1984 ರ ಭೋಪಾಲ್ ಅನಿಲ ದುರಂತದ ಅಪಾಯಕಾರಿ ತ್ಯಾಜ್ಯ ದಹನದ ವಿರುದ್ಧದ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ತುರ್ತಾಗಿ ಆಲಿಸಲು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಬುಧವಾರ ನಿರಾಕರಿಸಿದೆ. ಈ ಅವಘಡವು 5,479 ಜೀವಗಳನ್ನು ಬಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, ಐದು ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರನ್ನು ಅಂಗವಿಕಲಗೊಳಿಸಿತು.
ಫೆಬ್ರವರಿ 27 ರಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ವಿಷಕಾರಿ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುವ, ಧಾರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪಿತಾಂಪುರ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡುವ ಬಗ್ಗೆ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ನೀಡಿದ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮಾಡಲು ನಿರಾಕರಿಸಿತ್ತು.
ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳಾದ ಸಂಜಯ್ ಕರೋಲ್ ಮತ್ತು ಸತೀಶ್ ಚಂದ್ರ ಶರ್ಮಾ ಅವರ ಪೀಠದ ಮುಂದೆ ತುರ್ತು ಪಟ್ಟಿಗಾಗಿ ಬುಧವಾರ ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿತ್ತು.
“ನೀವು ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮುಂದೆ ಈ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ವಿಫಲಗೊಳಿಸಿದ್ದೀರಿ. ನಿಮ್ಮ ಮನವಿಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಮುಂದೆಯೂ ಇದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲು ನೀವು ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಿದ್ದೀರಿ. ಯಾವುದೇ ಮಧ್ಯಂತರ ಆದೇಶವನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿಲ್ಲ. ಈಗ ರಜೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಇದನ್ನೆಲ್ಲಾ ನಾವು ತಡೆಯಬೇಕೆಂದು ನೀವು ಬಯಸುತ್ತೀರಾ? ನಾವು ಎಷ್ಟು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆ ತ್ಯಾಜ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಹೋರಾಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ?” ಎಂದು ಪೀಠವು ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ ವಕೀಲರನ್ನು ಕೇಳಿತು.
ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾಗಶಃ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಕೆಲಸದ ದಿನಗಳು ಜುಲೈನಲ್ಲಿ ಮುಗಿದ ನಂತರ ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಪೀಠ ಹೇಳಿದೆ.
ಡಿಸೆಂಬರ್ 2-3, 1984 ರ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಯೂನಿಯನ್ ಕಾರ್ಬೈಡ್ ಕಾರ್ಖಾನೆಯಿಂದ ಅತ್ಯಂತ ವಿಷಕಾರಿ ಅನಿಲ ಮೀಥೈಲ್ ಐಸೋಸೈನೇಟ್ ಸೋರಿಕೆಯಾಗಿ, ಅಂತಿಮವಾಗಿ 5,479 ಜನರು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿ, ಐದು ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಅಂಗವಿಕಲರಾದರು. ಇದು ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ಕೆಟ್ಟ ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಿಪತ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.
ತುರ್ತು ಪಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿಸಬೇಕಾದ ವಿಷಯವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸುವಾಗ, ಸುಮಾರು 377 ಟನ್ ಅಪಾಯಕಾರಿ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಸುಡುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಕರಣ ಎಂದು ವಕೀಲರು ಹೇಳಿದರು. “ಆ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ನಿಮಗೆ ಏನು ಬೇಕು?” ಎಂದು ಪೀಠ ಕೇಳಿತು.
ಅರ್ಜಿದಾರ ಪರ ವಕೀಲರು, ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಸುಡುವಂತೆ ಕೇಳುವ ಆದೇಶಕ್ಕೆ ತಡೆ ನೀಡುವಂತೆ ಕೋರಿದರು.
ಫೆಬ್ರವರಿ 27 ರಂದು, ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್, ಯೂನಿಯನ್ ಕಾರ್ಬೈಡ್ ಇಂಡಿಯಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (UCIL) ಸ್ಥಳದಿಂದ ವಿಷಕಾರಿ ತ್ಯಾಜ್ಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿ ಡಿಸೆಂಬರ್ 3, 2024 ರಂದು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ನೀಡಿದ್ದ ಆದೇಶವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಿತು.
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪರಿಸರ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಸಂಸ್ಥೆ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭೂಭೌತಿಕ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ ನಿರ್ದೇಶಕರು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ತಜ್ಞರ ಸಮಿತಿಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದ ನಂತರ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಈ ಆದೇಶವನ್ನು ನೀಡಿದೆ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಹೇಳಿದೆ.
ಈಗ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯವಾಗಿರುವ ಯುಸಿಐಎಲ್ ಕಾರ್ಖಾನೆಯಿಂದ ಅಪಾಯಕಾರಿ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಭೋಪಾಲ್‌ನಿಂದ ಸುಮಾರು 250 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಮತ್ತು ಇಂದೋರ್‌ನಿಂದ 30 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಪಿತಾಂಪುರ್ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು ಸ್ಥಾವರದಲ್ಲಿ ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡುವುದಾಗಿತ್ತು.
ಡಿಸೆಂಬರ್ 2024 ರ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್, ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ನಿರ್ದೇಶನಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಭೋಪಾಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಯುಸಿಐಎಲ್ ಸ್ಥಳವನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಛೀಮಾರಿ ಹಾಕಿತು. ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲು ನಾಲ್ಕು ವಾರಗಳ ಗಡುವನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿತು.
ತನ್ನ ನಿರ್ದೇಶನವನ್ನು ಪಾಲಿಸದಿದ್ದರೆ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ನಿಂದನೆ ಕ್ರಮ ಜರುಗಿಸುವುದಾಗಿ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿತು.
ಜನವರಿ 1 ರ ರಾತ್ರಿ, ವಿಷಕಾರಿ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡಲು 12 ಮೊಹರು ಮಾಡಿದ ಕಂಟೇನರ್ ಟ್ರಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುವ ಕೆಲಸ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು ಎಂದು ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಫೆಬ್ರವರಿ 18 ರ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಚಾಲನೆಗಾಗಿ, ತಲಾ 10 ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಟನ್‌ನ ಮೂರು ಲಾಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ 30 ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಟನ್ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಗಮನಿಸಿದೆ.
ಆದ್ದರಿಂದ ಫೆಬ್ರವರಿ 27 ರಂದು ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರೋಟೋಕಾಲ್‌ಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ 10 ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಟನ್‌ನ ಮೊದಲ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಚಾಲನೆಯನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲಾಯಿತು. ನಂತರ, ಅದರ ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು ನೋಡಲಾಯಿತು.
ಜೆಎನ್‌ಯು ಅಧಿಕೃತ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ ‘ಕುಲಪತಿ’ ಬದಲಿಗೆ ‘ಕುಲಗುರು’ ಪದ ಬಳಕೆ
