜಕೀಯ ನೈತಿಕತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆ ಮಾಡಬೇಕಲ್ಲವೇ?
ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದ ಸರ್ಕಾರವು ಅದರ ಅಗತ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಅನುಕೂಲಕ್ಕಾಗಿ ಹೊಸ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಸೇರಿಸಬಹುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ದಶಕಗಳಿಂದ ಪೋಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿರುವದನ್ನು ಕೆಡವಲು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲು ಅದು ಜನಾದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆಯೇ?
ಪಾರಂಪರಿಕ ಮೌಲ್ಯದ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಕಲ್ಲುಮಣ್ಣುಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲು ಮತ್ತು ಲೆಕ್ಕಿಸಲಾಗದ ಮೌಲ್ಯದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಯಾವ ಸಮರ್ಥನೆಯನ್ನೂ ಸರ್ಕಾರ ನೀಡಿಲ್ಲ.
ಈ ಕೃತ್ಯವು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯಲ್ಲಿ ವಿಷಾದ, ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪ ಮತ್ತು ನೋವಿನ ದುರಂತವನ್ನು ಬಿಡುತ್ತದೆ. ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಗೆ ಚುನಾಯಿತವಾದ ಸರ್ಕಾರವು ಅಂತಹ ಬೃಹತ್ ಉರುಳಿಸುವಿಕೆಯ ಪ್ರಚೋದನೆಯನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಬಲ್ಲದು. ಆದರೆ ಅದು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗದ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಮತ್ತು ಭರಿಸಲಾಗದ ನಷ್ಟಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ, ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ತಡೆಯಬಹುದಿತ್ತು ಅಲ್ಲವೇ? ತಪ್ಪಿಸಬಹುದಾದ ದುರಂತವು ತಪ್ಪಿಸಲಾಗದ ದುರಂತಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ನೋವುಂಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ.
- ಕೆ.ಜಯಕುಮಾರ್
(ಕೆ.ಜಯಕುಮಾರ್ ಅವರು ಕೇರಳದ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಮತ್ತು ಮಲಯಾಳಂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸ್ಥಾಪಕ ಉಪಕುಲಪತಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಜಂಟಿ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ)
(ಕೃಪೆ: ದಿ ವೈರ್)
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: ವಿಶ್ವ ಪುಸ್ತಕ ದಿನ ವಿಶೇಷ; ಪುಸ್ತಕಗಳು ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿವೆಯೇ?
