ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ, ಚುನಾವಣಾ ಋತುವು ಈಗಾಗಲೇ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ರ‍್ಯಾಲಿಗಳು ಅಥವಾ ಪಕ್ಷದ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಜನರ ದೈನಂದಿನ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಟೀ ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಹಳ್ಳಿಯ ಅರಳಿಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಂಡರೆ, ನೀವು ಜನರು ತಮ್ಮ ಸಮುದಾಯದ “ಸಂಖ್ಯೆಗಳ” ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಕೇಳಬಹುದು – ಅದು ಬೌರಿ, ಕಪರಿಯಾ, ಮಲ್ಲಾ ಅಥವಾ ಮೋಮಿನ್ ಆಗಿರಲಿ – ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸಮುದಾಯವು ತನ್ನ ಪಾಲಿನ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದೆ. ಜಾತಿ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಿಂದ ಪ್ರಚೋದಿತವಾದ ಈ ಕೆಳಗಿನಿಂದ-ಮೇಲಿನವರೆಗೆ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಸಂಘರ್ಷವು ಅತ್ಯಂತ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಸಮುದಾಯಗಳು ಸಹ ತಮ್ಮ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಲು ಮುಂದೆ ಬರುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ, ಸಮುದಾಯಗಳು ತಮ್ಮ ಪರವಾಗಿ ಯಾರೋ ಮಾತನಾಡಲು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ; ಬದಲಾಗಿ, ಅವರು ತಮಗಾಗಿ ತಾವೇ ಮಾತನಾಡಲು ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಈ ಹೊಸ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ಸಂಭಾಷಣೆಯೇ ಮುಂಬರುವ ಚುನಾವಣೆಗೆ ವೇದಿಕೆ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುತ್ತಿದೆ.
ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ ಜಾತಿಯ ಸ್ಪರ್ಧೆಯು ಯಾವಾಗಲೂ ಎರಡು ಅಂಚಿನ ಕತ್ತಿಯಂತೆ ಇದೆ. ಇದು ಸಬಲೀಕರಣ ಮತ್ತು ವಿಭಜನೆ ಎರಡನ್ನೂ ಪ್ರಚೋದಿಸಿದೆ; ಮತ್ತು ಈ ರಾಜ್ಯವು ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರತಿಪಾದಕವಾಗಿದೆ. ಹಿಂದೆ, ಅಂಕಿಅಂಶಗಳನ್ನು ಒಣ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಆದರೆ ಇಂದು ಅವು ನಾಯಕರು ಮತ್ತು ಅವರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಡೊಮೇನ್‌ಗೆ ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಪಾನ್ ಮಹಾಸಂಘದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಐಪಿ ಗುಪ್ತಾ ಅವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಪಾಟ್ನಾದ ಗಾಂಧಿ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಬೃಹತ್ ರ‍್ಯಾಲಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಿ. ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳಿಗೆ ಅರ್ಹವಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಅಷ್ಟಾಗಿ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಲಿಲ್ಲ.
ಅಥವಾ ಮಲ್ಲಾ ನಾಯಕ ಮುಕೇಶ್ ಸಹ್ನಿ ಅವರನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಮುದಾಯದ ಜನಗಣತಿಯ ಶೇ. 2.6ರಷ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿ, ಶೇ. 9ರಷ್ಟು ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು. ಅವರ ಬೆಂಬಲಿಗರು ತಮ್ಮ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಲು ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಜಾಹೀರಾತುಗಳನ್ನು ಸಹ ನೀಡಿದರು. ಅಂತಹ ಕ್ರಮಗಳು, ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಕೇವಲ ಸರ್ಕಾರಿ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿನ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳಾಗಿ ಉಳಿದಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಜಾತಿ ಸ್ಪರ್ಧೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಮತ್ತು ಬಲವಾದ ಮತಬ್ಯಾಂಕ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ನಾಯಕರು ಬಳಸುವ ರಾಜಕೀಯ ಅಸ್ತ್ರಗಳಾಗಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಬಿಹಾರದಾದ್ಯಂತ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿದೆ. ಸಮುದಾಯಗಳು ತಮ್ಮ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸುತ್ತಿವೆ ಮತ್ತು ಈ ಆರೋಪವನ್ನು ತಮ್ಮ ಗುಂಪುಗಳೊಳಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದಲ್ಲಿಯೂ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ.
