ರುದ್ರಪುರ: ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ರುದ್ರಪುರ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಮಂಗಳವಾರ ಬೆಳಗಿನ ಜಾವ 4 ಗಂಟೆಗೆ 50 ವರ್ಷ ಹಳೆಯ ದರ್ಗಾವನ್ನು ಬುಲ್ಡೋಜರ್ ಮೂಲಕ ಕೆಡವಲಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಬಿಜೆಪಿ ನೇತೃತ್ವದ ಉತ್ತರಾಖಂಡ ಸರ್ಕಾರದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ರಾಜಕೀಯ ಉದ್ದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಕೋಮುವಾದಿ ಗುರಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಗಂಭೀರ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದೆ.
ಅನೇಕ ಸ್ಥಳೀಯ ಮುಸ್ಲಿಮರಿಗೆ ಪೂಜ್ಯ ತಾಣವಾಗಿರುವ ಸೈಯದ್ ಮಸೂಮ್ ಶಾ ಬಾಬಾ ಅವರ ದರ್ಗಾವನ್ನು ಭಾರೀ ಪೊಲೀಸ್ ಭದ್ರತೆಯಲ್ಲಿ ನೆಲಸಮ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಇದನ್ನು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಅತಿಕ್ರಮಣ ವಿರೋಧಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.
ಸ್ಥಳೀಯ ಮುಸ್ಲಿಂ ನಾಯಕರು, ನಿವಾಸಿಗಳು ಮತ್ತು ನಾಗರಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳ ಗುಂಪುಗಳು ಈ ಕ್ರಮವನ್ನು ಕೋಮು ಪಕ್ಷಪಾತದ ಕೃತ್ಯವೆಂದು ಖಂಡಿಸಿವೆ, ಇದು ಮುಸ್ಲಿಂ ಗುರುತು ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ಥಳಗಳ ಮೇಲಿನ ನೇರ ದಾಳಿ ಎಂದು ಕರೆದಿವೆ. ರಾಜ್ಯ ಆಡಳಿತದ ಆದೇಶದ ಮೇರೆಗೆ ಬುಲ್ಡೋಜರ್ ನಡೆದಿದೆ, ಬಿಜೆಪಿ “ಭೂ ಜಿಹಾದ್” ಎಂದು ಕರೆಯುವ ಈ ಪದವನ್ನು ಕೋಮುವಾದಿ ಮತ್ತು ವಿಭಜಕ ಎಂದು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಟೀಕಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಹಸಿರು ಗುಮ್ಮಟಾಕಾರದ ದರ್ಗಾವನ್ನು ಪೊಲೀಸರು ಕಾವಲು ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಬುಲ್ಡೋಜರ್ ಮೂಲಕ ಒಡೆದು ಹಾಕುವ ವೀಡಿಯೊಗಳು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ತ್ವರಿತವಾಗಿ ವೈರಲ್ ಆದವು. ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷದರ್ಶಿಗಳು ಹೇಳುವಂತೆ ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಹಠಾತ್ತನೆ, ಸರಿಯಾದ ಮುನ್ನಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡದೆ ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ರಾತ್ರಿ ವೇಳೆ ನಡೆಸಲಾಯಿತು.
“ಇದು ಮುಸ್ಲಿಮರು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಶಾಂತಿಯುತ ದರ್ಗಾವಾಗಿತ್ತು. ನಾವು ರಾಜ್ಯದ ಶತ್ರುಗಳೆನೋ ಎಂಬಂತೆ ಆಡಳಿತವು ಮುಂಜಾನೆ ಬುಲ್ಡೋಜರ್ಗಳನ್ನು ತಂದಿತು” ಎಂದು ಸ್ಥಳೀಯ ಅಂಗಡಿಯವರಾದ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಶಫೀಕ್ ಹೇಳಿದರು, ಅವರ ಕುಟುಂಬವು ತಲೆಮಾರುಗಳಿಂದ ದರ್ಗಾಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಿದೆ. “ಅವರು ನಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡಬಹುದಿತ್ತು, ಆದರೆ ಅವರು ಕರುಣೆಯಿಲ್ಲದೆ ಅದನ್ನು ನಾಶಮಾಡಲು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು.” ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.
