ಮುಜಫರ್ ನಗರ: 2013ರ ಮುಜಫರ್ ನಗರ ಗಲಭೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಗಂಭೀರ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ 16 ಮುಸ್ಲಿಮರನ್ನು ಮುಜಫರ್ ನಗರದ ತ್ವರಿತ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಖುಲಾಸೆಗೊಳಿಸಿದೆ.
ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಷನ್ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲು ವಿಫಲವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ. ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಕುಖ್ಯಾತ ಕೋಮುಗಲಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಆರೋಪಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ದಶಕಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಕಳೆದಿದ್ದ ಆರೋಪಿಗಳಿಗೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ತೀರ್ಪು ನಿರಾಳತೆಯನ್ನುಂಟುಮಾಡಿದೆ.
ವಿಶೇಷ ತನಿಖಾ ತಂಡ (ಎಸ್‌ಐಟಿ) ಮಂಡಿಸಿದ ಸಾಕಷ್ಟು ಪುರಾವೆಗಳ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ಖುಲಾಸೆಗೊಳಿಸಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಜಿಲ್ಲಾ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶ ನಿಶಾಂತ್ ಸಿಂಗ್ಲಾ ಮಂಗಳವಾರ ಆದೇಶ ಹೊರಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ವಿಶೇಷ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಟರ್ ನರೇಂದ್ರ ಶರ್ಮಾ, “ದೂರು ಮತ್ತು ಅವರ ತನಿಖೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಎಸ್‌ಐಟಿ 16 ಜನರ ವಿರುದ್ಧ ಆರೋಪಪಟ್ಟಿ ಸಲ್ಲಿಸಿತ್ತು, ಆದರೆ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಅನುಮಾನಾತೀತವಾಗಿ ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ” ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.
ಖುಲಾಸೆಗೊಂಡವರಲ್ಲಿ ನಜರ್ ಮೊಹಮ್ಮದ್, ಖಾಸಿಮ್, ಜಹೀರ್, ಗಯೂರ್, ಮೀರ್ ಹಸನ್, ಖಾಲಿದ್, ಗುಲ್ಶೇರ್, ಶಂಶಾದ್, ಮುಸ್ತಫಾ, ಜಾನ್ ಮೊಹಮ್ಮದ್, ಅಸ್ಗರ್, ಫಾರೂಕ್, ಅನ್ವರ್, ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಜಾನ್ ಮೊಹಮ್ಮದ್, ಜಾವೇದ್ ಮತ್ತು ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಅಯೂಬ್ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಎಲ್ಲರೂ ಮುಜಫರ್ ನಗರದ ನಾಗ್ಲಾ ಬುಜುರ್ಗ್ ಗ್ರಾಮದ ನಿವಾಸಿಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಸೋಹನ್ವೀರ್ ಸಿಂಗ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತಿದ್ದ ಟ್ರ್ಯಾಕ್ಟರ್ ಟ್ರಾಲಿಯ ಮೇಲೆ ಹರಿತವಾದ ಆಯುಧಗಳು ಮತ್ತು ದೊಣ್ಣೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದ ಆರೋಪ 16 ಜನರ ಮೇಲಿತ್ತು. ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗ್ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಇತರರು ಗಾಯಗೊಂಡಿದ್ದರು ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ. ಭೋಪಾ ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಮಗ ಜೋಗೇಂದ್ರ ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಎಫ್‌ಐಆರ್ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದರು. ಆರೋಪಗಳ ಗಂಭೀರತೆಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ತಪ್ಪಿತಸ್ಥರೆಂದು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಲು ಬಲವಾದ ವಿಧಿವಿಜ್ಞಾನ ಅಥವಾ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷದರ್ಶಿ ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಎಸ್‌ಐಟಿ ವಿಫಲವಾಗಿದೆ.