2023ರ ಜಾತಿ ಜನಗಣತಿಯು ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ಕಾರ್ಯವಾಗಿತ್ತು, ಇದು 38 ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ 25.8 ದಶಲಕ್ಷ ಕುಟುಂಬಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು ಮತ್ತು ಬಿಹಾರ ಸರ್ಕಾರದ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ 200ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು. ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ಗಮನ ಸೆಳೆಯುವಂತಿವೆ: ಸುಮಾರು 184 ಜಾತಿಗಳು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಶೇ.1ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಇರುವುದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ, ಆದರೆ ಸುಮಾರು 23 ಸಮುದಾಯಗಳು ಶೇ.1 ಮತ್ತು ಶೇ.5ರ ನಡುವೆ ಇದ್ದವು. ಕೇವಲ ಮೂರು ಗುಂಪುಗಳು ಶೇ.5ರ ಗಡಿಯನ್ನು ದಾಟಿದವು – ಚಮಾರ್‌ಗಳು (ಮೋಚಿ, ರಾಬಿದಾಸ್, ರವಿದಾಸ್, ರೋಹಿದಾಸ್, ಚರ್ಮಕರ್ ಉಪ-ವರ್ಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ) ಶೇ.5.25, ದುಸಾಧ್‌ಗಳು (ಧರಿ ಮತ್ತು ಧರಹಿ ಸೇರಿದಂತೆ) ಶೇ.5.31, ಮತ್ತು ಯಾದವರು, ಅತಿದೊಡ್ಡ ಏಕ ಜಾತಿ ಗುಂಪು, ಶೇ.14.26 (1931 ರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಶೇ. 12.8 ರಷ್ಟಿತ್ತು).
ಇದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಮೇಲ್ಜಾತಿಗಳು ಜನಸಂಖ್ಯಾ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಬಹಳ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತವೆ. ಭೂಮಿಹಾರ್‌ಗಳು ಶೇ. 2.86, ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಶೇ. 3.65, ಮತ್ತು ರಜಪೂತರು ಶೇ. 3.45 ರಷ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಗುಂಪುಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ರಾಜ್ಯದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಶೇ. 10ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಇವೆ. ಈ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ವಾಸ್ತವವು ಯಾದವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಹಿಂದುಳಿದ ಸಮುದಾಯಗಳ ಸಂಖ್ಯಾಬಲವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರದ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸುವ ಸಣ್ಣ ಗುಂಪುಗಳ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ತೀವ್ರಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
2005ರ ನಂತರ ಒಬಿಸಿ ರಾಜಕೀಯದ ವಿಭಜನೆಯು ಅತ್ಯಂತ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳನ್ನು (MBCs) ಬಿಹಾರದ ರಾಜಕೀಯ ವೇದಿಕೆಯ ಮುಂಚೂಣಿಗೆ ತಂದಿತು. ಅವರ ಏರಿಕೆಯು ಕೇವಲ ಸಿದ್ಧಾಂತಿಕವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದು ಅಧಿಕಾರದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಬಂದಿತು: ಅಂದರೆ ಪಂಚಾಯಿತಿಗಳ ಸಬಲೀಕರಣ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಕರ ನೇಮಕಾತಿಯಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಅಂದಿನಿಂದ, ಜನಗಣತಿಯು ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಗಲಭೆಮಯ, ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ವಿಭಜಿತಗೊಳಿಸಿದೆ. ಆದರೂ, ವಿರೋಧಾಭಾಸವೆಂದರೆ, ಅದು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಆಳವಾಗಿಸಿದೆ. ಒಮ್ಮೆ ಶೂನ್ಯವೆಂದು ತಳ್ಳಿಹಾಕಲ್ಪಟ್ಟ ಅತ್ಯಂತ ಸಣ್ಣ ಜಾತಿ ಗುಂಪುಗಳು ಸಹ ಈಗ ತಮ್ಮನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತಿವೆ.