ರುದ್ರಪುರದ ಇಂದ್ರ ಚೌಕ್ನಲ್ಲಿರುವ ಈ ದರ್ಗಾವು ಸುಮಾರು ಐದು ದಶಕಗಳಿಂದ ಇಲ್ಲಿ ನೆಲೆನಿಂತಿತ್ತು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯರಲ್ಲಿ ಅದರ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಹತ್ವಕ್ಕಾಗಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿತ್ತು. ಪ್ರದೇಶದ ಹಲವಾರು ಮುಸ್ಲಿಮರು ಈ ಕುರಿತು ಆಘಾತ ಮತ್ತು ನೋವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು, ಧ್ವಂಸವನ್ನು “ಕ್ರೂರ ಮತ್ತು ಅವಮಾನ” ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ.
“ದರ್ಗಾದ ಭೂಮಿಯನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸಲು ಮೊದಲೇ ನೋಟಿಸ್ಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟವರು ಯಾವುದೇ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳದಿದ್ದಾಗ, ಅತಿಕ್ರಮಣವನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸಲು ನಾವು ಅದನ್ನು ಕೆಡವಬೇಕಾಯಿತು. ಯಾವುದೇ ತೊಂದರೆಯಾಗದಂತೆ ದೊಡ್ಡ ಪೊಲೀಸ್ ಪಡೆಯನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು” ಎಂದು ರುದ್ರಪುರ ನಗರ ಪೊಲೀಸ್ ವರಿಷ್ಠಾಧಿಕಾರಿ (ಎಸ್ಪಿ) ಉತ್ತಮ್ ಸಿಂಗ್ ಸುದ್ದಿಗಾರರಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದರು.
ಆದಾಗ್ಯೂ, ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮುದಾಯದ ನಾಯಕರು ನೋಟಿಸ್ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವುದರ ಕುರಿತು ಪ್ರಶ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ. “ಯಾವ ಪ್ರಕಟಣೆ? ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಯಾರಿಗೂ ಔಪಚಾರಿಕವಾಗಿ ತಿಳಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಸ್ಥಳೀಯ ಇಮಾಮ್ ಖಾರಿ ಇಮ್ರಾನ್ ಹೇಳಿದರು. “ಇದು ಕೇವಲ ಭೂಮಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಅಲ್ಲ. ಇದು ಮುಸ್ಲಿಮರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು ನಮ್ಮ ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಯಾವುದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕೆಡವಬಹುದು ಎಂಬ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿರುವುದಾಗಿದೆ” ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.
ಬೆಂಕಿಗೆ ತುಪ್ಪ ಸುರಿಯುತ್ತಾ, ಬಿಜೆಪಿ ಶಾಸಕ ಶಿವ್ ಅರೋರಾ ಧ್ವಂಸವನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. “ಇದು ಕೇವಲ ಯಾವುದೇ ಕ್ರಮವಲ್ಲ; ಇದು ಉತ್ತರಾಖಂಡವನ್ನು ಭೂ ಜಿಹಾದ್ನಿಂದ ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸುವ ನಮ್ಮ ಧ್ಯೇಯದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ” ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು. “ಆ ದರ್ಗಾ ರಸ್ತೆ ಅಗಲೀಕರಣಕ್ಕೆ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು. ಈಗ ರುದ್ರಪುರ ಆ ದಟ್ಟಣೆಯಿಂದ ಮುಕ್ತವಾಗಿದೆ.” ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.