ಮಾಧ್ಯಮಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡಿದ ಖುಲಾಸೆಗೊಂಡವರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ 58 ವರ್ಷದ ಶಂಶಾದ್, “ನಾವು ನ್ಯಾಯಕ್ಕಾಗಿ 11 ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದೆವು. ನಾವು ನಿರಪರಾಧಿಗಳಾಗಿದ್ದೇವೆ. ಆದರೆ ನಾವು ಮುಸ್ಲಿಮರಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅಪರಾಧಿಗಳೆಂದು ಹಣೆಪಟ್ಟಿ ಕಟ್ಟಲಾಯಿತು” ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.
ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ತೀರ್ಪು ಪ್ರಕಟಿಸಿದಾಗ ಆರೋಪಿಗಳ ಕುಟುಂಬ ಸದಸ್ಯರು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಗದ್ದಲವೆಬ್ಬಿಸಿದರು. ಅನೇಕರು ತಮ್ಮ ಉದ್ಯೋಗ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಮಾನಸಿಕ ಆಘಾತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. “ನನ್ನ ತಂದೆಯ ಹೆಸರು ಇಡೀ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಳಂಕಿತವಾಗಿತ್ತು. ಅವರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಮನೆಯಿಂದ ಹೊರಗೆ ಕಾಲಿಡಲಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಖುಲಾಸೆಗೊಂಡ ಮತ್ತೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಗುಲ್ಶರ್ ಅವರ ಮಗ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಹಸೀಬ್ ಹೇಳಿದರು.
ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ವಕೀಲರು ಆರಂಭದಿಂದಲೂ ತನಿಖೆಯ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು. ಹಲವಾರು ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ವಕೀಲ ಅಸ್ಲಾಂ ಸಿದ್ದಿಕಿ, “ಆರೋಪಗಳು ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರೇರಿತವಾಗಿವೆ. ಯಾವುದೇ ನೇರ ಪುರಾವೆಗಳಿಲ್ಲ, ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಸಾಕ್ಷಿಗಳಿಲ್ಲ, ಏನೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಇದು ಅನುಮಾನದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಪ್ರಕರಣವಾಗಿತ್ತು, ಸತ್ಯದ ಮೇಲೆ ಅಲ್ಲ.” ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.
ಮುಜಫರ್‌ನಗರ ಮತ್ತು ಹತ್ತಿರದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 2013ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಗಲಭೆಯಲ್ಲಿ 60ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದರು ಮತ್ತು ಸುಮಾರು 40,000 ಜನರು ನಿರಾಶ್ರಿತರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವರು ಮುಸ್ಲಿಮರು. ಪಶ್ಚಿಮ ಉತ್ತರಪ್ರದೇಶದ ಸ್ಥಳೀಯ ಹಿಂದೂ ಮತ್ತು ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಸರಣಿ ಘಟನೆಗಳ ನಂತರ ಹಿಂಸಾಚಾರ ಭುಗಿಲೆದ್ದಿತು.
ಬಿಜೆಪಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆ ಗುಂಪುಗಳ ಹಲವಾರು ನಾಯಕರು ಕೋಮು ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆಂದು ಆರೋಪಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ಗಂಭೀರ ಕಾನೂನು ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಬಹುತೇಕ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡ ಮುಸ್ಲಿಂ ಕುಟುಂಬಗಳು ತಿಂಗಳುಗಟ್ಟಲೆ ಅಮಾನವೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿಹಾರ ಶಿಬಿರಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಇಂದಿಗೂ, ಅನೇಕರು ಭಯ ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲದ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ತಮ್ಮ ಮೂಲ ಮನೆಗಳಿಗೆ ಮರಳಿಲ್ಲ.
ಸ್ಥಳೀಯ ಕಾರ್ಯಕರ್ತೆ ಶಹಾನಾ ಪರ್ವೀನ್ ಅವರು, “ಮುಸ್ಲಿಮರನ್ನು ದೂಷಿಸಲಾಯಿತು, ಥಳಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಜೈಲಿಗೆ ಹಾಕಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಬೆಂಕಿ ಹಚ್ಚಲು ಕಾರಣರಾದವರು ಮುಕ್ತರಾದರು. ಈ ಖುಲಾಸೆಯು ನಾವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಹೇಳುತ್ತಾ ಬಂದಿರುವುದನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ನಿಜವಾದ ಅಪರಾಧಿಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಮುಸ್ಲಿಮರನ್ನು ಸುಳ್ಳು ಆರೋಪ ಹೊರಿಸಲಾಯಿತು.” ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.
ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ತೀರ್ಪು ಗಲಭೆ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮುಸ್ಲಿಮರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ರಾಜ್ಯ ಯಂತ್ರವು ಹೇಗೆ ನಿರ್ವಹಿಸಿತು ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ಮತ್ತೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದೆ. ಹಿಂದಿನ ಹಲವಾರು ವರದಿಗಳು ಮುಸ್ಲಿಮರನ್ನು ಅಸಮಾನವಾಗಿ ಬಂಧಿಸಿ, ಹೇಗೆ ಪ್ರಕರಣ ದಾಖಲಿಸಲಾಯಿತು ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಿವೆ, ಆದರೆ ಅನೇಕ ಹಿಂದೂ ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಅಥವಾ ರಾಜಕೀಯ ರಕ್ಷಣೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದೆ.
“ಇಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಾದರಿ ಇದೆ. ಪ್ರತಿ ಬಾರಿ ಗಲಭೆ ನಡೆದಾಗಲೂ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಬಲಿಪಶುಗಳಲ್ಲ, ಬಂಧನಕ್ಕೊಳಗಾಗುತ್ತಾರೆ. ಇಡೀ ಸಮುದಾಯವನ್ನು ಅಪರಾಧಿಗಳೆಂದು ಬಿಂಬಿಸಲು ಹಿಂದುತ್ವ ಶಕ್ತಿಗಳು ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ದೊಡ್ಡ ನಿರೂಪಣೆಯ ಭಾಗ ಇದು” ಎಂದು ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ವಕೀಲ ಮೆಹಮೂದ್ ಪ್ರಾಚಾ ಹೇಳಿದರು.
ಈ 16 ಜನರನ್ನು ಖುಲಾಸೆಗೊಳಿಸಿರುವುದು ಕೋಮು ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತವಾದ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಪೊಲೀಸ್ ಮತ್ತು ತನಿಖಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ರಾಜಕೀಯ ದುರುಪಯೋಗದ ಮೇಲೆ ಮತ್ತೆ ಗಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಎಸ್‌ಐಟಿಯ ತನಿಖೆಗಳು ಪ್ರಶ್ನಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿರುವುದು ಇದೇ ಮೊದಲಲ್ಲ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗಲಭೆ ಸಂಬಂಧಿತ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ತಟಸ್ಥತೆಯನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಥೆ ಪದೇ ಪದೇ ವಿಫಲವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಕಾನೂನು ತಜ್ಞರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
“ಈ ತೀರ್ಪು ಈ ಇವರಿಗೆ ಕೇವಲ ಪರಿಹಾರವಲ್ಲ, ಆದರೆ ಎಸ್‌ಐಟಿಯ ಕಳಪೆ ಕೆಲಸದ ದೋಷಾರೋಪಣೆಯಾಗಿದೆ. ಅವರ ತನಿಖೆಯಲ್ಲಿ ಆಳ ಮತ್ತು ಗಂಭೀರತೆಯ ಕೊರತೆಯಿದೆ” ಎಂದು ಮಾಜಿ ಡಿಜಿಪಿ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ನಿರೂಪಕ ಅಬ್ದುಲ್ ಗನಿ ಹೇಳಿದರು. ಬಹಳಷ್ಟು ಪ್ರಚಾರದಿಂದ ರಚಿಸಲಾದ ಎಸ್‌ಐಟಿ, ಪ್ರಬಲ ಸಮುದಾಯದ ಯಾರನ್ನೂ ಶಿಕ್ಷಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿಲ್ಲ. ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, ಹಲವಾರು ಮುಸ್ಲಿಮರು ದೀರ್ಘ ವಿಚಾರಣೆಗಳ ನಂತರ ಖುಲಾಸೆಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಅಥವಾ ಇನ್ನೂ ವಿಚಾರಣೆಯಿಲ್ಲದೆ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಕೊಳೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ಈ ತೀರ್ಪು ಸ್ವಲ್ಪ ನ್ಯಾಯವನ್ನು ಒದಗಿಸಿದೆ, ಆದರೆ ಗಾಯದ ಗುರುತುಗಳು ಹಾಗೆ ಉಳಿದಿವೆ. ಖುಲಾಸೆಗೊಂಡವರ ಜೀವನ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಬದಲಾಗಿದೆ. ಮಕ್ಕಳು ಶಾಲೆಯಿಂದ ಹೊರಗುಳಿದಿದ್ದಾರೆ, ಕುಟುಂಬಗಳು ಜೀವನ ಸಾಗಿಸಲು ವಲಸೆ ಹೋದರು, ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಬಹಿಷ್ಕಾರವು ಭಾರಿ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡಿತು. “ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ನಮ್ಮನ್ನು ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ನಮ್ಮ ಕಳೆದುಹೋದ ವರ್ಷಗಳನ್ನು ನಮಗೆ ಯಾರು ಹಿಂತಿರುಗಿಸುತ್ತಾರೆ?” ಖುಲಾಸೆಗೊಂಡವರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಜಹೀರ್ ಕೇಳಿದರು.
ಈ ತೀರ್ಪಿನೊಂದಿಗೆ, ಗಲಭೆ ಪ್ರಕರಣಗಳ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಪರಿಶೀಲನೆಗೆ ಕರೆ ಜೋರಾಗಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಸಮುದಾಯದ ನಾಯಕರು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಪರಿಹಾರ ಮತ್ತು ಕ್ಷಮೆಯಾಚನೆಯನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆ.
“ರಾಜ್ಯವು ನಮಗೆ ಅನ್ಯಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಈ ತೀರ್ಪು ಪುರಾವೆಯಾಗಿದೆ” ಎಂದು ಸ್ಥಳೀಯ ಮದರಸಾದ ಮೌಲಾನಾ ಕಲೀಮ್ ಸಿದ್ದಿಕಿ ಹೇಳಿದರು. “ಸರ್ಕಾರವು ಈಗ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಕನಿಷ್ಠ ಕೆಲಸವೆಂದರೆ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನೀಡುವುದು ಮತ್ತು ಪೊಲೀಸ್ ದಾಖಲೆಗಳಿಂದ ಇವರ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸುವುದು.” ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.
ಈ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರಕರಣವು ನೇರ ರಾಜಕೀಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ಮುಜಫರ್ ನಗರದ 2013ರ ಗಲಭೆಗಳು ಎಬಿವಿಪಿ ಮತ್ತು ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್‌ನಂತಹ ಹಿಂದುತ್ವ ಸಂಘಟನೆಗಳು ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ದ್ವೇಷ ಅಭಿಯಾನಗಳಿಂದ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿವೆ ಎಂದು ಹಲವರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ.
“ಅವರು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂಗಳನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಮುಸ್ಲಿಮರನ್ನು ಸದ್ದಿಲ್ಲದೆ ಜೈಲಿಗೆ ಹಾಕಿಸಿದರು. ಅದು ಅವರ ನ್ಯಾಯವಾಗಿತ್ತು” ಎಂದು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ ಫೈಜಾನ್ ಅಕ್ರಮ್ ಹೇಳಿದರು.
ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ತೀರ್ಪು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಾಧಾನ ತಂದಿದ್ದರೂ, ಇದು ಇನ್ನೂ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುತ್ತದೆ: ಗುರುತಿನ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಇನ್ನೂ ಎಷ್ಟು ಅಮಾಯಕರು ಜೈಲಿನಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ? ಮತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಅನ್ಯಾಯಕ್ಕೆ ಯಾರು ಹೊಣೆಗಾರರಾಗುತ್ತಾರೆ? ಎಂಬುದಾಗಿದೆ.