ಆದರೆ, ಜಾತಿ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರವು ಅತಿ-ಸ್ಥಳೀಯ, ಮತ್ತು ವಿರೋಧಾತ್ಮಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಜನ್ಹಿತ್ ಅಭಿಯಾನ್‌ನ ಸಂಚಾಲಕ ರಾಜ್ ನಾರಾಯಣ್ ಅವರು ಸರಳವಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ: “1% ಸೆ ಕಮ್ ಸಬ್ ಜಾತಿ ಹೈ, ತೋ ಮಿಲ್-ಬಾಂಟ್ ಕರ್ ಖಾನಾ ಹೋಗಾ ಹಿ” (ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಜಾತಿಯೂ ಶೇ. 1ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಇರುವಾಗ, ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ). ಇದೇ ವಿಭಜನೆಯ ತರ್ಕವು ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯ ನೆಲೆಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆ, ಆದರೆ ಇದು ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕತ್ವವನ್ನು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಆದೇಶಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಸಮಾಲೋಚನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಡಿದೆ.
ನಿತೀಶ್ ಕುಮಾರ್ ಅವರ ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ ಆಡಳಿತವು ಗಮನ ಸೆಳೆದಿದೆ. ಎರಡು ದಶಕಗಳ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ನಂತರವೂ ಅವರು ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎದುರಾಗುವ ಜನಬೆಂಬಲದ ಇಳಿಕೆ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ ಆಯಾಸವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಯಶಸ್ಸಿನ ರಹಸ್ಯವೆಂದರೆ, ಪ್ರಗತಿಪರ ಸುಧಾರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮತೋಲನದ ಮೇಲಿನ ಅವಲಂಬನೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸ್ಪಷ್ಟ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ, 2006ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ತಂದ ‘ಬಿಹಾರ ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್ ಕಾಯಿದೆ’. ಈ ಕಾಯಿದೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ, ಅತ್ಯಂತ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ (EBCs) ಪಂಚಾಯತ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಶೇ.18ರಷ್ಟು ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ನಿರ್ಧಾರದ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಕೇವಲ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳಲ್ಲ. ಇಂದು ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿರುವ 8,053 ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತ್‌ಗಳು, 533 ಪಂಚಾಯತ್ ಸಮಿತಿಗಳು ಮತ್ತು 38 ಜಿಲ್ಲಾ ಪರಿಷತ್‌ಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸುಮಾರು 1.15 ಲಕ್ಷ ವಾರ್ಡ್‌ಗಳಲ್ಲಿ, ಅತ್ಯಂತ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗದ ಜನರು ನೇರವಾಗಿ ಅಧಿಕಾರ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಸ್ವ-ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು ಇದು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದೆ. ಇದು, ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದಿದ್ದ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಸಮುದಾಯವನ್ನು ಪ್ರಬಲ ರಾಜಕೀಯ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ರೂಪಾಂತರಗೊಳಿಸಿದೆ.
ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ, ಬಿಹಾರದ ನಿಜವಾದ ರಾಜಕೀಯ “ಏಜೆನ್ಸಿ” ಇಬ್ಬರು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಜನರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ: ಮುಖಿಯಾ (ಪಂಚಾಯತ್ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ) ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಕ. 2005ರ ನಂತರ, ಶಿಕ್ಷಕರ ನೇಮಕಾತಿಯ ಮೂಲಕ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು ಹರಿಯಿತು, ಅಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 4.5 ಲಕ್ಷ ಶಿಕ್ಷಕರನ್ನು ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು – ಇದು ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿದೊಡ್ಡ ನೇಮಕಾತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಅದರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಶೇ.18ರಷ್ಟು ಅತ್ಯಂತ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಂದ ಬಂದವರು.