ಅವರ ಮಾತುಗಳು ಮುಸ್ಲಿಂ ಗುಂಪುಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಆಕ್ರೋಶವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದವು. ಈ ಭಾಷೆ ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಬಹು-ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಎಂದು ತಜ್ಞರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
“ಭೂ ಜಿಹಾದ್” ಎಂಬ ಪದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಕಾನೂನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಹಿಂದುತ್ವ ಗುಂಪುಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಬಿಜೆಪಿ ನಾಯಕರು ಧಾರ್ಮಿಕ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಸರ್ಕಾರಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅನೇಕರು ಇದನ್ನು ಒಂದು ಸಮುದಾಯವನ್ನು ರಾಕ್ಷಸೀಕರಿಸಲು ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಭಜನೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ರಾಜಕೀಯ ಸಾಧನವೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ ಮತ್ತು ನಿವೃತ್ತ ಶಿಕ್ಷಕ ನದೀಮ್ ಅನ್ಸಾರಿ ಸರ್ಕಾರದ ಕೃತ್ಯವನ್ನು “ಅಮಾನವೀಯ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರೇರಿತ” ಎಂದು ಕರೆದರು. “ಅವರು ಅಕ್ರಮ ದೇವಾಲಯಗಳು, ಅಂಗಡಿಗಳು ಅಥವಾ ಖಾಸಗಿ ನಿರ್ಮಾಣಗಳನ್ನು ಮುಟ್ಟಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಮುಸ್ಲಿಂ ಧಾರ್ಮಿಕ ನಂಬಿಕೆಯ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಕೆಡವಿದರು. ಇದು ನಮಗೆ ಯಾವ ಸೂಚನೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ?” ಎಂದು ಅವರು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು.
ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ವಕೀಲೆ ರುಬಿನಾ ಅಹ್ಮದ್ ಕೂಡ ಕಳವಳ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿ, “ಈ ರೀತಿಯ ಭಾಷೆ – ‘ಭೂ ಜಿಹಾದ್’ – ದ್ವೇಷವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯವು ಜಾತ್ಯತೀತವಾಗಿರಬೇಕು. ರಾಜ್ಯ ಯಂತ್ರವು ಕೋಮು ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಗಳ ಮೇಲೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ, ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರು ಭಯದಲ್ಲಿ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ.” ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.
ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಮುಖ ಜಾತ್ಯತೀತ ಪಕ್ಷವು ಧ್ವಂಸವನ್ನು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಖಂಡಿಸಲು ಮುಂದೆ ಬಂದಿಲ್ಲ. ಸ್ಥಳೀಯ ಮುಸ್ಲಿಂ ನಿವಾಸಿಗಳು ಮೌನವು ಪದಗಳಿಗಿಂತ ಜೋರಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆ.
“ಅವರು ಇಂದು ದರ್ಗಾವನ್ನು ಒಡೆದುಹಾಕಿದ್ದಾರೆ. ನಾಳೆ ಅವರು ಏನನ್ನು ಮುರಿದುಹಾಕಬಹುದು?” ಎಂದು 19 ವರ್ಷದ ಕಾಲೇಜು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿ ಶಹಬಾಜ್ ಹೇಳಿದರು. “ನಾವು ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರು. ನಮ್ಮ ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳಗಳು ಅಕ್ರಮವಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳು ಅಕ್ರಮವಲ್ಲ.” ಎಂದು ಅವರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಇಂದ್ರ ಚೌಕ್ ಬಳಿ ವಾಸಿಸುವ ಹಲವಾರು ಮುಸ್ಲಿಂ ಕುಟುಂಬಗಳು ಪೊಲೀಸರ ಈ ಕ್ರಮ ಅಥವಾ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗೆ ಹೆದರಿ ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಲು ಹೆದರುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು. ಹೆಸರು ಹೇಳಲು ಇಚ್ಛಿಸದ ವೃದ್ಧ ಮಹಿಳೆಯೊಬ್ಬರು ಕಣ್ಣೀರು ಸುರಿಸುತ್ತಾ, “ಮಸೂಮ್ ಶಾ ಬಾಬಾ ಶಾಂತಿಪ್ರಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿ. ಅವರು ಕೇವಲ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಒಡೆದಿಲ್ಲ; ಅವರು ನಮ್ಮ ಹೃದಯಗಳನ್ನು ಛಿದ್ರಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ” ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.