ಬಿಹಾರದ ರಾಜಕಾರಣ ಕೇವಲ ಚುನಾವಣಾ ಮೈತ್ರಿಗಳನ್ನು ಮೀರಿ, ಅತ್ಯಂತ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳನ್ನು (EBC) ರಾಜಕೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ದೈನಂದಿನ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಭದ್ರವಾಗಿ ಬೇರೂರಿಸಿದೆ. ಇದು ಅಧಿಕಾರದ ಸಮೀಕರಣವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಿದೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ರಾಜಕೀಯ ರಂಗವನ್ನು ಸಂಘರ್ಷಮಯ ವಾತಾವರಣದಿಂದ ಚೌಕಾಸಿ ರಾಜಕೀಯಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದೆ. ಇಂದು, ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರು ಕೇವಲ ಕೆಳಸ್ತರದಿಂದ ಬರುವ ಬೇಡಿಕೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುವುದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಯಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ನಿಕೋಲಸ್ ಬಿ.ಡರ್ಕ್ಸ್ ತಮ್ಮ ಕೃತಿ ‘ಕಾಸ್ಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಮೈಂಡ್’ ನಲ್ಲಿ ಒತ್ತಿ ಹೇಳುವಂತೆ, ಜನಗಣತಿ ಅಥವಾ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು ಎಂದಿಗೂ ತಟಸ್ಥ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಅವು ಕೇವಲ ವಾಸ್ತವಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಹೊಸ ವಾಸ್ತವಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತವೆ. ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ, ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಗುಂಪುಗಳ ನಡುವೆ ಏಕತೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಅವುಗಳ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿಯೇ, ಜಾತಿವಾರು ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಪಾಲು (stake) ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಈಗ, ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಸೇತುವೆಗಳೂ ಹೌದು ಮತ್ತು ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳೂ ಹೌದು, ಎರಡೂ ಆಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ.
ಇತಿಹಾಸವು ಒಂದು ನೆನಪನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. 2023ರ ಹಿಂದಿನ ಕೊನೆಯ ಜಾತಿ ಜನಗಣತಿಯು 1931ರಲ್ಲಿ ನಡೆದಿತ್ತು. ಮೂರು ವರ್ಷಗಳೊಳಗೆ, ಯಾದವರು, ಕೊಯರಿಗಳು ಮತ್ತು ಕುರ್ಮಿಗಳ ಒಕ್ಕೂಟವಾಗಿ ತ್ರಿವೇಣಿ ಸಂಘವು ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು, ಇದು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪೂರ್ವ ಬಿಹಾರದ ಶಾಹಾಬಾದ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಜಾತಿ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಸವಾಲು ಮಾಡಿತು. ಈ ಪಕ್ಷವು, 1937ರ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಅರಾಹ್ ಮತ್ತು ಪಿರೋ ಮುಂತಾದ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ವಿಜಯಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿದರೂ, ಮೇಲ್ಜಾತಿಗಳ ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಪ್ರತೀಕಾರ, ಮಿತ್ರರ ನಡುವಿನ ಆಂತರಿಕ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಬಲವಾದ ಸಂಘಟನೆಯ ಭಾರದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಅವನತಿ ಹೊಂದಿತು.
ಮೂಲ: ಸಂಜಯ್ ಕುಮಾರ್, ದಿ ವೈರ್
ಮತ್ತು
ಶ್ರುತಿ, ದಿ ವೈರ್
(ಸಂಜಯ್ ಕುಮಾರ್ ಅವರು ದೇಶ್ಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಸಂಸ್ಥಾಪಕರು ಮತ್ತು ಸಹ–ಸಂಪಾದಕರು, ಇಂಟರ್‌ರೊಗೇಟಿಂಗ್ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ಸ್: ಇನ್ಸೈಟ್ಸ್ ಫ್ರಮ್ ದಿ ಮಾರ್ಜಿನ್ಸ್ (ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್) ಶ್ರುತಿ ಸ್ವತಂತ್ರ ಸಂಶೋಧಕರು)