ರುದ್ರಪುರ ಘಟನೆಯು ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಮರೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿರುವ ಧಾರ್ಮಿಕ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಕೆಡವಿದ್ದು ಇದೇ ಮೊದಲಲ್ಲ. ದೆಹಲಿ, ಉತ್ತರಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಕ್ರಮಗಳು ನಡೆದಿವೆ, ಆಗಾಗ್ಗೆ ಅತಿಕ್ರಮಣಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವ ನೆಪದಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಂ ನೆರೆಹೊರೆಗಳಿಗೆ ಬುಲ್ಡೋಜರ್ಗಳು ಹತ್ತಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
“ಈ ಬುಲ್ಡೋಜರ್ಗಳನ್ನು ಅಧಿಕಾರದ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅವು ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಕೇವಲ ಯಂತ್ರಗಳಲ್ಲ. ಅವು ಈಗ ರಾಜಕೀಯ ಸಂದೇಶದ ಭಾಗವಾಗಿವೆ” ಎಂದು ಹಲವಾರು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಬುಲ್ಡೋಜರ್ ಕ್ರಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವರದಿ ಮಾಡಿದ ಪತ್ರಕರ್ತ ಆರಿಫ್ ಸಿದ್ದಿಕಿ ಹೇಳಿದರು.
“ಹೆಚ್ಚು ಆತಂಕಕಾರಿ ವಿಷಯವೆಂದರೆ ಯಾವುದೇ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಇಲ್ಲ, ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆದೇಶವಿಲ್ಲ, ಯಾವುದೇ ನ್ಯಾಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಇಲ್ಲ. ಕೇವಲ ಕೋಮು ವಿಜಯದ ನಿರೂಪಣೆ.” ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.
ಸೈಯದ್ ಮಾಸೂಮ್ ಶಾ ಬಾಬಾ ಅವರ ದರ್ಗಾ ಧ್ವಂಸವು ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಮುದಾಯ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ನಡುವಿನ ನಂಬಿಕೆಯ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ. ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಇದನ್ನು ಅತಿಕ್ರಮಣದ ವಿರುದ್ಧ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಎಂದು ಕರೆದರೆ, ಅನೇಕರು ಇದನ್ನು ಚುನಾವಣೆಗೆ ಮುನ್ನ ಕೋಮು ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಕೆರಳಿಸುವ ಮತ್ತು ಧ್ರುವೀಕೃತ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕ್ರಮವೆಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆ.
“ನಾವು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿಲ್ಲ” ಎಂದು ನಿವಾಸಿ ರಫೀಕ್ ಖಾನ್ ಹೇಳಿದರು. “ಆದರೆ ನಮ್ಮ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ನುಚ್ಚುನೂರು ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಮಾಡಬೇಡಿ. ನಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡಿ. ನಮ್ಮನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ. ನಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ದೇಶದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮನ್ನು ಹೊರಗಿನವರಂತೆ ನಡೆಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಡಿ.” ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.
ರುದ್ರಪುರದಲ್ಲಿ ವಾತಾವರಣವು ಉದ್ವಿಗ್ನವಾಗಿದೆ, ಪೊಲೀಸರು ಆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಗಸ್ತು ತಿರುಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಮುಸ್ಲಿಂ ನಿವಾಸಿಗಳು ಇನ್ನೂ ಆಘಾತದಿಂದ ಹೊರಬರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಬುಲ್ಡೋಜರ್ ಕ್ರಮವು ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿದೆಯೋ ಇಲ್ಲವೋ, ಅದು ಕಳುಹಿಸಿರುವ ಸಂದೇಶವು ಅನೇಕರನ್ನು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಗಾಯಗೊಳಿಸಿದೆ.
‘ಪಹಲ್ಗಾಮ್ನಲ್ಲಿ ಭದ್ರತಾ ಲೋಪವಾಗಿದೆ’: ಸರ್ವಪಕ್ಷ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡ ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರ; ವರದಿ
